لحظه های ناب - تصویرسازی گوشه هایی از زندگی عاشوراییان

[mahdi nazari]

زمزمه ی حضرت امام حسین سید الشهدا علیه السلام با خود، روز عاشورا:

یارب ز عرصه گاه بلا تن نمیکشم
از حلقه ی کمند تو گردن نمیکشم

گر تشنه میرم، آب نمی خواهم از یزید
در راه دوست منّت دشمن نمی کشم!




نکات آموزشی:

کنایه:
تن کشیدن: صرف نظر کردن، پرهیز کردن، گریختن
گردن کشیدن از کمند: خلاصی از گرفتاری

استعاره:
حلقه ی کمند: استعاره از سرنوشتی که خداوند مقدر فرموده.

تضاد:
دوست، دشمن

[mahdi nazari]

ندای حضرت ابوالفضل، عباس بن علی، قمر بنی هاشم علیه السلام، هنگام قطع دست راست از پیکر مطهر ایشان:

افتاد دست راست خدایا ز پیکرم
بر دامن حسین رسان دست دیگرم

دست چپم به جاست اگر نیست دست راست
اما هزار حیف که یک دست بی صداست


نکات آموزشی:

کنایه:
دست بر دامن کسی داشتن: کنایه از توسل و ابراز ارادت
یک دست صدا نداشتن: کنایه از بی حاصل بودن ِ تلاش انفرادی
تمثیل:
اشاره به ضرب المثل ِ «یک دست صدا ندارد.»

تضاد:
چپ، راست / [ا]ست، نیست / هزار (نماد کثرت)، یک(نماد کم بودن)

واج آرایی (نغمه ی حروف):
تکرار صامت «س /ص»

[mahdi nazari]

رسیدن حضرت امام حسین سید الشهدا علیه السلام در کنار دست مبارک قمر بنی هاشم علیه السلام و در آغوش گرفتن آن:

پشتم شکست یاورم از صدر زین فتاد
دست برادرم ز بدن بر زمین فتاد

نکات آموزشی:

کنایه:

شکستن پشت کنایه از ضربه ی کاری خوردن، آسیب اساسی دیدن، قطع یک حمایت بسیار موثر

مراعات نظیر (تناسب):

پشت، دست، بدن

جناس:

زین، زمین

واج آرایی (نغمه ی حروف):

تکرار صامت های س/ص ، ش، ر، ز

[mahdi nazari]

امام حسین علیه السلام، کودک شیرخوار، علی اصغر علیه السلام را در آغوش گرفته برابر لشکر می آورند:


هان بیا ای کودک مدهوش من
جای کن چون غنچه در آغوش من

هان بیا ای طفلک مهناز من
هان بیا ای آخرین سرباز من

تا به بزم قُرب مهمانت کنم
چون ذبیح الله قربانت کنم

نکات آموزشی:

تشبیه:

[تو] (طفلک) به غنچه
قُرب (مقام نزدیکی به خداوند) به بزم (اضافه ی تشبیهی)
[تو] به ذبیح ا...

استعاره:

سرباز استعاره از حضرت علی اصغر علیه السلام

مراعات نظیر (تناسب):

بزم، مهمان
ذبیح ا... ، قربان

[mahdi nazari]

اتمام حجتِ حضرت امام حسین سید الشهدا علیه السلام با لشکریان کوفه:

ای قوم! گَرَم نمیشناسید
گویم که مرا بجا شناسید!

من اختر ِ بُرج ِ عزّ و جاهم
نور رخ آفتاب و ماهم

نوباوه ی حضرت رسولم (ص)
پرورده ی دامن بتولم (س)

از نسل شریف احمدم من (ص)
نور بصر محمدم من (ص)

دارای دیار عقل و عشقم
نِی طالب کوفه نِی دمشقم!

گیرم که عرب نیَم، تتارم
امروز غریب این دیارم

بر بی وطنان کرم ثواب است
هرچند که قطره ای ز آب است

[mahdi nazari]

گفت و گوی عمر بن سعد بن ابی وقاص (که از رحمت خدا دور باد) با لشکریان در تلاش برای تحریک لشکر در بریدن سر مطهّر حضرت امام حسین علیه السلام:

ای اهل کوفه کیست که احسان به وی کنم؟
او را وکیل خویش در املاک ری کنم؟!؟!؟!

