خلاصه نویسی و زمان خلاصه نویسی

جهت یادگیری کامل هر درس و آمادگی شرکت در امتحانات به ویژه کنکور سراسری موثرترین کار خلاصه نویسی درس ها به دست شخص داوطلب است . استفاده از خلاصه درسهای موجود در بازار ، تنها برای کسانی مفید است که خود ، تک تک درسها را بررسی و چکیده مطالب آن ها را استخراج کرده باشند ، وگرنه ، اکتفا به کتابهای سازمان های دیگر ، هیچ سودی ندارد و باعث سردرگمی و تنبلی ذهن در یادگیری ، درک و فهم ، حفظ و یادآوری مطالب درسی می شود.
در اینجا به اختصار روش مناسب برای خلاصه برداری و مطالعه ی درس های مختلف را مطرح می کنیم:

خلاصه نویسی درس های فرمولی و قاعده دار

الف –درسهای شاخه ی ریاضیات (آمار،ریاضیات جدید،جبرواحتمال،ریاضیات گسسته،حسابان،ریاضیات،حساب دیفرانسیل،هندسه وهندسه تحلیلی،… ) فیزیک شیمی،منطق،گرامرانگلیسی، قواعد عربی، دستور زبان فارسی، آیین نگارش ، اقتصاد ، آرایه های ادبی ، عروض و قافیه در این گروه جای می گیرند.
ب –خلاصه ی این درسها،ازطریق یادداشت فرمولها و قواعد، رسم نمودارهای لازم و طبقه بندی دقیق اجزای هرمبحث فراهم میآید.
برای هر مورد دست کم دو نمونه به عنوان مثال ثبت می گردد . ضمناً ، چون اغلب قواعد ، گاهی به وسیله ی موارد استثنایی و تبصره ها نقض می شود ، این نکات خلاف قاعده نیز باید یاداشت و آموخته شود . درواقع ، اهمیت استثناها از قواعد خیلی بیش تر است و عموماً ، سئوالات مهم و اساسی در امتحانات و کنکور دانشگاه ها از میان این مطالب استخراج می گردد.
در درس های هم گروه ریاضیات‌. توجه به این نکته ضروری است که توانایی حل مسائل با توانایی تست زنی خیلی تفاوت دارد و مورد دوم بسیار دشوارتر و مستلزم تمرین و تکرار فراوان است.
ج – درس های این گروه را همه روزه در برنامه ی درسی آموزشگاه و خانه بگنجانید و پیوسته در رفع ابهامات خود در کوتاه ترین زمان اقدام کنید.
بهترین زمان برای مطالعه و انجام تکالیف و تمرین ها در این درسها ، وقتی است که شم استراحت و خواب کافی کرده باشید ، یعنی صبح ها از ساعت ۵ تا ۳۰/۶ و عصرها از ساعت ۳ تا ۷ . هرگز این امر را به شب و قبل از خواب موکول نکنید ، زیرا در آن زمان ذهن و مغز شما آمادگی ، کارآیی و بازدهی لازم را برای مطالعه ی دروس قاعده دار ندارد.
خلاصه نویسی درس های تشریحی و گسترده (حفظ کردنی)

الف –درسهایی ازقبیل بینش اسلامی، معارف، تاریخ، تاریخشناسی،جغرافیا (در همه گرایش ها) تاریخ ادبیات ، جامعه شناسی ، مطالعات اجتماعی ، علوم اجتماعی ، روان شناسی ، فلسفه ، زیست شناسی گیاهی و جانوری ، زمین شناسی ، ادبیات (بخش های مربوط به قالب ها و شیوه های نویسندگی) زبان شناسی و شیمی (بخش های تعریفی و تشریحی) جزء این گروه هستند .
ب –میبایدکل هر فصل یا گفتار را با دقت بخوانید و مطالب اساسی و مهم را به شکلی بر جسته مشخص سازید (به وسیله ی ماژیکهای فسفری)
آنگاه نکات مشخص شده را در یک دفتر جداگانه یادداشت کنید . در واقع ، اگر بتوانید هر ده صفحه مطلب را تقریباً در یک صفحه خلاصه کنید به هدف خود رسیده اید.
ج –بهترین زمانب رایمطالعه،یادگیری وخلاصه برداری درسهای این گروه،شب ازساعت ۹ تا ۱۲ میباشد، زیراذهن و مغزشمادراین ساعات آمادگی حفظ و تجزیه و تحلیل درسهای حفظی را دارد و حتی، در خواب هم این مطالب، به طور ناخودآگاه ، مرور می شود هرگز مطالعه ی این درس ها را به صبح زود یا عصر موکول نکنید ، چون انرژی مغز تلف می گردد و بازدهی مناسب ندارد.
د –درروزهای تعطیل،از ساعت ۹ تا ۱۲ صبح هم میتوانید به این دروس بپردازید . بعدازمطالعه مباحث این گروه استراحت وخواب به اندازه ی مناسب ضروری است.
خلاصه نویسی و یادگیری لغات و اصطلاحات کلیدی و دشوار

