برنامهريزي: برنامهريزي درسي يعني چيدمان صحيح درسها در طي روزهاي هفته، به گونهاي كه با توجه به اهميت و حجم هر درس، زمان برايش در نظر گرفته شود، بنابراين دانشآموزان عزيز سال چهارم بايد به تناسب حجم هر درس براي خودشان زماني در هفته در نظر بگيرند تا در آن تعداد جلسات مطالعه (خواندن كتاب و جزوه) و تمرينهاي تستي را قرار بدهند.
پس ميتوان گفت برنامهي هفتگي مناسب، از ضرورتهاي مورد احتياج درس خواندن است. تا دانشآموز بتواند مقدار مطالعه و تعداد تستهاي مربوط به يك درس را در طي يك هفته بهطور واقعبينانه و با توجه به ظرفيت خودش پيشبيني كند.
براي برنامهريزي مناسب به نكتههاي زير توجه كرده و براساس آنها برنامهات را بچين:
۱ ـ در آخر هر هفته پيشبيني برنامهي هفتگي بعدي را انجام بده.
نياز است تا در بعدازظهر جمعهي هر هفته حدود يك ساعت را براي بررسي نقاط مثبت و منفي برنامهي اجراشدهي هفتهي قبل و پيشبيني برنامهي هفتهي بعد اختصاص دهي، البته پيشبيني برنامه نياز به ملاحظاتي كه در زير به آن اشاره خواهد شد دارد.
۲ ـ در هر درس با توجه به ضريب و حجم آن در كنكور، در طي هفته زمان در نظر بگير.
الف ـ ضرايب درسهاي اختصاصي و عمومي در زيرگروه يك رشتهي رياضي به شرح زير است:
رياضيات ۱۲، فيزيك ۹، شيمي ۶، ادبيات ۴، عربي ۲، معارف ۳، زبان ۲: جمع ضرايب ۳۸
براي حدود ۳۸ ساعت مطالعه در هفته ميتواني براي رياضيات ۱۲ ساعت (ديفرانسيل و رياضي پايه ۶ ساعت، گسسته و جبر و احتمال ۳ ساعت و تحليلي و هندسهي پايه ۳ ساعت)، فيزيك پايه و پيشدانشگاهي ۹ ساعت، شيمي پايه و پيشدانشگاهي ۶ ساعت، ادبيات پايه و پيشدانشگاهي و زبان فارسي «۳» ۴ ساعت، عربي پايه ۲ ساعت، معارف ۳ ساعت و زبان «۳» و پيشدانشگاهي ۲ ساعت در نظر بگيري.
ب ـ ضرايب درسهاي اختصاصي و عمومي رشتهي تجربي در زيرگروه يك بهشرح زير است:
زيستشناسي ۱۲، شيمي ۹، رياضي ۶، فيزيك ۶، ادبيات ۴، عربي ۲، معارف ۳، زبان ۲: جمع ضرايب ۴۴
براي حدود ۳۹ ساعت (بهدليل بالا بودن ضريب تجربي نسبت به رياضي با ۱۰ درصد كاهش زمان مطالعه نسبت به ۴۴ ساعت، مقدار مطالعهي خود را تنظيم ميكنيم) مطالعه در هفته ميتواني براي زيستشناسي ۱۰ ساعت، شيمي ۶ ساعت، رياضي ۶ ساعت، فيزيك ۶ ساعت و براي درسهاي عمومي مانند گروه رياضي عمل كني.
البته با توجه به ضعف و قوتت در هر درس، ميتواني ۲۰% به ساعت مطالعه و تمرين يك درس اضافه و يا از آن كم كني. مثلاً در گروه رياضي، رياضيات را به ۱۵ رسانده و كمي از فيزيك كم كرد و يا شيمي را به ۵ ساعت رسانده و عربي را كمي افزايش داد، اما بايد در نظر داشت كه بين ۳۵ تا ۴۰ ساعت مطالعه و تمرين در هفته، براي دانشآموز پيشدانشگاهي بسيار اهميت دارد، زيرا با مقدار مطالعهي كمتر از آن (۳۵ تا ۴۰ ساعت مطالعه در هفته) نميتواني به تسلط خوبي براي كنكور دست پيدا كني.
۳ ـ بايد مطالعه و تمرين هر درس با توجه به ضريب و حجمش بين ۲ تا ۴ روز در هفته پخش شود.
مثلاً اگر قرار است در هفته بين ۷ تا ۹ ساعت فيزيك مطالعه و تمرين داشته باشي، بهتر است آن را حداقل در ۳ روز (۳ تا ۵/۲ ساعت) پخش كني. بهترين نوع آموزشي و يادگيري زماني خواهد بود كه بهطور مستمر و زمانهاي منظم انجام شود.