[mahdi nazari]

پاسخ شمر بن ذی الجوشن ذبابی به عمر بن سعد بن ابی وقاص (که از رحمت خدا دور باشند) و اعلام آمادگی او برای به شهادت رساندن امام علیه السلام:

ایا امیر! به من ده تو خنجر ِ خونخوار
منم که آینه ی قلب من گرفته غبار

منم که نیست مرا بهره از مسلمانی
زنم به چکمه به صندوق ِ علم ِ ربّانی

[mahdi nazari]

حرکت شمر بن ذی الجوشن (که از رحمت خدا به دور باد) به سوی قتلگاه:

می روم تا جهان دهم بر باد
هفت دوزخ مرا مبارک باد!

[mahdi nazari]

همراهی امام حسین و اباالفضل العباس علیهما السلام در حرکت به سوی میدان جنگ:



امام (ع):

برادر جان کمر بربند دیگر وقت ما تنگ است
توجه جانب میدان کن، این دم موسم جنگ است

دلیرانه من و تو پشت اندر پشت یکدیگر
دورویه تیغ بگذاریم بر این فرقه ی کافر

اگر ما پشت یکدیگر نگه داریم در میدان
ز دشمن دستبردی نیست بر ما ای برادر جان!

[mahdi nazari]

عمر بن سعد خطاب به شمر بن ذی الجوشن (که هر دو از رحمت خدا دور باشند) مبنی بر جدایی انداختن میان امام حسین و حضرت ابالفضل العباس علیهما السلام:

بگو تمامی ِ لشکر به جنگ پردازند
میان این دو برادر جدایی اندازند

[mahdi nazari]

امام حسین علیه السلام از خواهر مکرمه شان حضرت سیده زینب خاتون سلام الله علیها پیراهنی کهنه میطلبند و چندین جای آن را میشکافند تا کسی از کوفیان نسبت به ربودن آن طمع نکند و بدن مطهرشان پس از شهادت برهنه نماند:

بیاور بهر ِ من یک کهنه پیراهن ایا خواهر
که بر او کس نگردد راغب از این جمله ی لشکر

[mahdi nazari]

امام علیه السلام علت طلبیدن پیراهن را بیان می کنند:

شمرنامی به من امروز جفا خواهد کرد
سرم از خنجر ِ بیداد جدا خواهد کرد

جامه ی نو ز تنم شمر چو بیرون آرَد
از بُرون کردن این جامه حیا خواهد کرد

این کهن جامه به قدری که تواند، ز تنم
دفع ِ گرمای بیابان بلا خواهد کرد

[mahdi nazari]

پاسخ حضرت سیده زینب کبری سلام الله علیها به برادر گرامی شان، حضرت سید الشهدا امام حسین علیه السلام، هنگام ِ درخواست ِ کهنه پیراهن از سوی امام:


تو باید ای گُل ِ من جامه از سمن پوشی
کجا رواست به تن کهنه پیرهن پوشی؟!

[mahdi nazari]

عمر بن سعد بن ابی وقاص (که از رحمت خدا به دور باد) خطاب به حضرت سیدالشهدا، امام حسین علیه السلام، ظهر عاشورا:

اگر که آب بگیرد تمام روی زمین
نمیدهم به شما غیر تیغ و خنجر ِ کین!

[mahdi nazari]

شمر بن ذی الجوشن (که از رحمت خدا دور باد) برای حضرت ابالفضل العباس علیه السلام امان نامه می آوَرَد. پاسخ قمر بنی هاشم:

شمر، برون شو از بَرَم، میشکنم دهان تو
زین سخنان دگر مگو، حق ببُرَد زبان تو

نسل تو را خدا یقین قطع نماید از زمین
هیچ نماند ای لعین نیمه ای از نشان تو!

فخر کنی به لشکرت؟ یا به سپاه و افسرت؟
طالب ایا لعین نیَم بر تو و بر امان تو