برخی از کتابخانهها نهتنها تاریخ و دانش را در دل خود جایدادهاند، بلکه هنر طراحی و معماری را نیز به رخ حاضرین میکشند و باعث میشوند تا فردی که قدم بر چنین محیطی میگذارد، از زیبایی بصری فضا نیز مستفیض گردد.
جالب است بدانید که یکی از استادان دانشگاه کمبریج، موسوم به «دکتر کمپبِل» به پیشینهی ساخت کتابخانه بسیار علاقهمند شده و در همین زمینه شروع به تحقیق مینماید اما جستوجوهایش به هیچ کجا نمیرسند زیرا تا آن زمان هیچگونه کتابی در این باب به چاپ نرسیده بود. ازاینرو، وی تصمیم میگیرد تا خودش پیشقدم شده و کتابی در این رابطه منتشر نماید.
برای این منظور، او به همراه عکاسی که به هنر معماری آشنایی دارد به نام Will Pryce به ۲۱ کشور دنیا سفرکرده و از ۸۵ کتابخانه برتر جهان دیدن مینمایند. نتیجه این سفرها و تحقیقات نیز در کتابی به نام «کتابخانه: دنیایی از تاریخ» به چاپ میرسد.
در ادامه میتوانید بیش از ۱۰ مورد از خاصترین کتابخانههای دنیا از دید پرفسور یادشده را تماشا نمایید.
کتابخانه Tripitaka Koreana – معبد هاینسا – کره جنوبی
نظر Will Pryce: «بازدید از این کتابخانه یک تجربه بسیار عجیب و البته جالب بود. برای ورود به این ساختمان باید یک کوه را بالا میرفتیم و وقتی به آنجا رسیدیم تازه به ما اعلام کردند که نمیتوانیم ازآنجا عکاسی نمائیم. اما خوشبختانه یک دانشجوی کرهای همراه ما بود که با مدیر آنجا وارد مذاکره گشت و بهتدریج او را راضی نمود تا اجازه بدهد از زیباییهای این فضا عکس بگیریم. ابتدا فقط اجازه عکاسی از میان درها را داشتیم. همانطور که میتوانید در تصویر مشاهده نمایید، در این مکان مجموعهای از پوشههای مملو از کاغذهای پرینت شده در قالب کتاب بود که تاریخ برخی از آنها به سال ۱۲۵۱ میرسید – این به ما یادآوری میکند که کرهایها تا پیش از گوتنبرگ (مخترع دستگاه چاپ) به چاپ کتاب مشغول بودهاند.»
کتابخانه Tianyi Chamber – نینگبو، چین
نظر دکتر James Campbell: «اینجا قدیمیترین کتابخانه کشور چین است که همچنان بارجاست و مورداستفاده قرار میگیرد، پیشینهی ساخت آن به سال ۱۵۶۱ میلادی بازمیگردد. فضای داخلی این بنا بسیار تاریک است زیرا قرار نیست کسی در آنجا به مطالعه بپردازد. افراد کتابهای موردنظر را گرفته و در فضای باغ یا حتی در خانه خودشان به مطالعه مشغول میشوند. در زمان ثبت این عکس، همه کتابها در حال انتقال به مکانی دیگر بودند و فقط همین یک قفسه با کتابهای داخلیاش باقیمانده بود.»
کتابخانه The Peabody – بالتیمور، ایالت متحده آمریکا
نظر Will Pryce: «این کتابخانه فضای بسیار جالبی داشت و میتوان گفت بهنوعی تداعیکننده یک معبد در دنیای صنعتی بود. فضای داخلی این بنا همانند کلیساهای جامع بود و به هر طرف که نظر میکردید هزاران هزاران کتاب ا میتوانستید ببینید که بسیار منظم در کنار یکدیگر چیده شدهاند. نردههای پر نقش و نگار پلکان نیز بر زیبایی بیشتر آن افزوده بود و بد نیست بدانید که تمامی این جزئیات و ظریفکاریها از جنس آهن بودند.»
کتابخانه Biblioteca Malatestiana – سِسینا، ایتالیا
نظر دکتر James Campbell: «این بنا یکی از زیباترین و جالبتوجهترین کتابخانههای قرونوسطایی است. گفته میشود این ساختمان برای یکی از خانوادههای اشرافی ایتالیایی ساختهشده و هنوز هم کتابهای اصلی از همان دوران در مکانهای اصلی خود قرار دارند.»
کتابخانه کالج Merton – آکسفورد، انگلستان
نظر دکتر James Campbell: «با اینکه ساخت این بنا در سال ۱۳۷۳ میلادی به پایان رسیده و قدیمیترین کتابخانه آکادمیک دنیا محسوب میگردد، اما همچنان از قرن ۱۶ میلادی تا به امروز مورداستفاده روزانه علاقهمندان قرار دارد. ازنظر معماری داخلی این بنا تزئینات چندان زیادی ندارد و مثلا نمیتوان آذینهای رکوکومانند را در آن مشاهده کرد؛ دلیلش هم این است که دانشگاهها در آن زمان بودجه مالی چندانی نداشتند.»