الف ـ توصيهي من در مورد درسهاي مختلف گروه رياضي اين گونه است:
ديفرانسيل ۳ روز (۳ تا ۵/۲ ساعت)، شيمي ۲ روز (۲ تا ۵/۲ ساعت)، گسسته ۲ روز (۲ تا ۵/۱ ساعت)، تحليلي و هندسهي پايه ۳ روز (۳ تا ۵/۱ ساعت)، ادبيات ۴ روز (۴ تا ۱ ساعت)، عربي ۳ روز (۳ تا ۱ ساعت)، معارف ۲ روز (۲ تا ۵/۱ ساعت) و زبان ۳ روز (۳ تا ۱ ساعت).
ب ـ ميتوان در گروه تجربي (درسهاي اختصاصي) اين گونه عمل كرد.
زيست ۴ روز (۴ تا ۵/۲ ساعت)، شيمي ۳ روز (۳ تا ۲ ساعت)، رياضث ۳ روز (۳ تا ۲ ساعت)، فيزيك ۳ روز (۳ تا ۲ ساعت) ميتواني هر كدام از اين مقدار زمانها را چند درصد كم يا زياد كني. ۴ ـ بايد بين ساعت مطالعهي يك درس (خواندن كتاب و جزوه) و انجام تمرينهاي تستي همان درس تعادل برقرار كرد.
براي درسهايي مانند رياضيات (ديفرانسيل، گسسته و تحليل) و فيزيك حدود ۳۰ درصد از زمان را براي مطالعهي دقيق كتاب درسي و جزوهي معلم و حل مثال بگذار تا مطالب را خوب ياد بگيري و حدود ۷۰% زمان فعاليتت را براي حل تست و برگزاري آزمون در نظر بگير. بهطور مثال در درس فيزيك ۲و نیم ساعت (حدود ۳۰ درصد) براي خواندن كتاب و جزوه بگذار و ۴/۵ ساعت (حدود ۷۰ درصد) را براي حل تستهاي تمريني و آزمونهاي كوتاه صرف كن.
براي درس شيمي بين ۵۰ تا ۶۰ درصد زمان را براي مطالعهي كتاب درسي و جزوه در نظر بگير و حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد زمان باقيمانده را براي تمرين تستي بگذار.
در درس زيستشناسي (گروه تجربي) حدود ۸۰ درصد زمان براي مطالعهي كتاب درسي و جزوه و حدود ۲۰ درصد زمان باقيمانده جهت زدن تست است.
در درسهاي ادبيات و ديني حدود ۸۰ درصد زمان براي مطالعهي كتاب درسي و جزوه و حدود ۲۰ درصد زمان باقيمانده براي زدن تست است.
در درسهاي عربي و زبان حدود ۶۰ درصد زمان براي خواندن قواعد و واژگان در نظر بگير و حدود ۴۰ درصد زمان باقيمانده را براي تست بگذار.
البته توصيه ميكنم تا هر موضوع يا فصل يا بخشي را به خوبي ياد نگرفتهاي بهدنبال زدن تست نروي پس حتما بهقدر كافي وقت براي خواندن مفهومي يكبهيك فصلهاي هر درس در نظر بگيري و بعد به سراغ زدن تست بروي.
۵ ـ بايد همهي درسهاي عمومي و اختصاصي را در طي هفته مطالعه و تمرين كني.
همانطور كه قبلاً تاكيد كردم، آموزش و يادگيري بايد مستمر، بيوقفه و منظم باشد. بنابراين در طي يك هفته حتماً همهي درسها را (بلا استثنا) در برنامهي هفتگيات قرار بده و حتي اگر در يك هفته دبير درسي نيامد و درس جلو نرفت، آن را دوره و مطالعه كن.
۶ ـ بهتر است مطالعهي هر درس را از همان روز تدريس شده توسط دبير شروع كني (مخصوصاً رياضيات و فيزيك).
اين كار بهطور معجزهآسايي به بازدهي و سرعت يادگيري تو كمك خواهد كرد. بهتر است از همين ابتداي سال اين كار را جدي بگيري؛ مثلاً همان روزي كه معلم فيزيك مطلبي را آموزش داد، تو در بعدازظهر همان روز نكات گفته شده را مجدد مطالعه كرده و مثالهاي معلم را يك بار ديگر حل كن.
۷ ـ در حد امكان تعداد تستهاي قابل انجام هر درس را براي يك هفته پيشبيني كن.
تكاليف تستي معلم را در هفته بين ۲ تا ۳ روز تقسيم كرده و در هر روز تعدادي از آن را انجام بده. چنانچه دبيري تكاليف تستي مشخص نكرد، خودت از روي كتاب مورد نظر تستهاي بخش تدريسشده را مشخص كرده و در برنامهي هفتگيات قرار بده. نبايد در زدن تست در هيچ درسي كوتاه كني (تستهاي استاندارد كنكور سالهاي گذشته مهمترين تستهاي تمريني هستند).
۸ ـ درسهايي كه در روز بعد امتحان گرفته ميشود در شب امتحان بهصورت وقتگير مطالعه نكن.
