زیستشناسی به عنوان اصلیترین درس رشتهی علوم تجربی و با ضریب 4، بالاترین ضریب و بیشترین تعداد سؤالات را در بین تمام درسهای کنکور دارد؛ بنابراین واضح است که مطالعهی صحیح و دقیق آن (مطالعهای که عمیق و مفهومی باشد و فقط به حفظ کردن طوطیوار اکتفا نکند)، برای داوطلبان این رشته و بهخصوص آنهایی که متقاضی رشتههای پرطرفدار هستند، اهمیت ویژهای دارد. هر چند اغلب داوطلبان به اهمیت حیاتی این درس در کنکور سراسری واقف هستند، ولی بیان چند نکتهی کاربردی میتواند به موفقیت شما کمک کند:
داوطلبان موفق و ممتاز، آنهایی هستند که چندین بار (هر چه بیشتر، بهتر!) کتابهای درسی زیستشناسی پایه و سال چهارم را خواندهاند، پس مرور هر چه بیشتر را فراموش نکنید.
میدانید که در زیستشناسی، قوانین ثابت و قاطع مثل درس ریاضی وجود ندارد، بلکه موارد استثنایی فراوان هستند. پس کلماتی مثل «برخی، بعضی و بسیاری، اغلب، گاهی و...» را در کتابهای درسی مشخص کنید و مفاهیم برآمده از آنها را به خاطر بسپارید.
تصاویر در زیستشناسی به فهم بهتر مطالب درسی کمک شایانی میکنند و هر ساله به طور مستقیم، از خود تصویر یا به طور غیر مستقیم از مفاهیم آنها، سؤال طرح میشود؛ پس زیرنویس آنها و نامگذاری بخشهای مختلف شکلها را بهدقت مطالعه کنید.
دقت کنید که به همان اندازه که مطالب مطرحشده در بخشهای «بیشتر بدانید» ارزشی در طرح سؤال ندارند، مطالعه و درک مفاهیم بخشهای «فعالیت» و «آزمون» در کتابهای درسی خیلی مهم بوده و در چند سال اخیر، سؤالاتی از آنها مطرح شده است.
اسامی جانداران مختلف (مثل گیاهان و جانوران و قارچها و آغازیان و باکتریها) را یاد بگیرید و خصوصیات ویژهی آنها را در کنارشان یادداشت کنید. در این موارد باید کمی زحمت بکشید و از کتابهای سه سال زیستشناسی، تمام مطالبی که در مورد آن جاندار نوشته شده را پیدا کنید. مثلاً وقتی نام «برگ متحرک» را به عنوان یک حشره میشنوید، لازم است که لولهی گوارشی، سیستم تنفس نایی، گردش خون باز و مایع همولنف و دفع اوریک اسید و اسکلت بیرونی از جنس کیتین یا مایع مخاطی روی بدن به همراه طناب عصبی شکمی و گرهدار و چشم مرکب با هزاران قرنیه و عدسی را به یاد آورید. خسته نباشید!
از نام دانشمندان مختلف و نتیجهی پژوهشهای آنها غافل نشوید. موارد کشفشده یا جاندار مورد مطالعهی آنها را بهدرستی یاد بگیرید. به عنوان مثال در کنکورهای سال 88 و 89 هر کدام، دو سؤال از نام دانشمندان مطرح شده بود.
توجه کنید که برخی مفاهیم و مطالب در زیستشناسی، به قدری اهمیت دارند که طرح سؤال از آنها، همهساله، تکرار میشود. پس در یادگیری مواردی مثل دودمانهها، چرخهی زندگی قارچها و هورمونهای گیاهی و انواع مختلف حواس جانوران و آزمایشات دی هیبریدی یا مقایسهی ویژگیهای پروکاریوتها با یوکاریوتها و نیز بازدانگان با نهاندانگان یا انواع بافتهای گیاهی و جانوری، چرخهی ضربان قلب و چرخهی جنسی زنان و... دقت داشته باشید.
در پایان باید گفت بهترین منبع برای آمادگی بیشتر در آزمونهای سراسری، نمونهسؤالات کنکورهای داخل و خارج کشور است که باید حل و بررسی کنید و در عین حال، سایر گزینهها را بهدقت تحلیل کنید. بارها و بارها دیده شده که سؤالات سالهای قبلی با یکسری تغییرات جزئی در گزینهها یا صورت سؤال، به صورت پرسش جدیدی در آزمون اخیر، مطرح میشوند.