کتابخانه The Bodleian – آکسفورد، انگلستان
نظر Will Pryce: «Arts End یکی از دوستداشتنیترین گوشههای این کتابخانه محسوب میگردد که بسیار هنرمندانه و زیبا طراحیشده. در زیر گالریهای این بخش چندین میز کوچک قرار دادهشده که افراد در حال مطالعه روبهروی قفسههایی از کتابهایی قرار دارند که جزو نخستین سیستمهای کتابخانهی دیواری بوده است.»
کتابخانه Admont Abbey – ادمونت، اتریش
نظر دکتر James Campbell: «اینیکی از بزرگترین کتابخانههای وابسته به صومعه است که تاکنون ساختهشده است. تمام گوشه و کنار این بنا یک اثر هنری زیبا محسوب میگردد. گچبریها و آذینهای داخلی در کنار نور زیادی که در فضا جاری است حسی تئاتر گونه را به بیننده القاء میکند. در این کتابخانه هیچگونه میزی وجود ندارد زیرا برای مطالعه در نظر گرفته نشده و راهبان و تارکان دنیا، کتاب خود را قرض گرفته و به اتاقکهای خود رفته و در آنجا به مطالعه میپردازند. این بنا در سال ۱۷۷۶ میلادی و به سبک روکوکو ساختهشده است.»
کتابخانه Philips Exeter Academy – نیوهمشایر، ایالت متحده آمریکا
نظر دکتر James Campbell: «اینجا نیز یکی از بزرگترین کتابخانههای دبیرستانی است که تاکنون ساختهشده، از بیرون که به آن نگاه میکنید همانند جعبهای بتنی به نظر میرسد که پنجرهها در آن سوراخ ایجاد کردهاند. اما فضای داخلی آن کاملا متفاوت است. قفسههای کتاب در پشت ساختارهای سیمانی قرار دارند و دانش آموزان میتوانند در اتاقکهای خصوصی در کنار پنجره به مطالعه بپردازند.»
کتابخانه Biblioteca Joanina – کویمبرا، پرتغال
نظر Will Pryce: «این بنا از دوران ثروت و قدرت کشور پرتغال بر جامانده و بسیار باشکوه و مجلل است. فضای داخلی کتابخانه کمی تاریک است اما به لحاظ وجود آذینهای طلائی در تمامی بخشهایش، نوعی درخشندگی جادوئی دارد که نگاهها را به خود خیره مینماید. هرکدام از قفسههای کتاب در بخش پشتی خودرنگی متفاوت از دیگری دارند و با کمک نردبانهای موجود میتوان به طبقات بالائی دسترسی پیدا کرد. درهای مخفی نیز افراد را به سمت اتاقهای مطالعه هدایت میکنند.»
کتابخانه The Escorial – سن لورنزو د ال اسکوریال، اسپانیا
نظر Will Pryce: «این کتابخانه همانند معبدی برای کتابها به شمار میرود که با دیوارهای مزین به انواع نقاشیها و آثار چوبی بسیار مسحورکننده به نظر میرسد. راهروهای طولانی با قفسههای کتابی که بسیار منظم در کنار هم چیده شده و نقاشیهای سقفی این بنا را به یکی از زیباترین کتابخانههای دنیا در طول تاریخ بدل کردهاند. این ساختمان در سال ۱۵۸۵ میلادی ساخته و تکمیلشده است.»
کتابخانه Mafra Palace – مافرا، پرتغال
نظر دکتر James Campbell: «کتابخانه قصر مافرا یکی از پر ارتفاعترین کتابخانههای سبک Rococo در دنیا به شمار میرود. متأسفانه طراحی اصلی این بنا از بین رفته اما بخشهای مختلف آن با روکش طلائی پوشانده شدهاند.»
کتابخانه Beinecke Rare Book and Manuscript Library – نیوهاون، آمریکا
نظر دکتر James Campbell: «از بیرون این کتابخانه همانند یک جعبه سفیدرنگ به نظر میرسد و به همین دلیل وقتی وارد آن میشوید بسیار تعجب خواهید کرد. تمامی نور فضای داخلی از میان سنگهایی است که در دیوار کارشدهاند و تشعشع نور طلائی و عسلی نوعی حس جادوئی به محیط بخشیده است. این بنا بزرگترین ساختمانی است که بهطور ویژه به کتابهای نادر و نسخههای خطی و قدیمی اختصاص دادهشده است. امسال نیز پنجاهمین سال تاسیس این بنا به شمار میرود.»
کتابخانه دانشگاه Utrecht – Utrecht، هلند
نظر Will Pryce: «این بنا از بیرون یک ساختمان تقریبا معمولی و زیبا به نظر میرسد اما وقتی وارد آن میشوید، میبینید چقدر استثنائی طراحیشده و برای هر هدفی یک فضای ویژه دارد. بیشتر دانشجویان به استفاده از این کتابخانه علاقه زیادی دارند. در این مکان میتوان در فضاهای باز و پرنور به مطالعه پرداخت.»