ضمن اين كه اين كار باعث ايجاد نتيجهي كاذب ميشود؛ مطالعهي وقتگير در شب امتحان موجب از بين رفتن نظم برنامهريزيت شده و تو را هميشه از برنامهي اصلي عقب مياندازد.
۹ ـ در صورت كمبود وقت در درسي ميتواني از برنامهي كاهشي استفاده كني.
اگر براي مطالعه و تمرين درسي در هفته وقت كم آوردي نبايد از زمان مطالعهي كتاب درسي و جزوهي دبير كم كني، بلكه ميتواني تعداد تستهاي تعيينشده را به مقدار ۴۰ تا ۵۰ درصد كاهش دهي و تستهاي باقيمانده را به هفتههاي بعدي موكول كني.
۱۰ ـ در صورت وجود وقت اضافه در هفته، روي درسهاي پايهاي كه دبير فعلاً تدريس نميكند وقت بگذار.
برنامهي اصلي تو بايد براساس برنامهي دبير جلو برود، اما چنانچه سرعت عمل تو نسبت به برنامهي كلاسي بيشتر بود، لازم است قسمتي از برنامهات را به درسهاي پايه و غيركلاسي اختصاص دهي و اما اگر دبير با گرفتن آزمون و يا هر نحو ديگري به تو ميگويد درسهاي پايه را هم بخواني، پيش رفتن با او كفايت ميكند.
۱۱ ـ مقدار مطالعه در روزهاي تعطيل و عادي تفاوت دارد.
در روزهاي تعطيل بين ۹ تا ۱۲ ساعت و روزهاي عادي بين ۴ تا ۶ ساعت مطالعه كن. بهتر است در روزهاي تعطيل كارت را از ساعت ۸ صبح شروع كرده (۲ ساعت ناهار و استراحت) و تا ساعت ۱۱ شب ادامه دهي و در روزهاي عادي ۲ تا ۲ و نیم ساعت بعد از تعطيلي مدرسه فعاليتت را شروع كرده و تا ساعت ۱۱:۳۰ شب برنامهات را ادامه بده.
هر كسي با توجه به ظرفيت خودش بايد مقدار مطالعهي روزانهي خود را تنظيم كند، اما در نظر داشته باش چنانچه تنبلي به سراغت بيايد، مقدار مطالعهات در هفته كم خواهد شد. بنابراين تلاش كن تا به مقدار ساعتهاي ذكرشده عادت كني و براي تمام ساعات روز برنامه داشته باشي.
برنامهي فرضي يك روز عادي مطالعهي ۱ مطالعهي ۲ مطالعهي ۳ مطالعهي ۴ ۱۷ تا ۱۸:۱۵ ۱۸:۳۵ تا ۱۹:۴۰ ۱۹:۵۰ تا ۲۱:۰۵ ۲۲ تا ۲۳:۳۰
۱۲ ـ استراحت مابين جلسات مطالعه و در نظر گرفتن نيمروز تفريح در هفته باعث بالارفتن بازدهي كارت ميشود.
افرادي كه بين ساعتهاي مطالعهشان استراحت ميكنند، در واقع به ذهنشان مهلت ميدهند كه اطلاعات بهدست آمده دستهبندي و مرتب شوند و در هفتههاي بعد، راحتتر و سريعتر مطالب به خاطرشان بيايد، بنابراين بايد استراحتهاي كوتاهي را در لابهلاي برنامهي درسيت بگنجاني. پس توصيه ميكنم:
الف) بعد از هر يك ساعت و ربع مطالعه حدود ۱۰ دقيقه استراحت كن.
ب) ۲ بار در روز و هر بار يك ربع نرمش كششي را در برنامهي روزانهات قرار بده (انجام نرمش كششي در طول روز باعث سرحالي و نظم در سيستم گوارش و جلوگيري از خميدگي بدنت خواهد شد، پس آن را جدي بگير تا بتواني با روحيهي بيشتري درس بخواني).
پ) خواب شبانهات را از حداقل ۶ ساعت كمتر نكن، زيرا در بالارفتن توانايي ذهنيت تأثير زيادي خواهد داشت.
ت) يك ساعت خواب سبك نيمروزي بعد از اتمام كار مدرسه خستگيات را برطرف خواهد كرد (مراقب باش بيشتر از يك ساعت، خواب نيمروزيت طول نكشد، چون خواب عميق در وسط روز باعث كسلي روحي و جسمي ميشود).
ث) در پايان هفته نيمروز كامل را براي تفريح بگذار. اين كار يك ضرورت است، زيرا انرژي هفتهي بعد تو را تأمين ميكند. البته به شرط آن كه از تمام روزهاي هفته براي مطالعه و تمرين استفاده كرده باشي.
براي آمادگي در كنكور، نياز به برنامهريزي درست و هفتهبههفته است
با برنامه كار كن