" صفر تا صد ادبیات اختصاصی "

پیش از هرچیز باید عرض کنم که ادبیات همیشه چه در حوزه‌ی درس و کنکور و چه خارج از آن از موضوعات مورد علاقه‌ی من بود و دلیل اصلی موفقیت و کسب درصد 100 در ادبیات اختصاصی را گذشته از به کارگیری روش های مناسب همین علاقه‌ی شخصی می‌دانم‌.
همان‌طور که که می‌دانید سؤالات درس ادبیات اختصاصی از چهار کتاب : 1- تاریخ ادبیات ایران و جهان (1) 2 - تاریخ ادبیات ایران و جهان (2) 3 - آرایه های ادبی سال سوم 4 - ادبیات پیش‌دانشگاهی ( قافیه، عروض، سبک‌شناسی و نقد ادبی ) طرح می‌شود و چون ماهیت این چهار درس تقریباً متفاوت از هم است من هم روش های متفاوتی را برای مطالعه‌ی این چهار منبع اتخاذ کردم که ذیلاً به آن‌ها به‌طور جداگانه اشاره می‌کنم:


1 - تاریخ ادبیات ایران و جهان (1 و 2) :

درس تاریخ ادبیات مانند بیشتر دروس رشته‌ی انسانی دارای جنبه‌ی حفظی و متنی است و رکن اصلی یادگیری و از آن مهم‌تر تسلط بر این دروس به ویژه تاریخ ادبیات مرور چندین باره است.

اگر دقت کنید همه‌ی درس های تاریخ ادبیات سال دوم و سوم طبق یک چارچوب مشخص نوشته شده است در ابتدا زندگینامه‌ای از شاعر یا نویسنده ارائه شده و سپس ویژگی‌های سبکی و فکری وی، و بعد از آن به معرفی و تحلیل آثار پرداخته شده است سعی من در خواندن این سه درس این بود که همین چارچوب فکری را در ذهن خود داشته باشم یعنی به نحوی مطالب را مطالعه می‌کردم که به محض دیدن یا شنیدن نام هر شاعری این سه ویژگی یعنی زندگینامه‌، ویژگی‌های فکری و آثار در ذهنم مجسم می‌شد. افزون بر آن از هر درس خلاصه و یادداشت‌برداری می‌کردم که این یادداشت‌ها در مواقعی که دچار کمبود وقت برای مطالعه بودم به‌ویژه در دوران جمع بندی کمک شایانی به من کرد.
کار ویژه‌ای که من در این درس انجام دادم مقایسه‌ی تطبیقی شاعران و نویسندگان دو کتاب بود سعی می‌کردم میان ادیبان مختلف مشابهت‌هایی پیدا کنم مثلاً در زندگینامه یا سبک و سیاق نویسندگی، به علاوه تمام آثار مندرج در دو کتاب را در چند برگه‌ی A4 به صورت جدول به همراه نام مؤلف، قرن و سبک منظم کرده بودم که در روز‌های واپسین مانده به کنکور مرور همین چند برگ کمک فراوانی در پاسخ به سؤالات کنکور به من کرد.

2 - آرایه های ادبی:

مبحث آرایه‌های ادبی از آن‌جا که در هر دو درس ادبیات عمومی و اختصاصی مورد پرسش است حائز اهمیت فراوانی است و سؤالات آن از جمله سؤالات مهارتی تلقی می‌گردد.

خود من در پاسخ‌گویی به سؤالات این مبحث در طی یک پروسه‌ی چندین ماهه به تسلط نسبی رسیدم و ناگفته نماند که موضوعی خواندن ادبیات عمومی که مبحث آرایه‌ها نیز مشمول آن می‌شد در پاسخ‌گویی به پرسش‌های آرایه‌های ادبی در ادبیات اختصاصی نیز کمک زیادی به من کرد . بدین صورت که در هر هفته در دو جلسه‌ی مطالعاتی و در هر جلسه در حدود 15 تست آرایه‌ی ترکیبی تمرین می‌کردم که به مرور زمان باعث پیشرفت چشمیگیر من در پاسخ‌گویی به سؤالات این مبحث شد.

3 - ادبیات پیش دانشگاهی:

1- قافیه و مخصوصاً عروض از جمله مباحث چالشی دانش‌آموزان رشته‌ی انسانی است که پاسخ‌گویی به سؤالات آن برای دانش‌آموزان سخت و دشوار به نظر می‌رسد به همین دلیل خیلی از داوطلبان سؤالات این مبحث را کنار می‌گذارند که بنده نمونه‌های زیادی از آن را در بین دوستان خودم شاهد بودم، تسلط بر این مبحث نیاز به یک دوره‌ی زمانی نسبتاً درازمدت دارد، خود من تقریباً بعد از عید در عروض و قافیه به تسلط نسبی رسیدم، روش من در این مبحث بدین گونه بود که سعی می‌کردم مطالب و نکات را در کلاس و هنگام تدریس معلم فرابگیرم ولی به‌دلیل دشواری و اهم از آن تازگی مطالب نیاز به کار و تمرین بیشتر در منزل داشتم بدین صورت که ابتدا درس‌نامه‌های آموزشی و نکات مربوطه را مرور و سپس به تست‌زنی می‌پرداختم در امر تست‌زنی از تست‌های ساده‌تر شروع می‌کردم و سپس به حل تست‌های دشوار اقدام می‌کردم، نکته‌ای که در این مورد قابل ذکر است این بود که من همه‌ی ابیاتی را که چه در کتاب‌های درسی و چه درخارج از آن با آن‌ها برخورد می‌کردم از دید وزنی مورد توحه قرار می‌دادم و سعی می‌کردم به روش سماعی به وزن آن‌ها دست پیدا کنم که البته این کار بعد از چند ماه تمرین برای من میسر شد .

2 - سبک شناسی:

دروس بخش سبک‌شناسی تقریباً مانند دروس ادبیات عمومی است و من این بخش را به مانند ادبیات عمومی موضوعی کار کردم یعنی مقدمه و درآمد را جدا، مفهوم ابیات را جدا و آرایه‌ها و لغات و املا را جداگانه مورد مطالعه قرار می‌دادم، در بخش درآمدی بر سبک‌ها پیشنهاد می‌کنم که که این قسمت را به صورت تطبیقی و مقایسه‌ای کار کنید به عنوان مثال اگر در حال مطالعه‌ی ویژگی‌های فکری سبک خراسانی هستید آن را با ویژگی‌های فکری سبک عراقی مقایسه نمایید که این باعث یادگیری بهتر و ماندگاری بیشتر مطالب در ذهن شما می‌شود.

3 - نقد ادبی

نقد ادبی نیز از جمله مباحثی است که نیازمند مرور چندباره برای تسلط کافی و پاسخ به سؤالات آن است.

در این مبحث هم باز پیشنهاد من بر تطبیقی خواندن انواع نقدها و مقایسه کردن آن‌ها با یکدیگر است، هم‌چنین در سؤالات مربط به نقد ادبی اسامی و نقل قول‌ها دارای اهمیت فراوان می‌باشند و بارها در آزمون‌های سراسری مورد پرسش قرار گرفته‌اند سعی کنید هر یک از انواع نقدها و پیروان آن‌ها و هم‌چنین نقل قول اشخاص را به خوبی به خاطر بسپارید تمرین تست‌های فراوان به تثبیت مطالب در ذهن شما کمک زیادی خواهد کرد.
با آرزوی سربلندی برای همه شما دوستان عزیز

امیرحسین قدیانی رتبه‌ی 8 منطقه‌ی 1 و رتبه‌ی 9 کشوری سال 93

منبع : kanoon.ir