الف) درسهایی نظیر زبان انگلیسی ، زبان عربی و ادبیات فارسی ، بدون تسلط بر لغات و اصطلاحات اساسی ، قابل فهم و یادگیری نیستند . حتی در برخی از درس های علوم پایه و علوم انسانی ، به ویژه ، فیزیک ، شیمی ، آمار ، روان شناسی و مطالعات اجتماعی و اقتصادی ، اصطلاحات خاصی وجود دارد که فهم آن ها پیش نیاز و زیر بنای درک مطالب کلی تر آن درس هاست.
ب –بایدواژه ها وا صطلاحات موردنظرکه نقش ریشه ای درهربحث دارند شناسایی ودریک دفتر جیبی گردآوری شوند . علاوه بر این،لغات چندمعنایی، متضادها،مترادفها و آنهایی که ارزش املایی و نگارشی خاصی دارند،به همراه لغات متشابه ، افعال بی قاعده و درست و غلط های نگارشی از داخل متن درس ها ، توضیحات آخر هر درس ، پاورقی ها ، بخش های واژه نامه و دایره المعارف آخر کتابها استخراج و در آن دفتر ثبت گردد . باید توجه داشت که گاه ، یک کلمه نا ترکیب یا اصطلاح درخارج از متن یک معنی و در داخل متن معنای دیگری می یابد . این موارد هم دقیقاً باید یادداشت شود . این دفتر جیبی را باید همواره ، همراه خود داشته باشید و در هر فرصت مناسب (حتی زنگهای تفریح ، در طی مسیر خانه و دبیرستان ، کوتاه ترین زمانها) از آن استفاده کنید، آن ها ار مطالعه کنید و به خاطر بسپارید.
استفاده از نوارهای صوتی و تصویری و cd های آموزشی برای تقویت مکالمه و ترجمه در درس های انگلیسی و عربی ، امری الزامی و اجتناب ناپذیر است.
هم چنین ، تهیه داستان ها ومطالب کوتاه به این دو زبان ، قدرت یادگیری ، درک مطلب و توانایی ترجمه را در شما افزایش می دهد . سخن گفتن با دوستان یا کسانی که اهل این زبان ها هستند و گوش دادن به اخبار و برنامه هایی که از طریق رادیوها و تلویزیون های ایران و جهان ، به زبان عربی انگلیسی پخش می شود نیز کمک شایانی به تسلط شما بر زبان های دیگر خواهد کرد.
ج –برای بهخاطر سپردن و درک مفاهیم زبان و ادبیات فارسی هم ، بهترین کار ، مطالعه ی مستمر کتب غیر درسی ، داستانها ، اشعار زیبا ، نشریات است . ضمناً ، عادت دادن خود به نویسندگی ، سبب لذت بردن بیشتر از آموخته ها و کاربرد مفید آن هاست.
یادگیری بخش های مهم درک مطلب ، نمودارها ، پاورقی ها ، جدول ها و توضیحات زیر تصاویر هر درس

الف –این موارد نیز باید با رنگهای چشمگیر و برجسته (به وسیله ی ماژیکهای فسفری) جدا گردد آوردن مطالب این گروه در دفتر خلاصه نویسی، دشوار و وقتگیر است و نیازی به اینکار نیست . در زمان مطالعه برای امتحان یا تست زدن ، کلیه ی مطالب یادشده را از روی کتابها بخوانید و یاد بگیرید.
ب –لازم به ذکراست که در اغلب آزمونهای سراسری،گاه تا یک سوم سئوالات ازاین بخشهای به ظاهر کم اهمیت میآیند . از نظر طراحان سئوال و برنامه ریزان آزمون سراسری تمام مطالبی که درگروه بالا می گنجد به همراه دایره المعارف های پایان برخی کتابها و مطالبی که تحت عنوان مطالعه ی آزاد یا اختیاری می آید ، جزء درس است و باید از آن ها سئوال طرح شود.
تهیه ی جدول برای برخی مطالب فرار

یک روش مفید ، علمی و اصولی برای یادگیری مکتب های ادبی ، سبک های ادبی ، انواع ادبی ، وزن و قالب شعری و تاریخ ادبیات ابتدای هر درس ، تهیه ی جدول های جداگانه است که در هر ستون آن یک بخش از مطلب آورده شود : عنوان ، تاریخچه ، پدیدآورندگان ، تکامل دهندگان ، تعریف ، نام آثار ، موضوع آثار سبک آثار و ذکر نمونه های لازم