فصل اول
مشخصات كلي برنامه كارشناسي ارشد ناپيوسته
رشته ويروس شناسي پزشكي
1- نام و تعريف رشته:
ويروس شناسي پزشكي در مقطع كارشناسي ارشد ناپيوستهMedical Virology (M.S)
رشته ويروس شناسي پزشكي شاخه اي از علوم پايه پزشكي است كه در آن دانشجويان طي دوره آموزش، ويژگي ويروس‌ها – تشخيص آزمايشگاهي بيماريهاي ويروسي – روش كنترل و پيشگيري از آنها را كسب مي‌نمايند تا توانايي انجام فعاليتهاي پژوهشي و تشخيصي و خدمات مربوطه را فرا گيرند.
2- تاريخچه:
گرچه شناسايي بيماريهاي مولده بوسيله ويروسها از چندين قرن پيش گزارش گرديده ولي علم ويروس شناسي و روشهاي كاربردي براي مطالعه ويروسها از اواخر قرن نوزدهم شروع گرديد با پيشرفتهاي زيادي كه در زمينه شناسايي بيشتر ويروسها به عنوان عوامل مولد بيماري‌هاي مختلف و همچنين كاربرد آنها در مطالعات ژنتيكي و بيولوژي مولكولي بعمل آمده رشته‌اي بنام ويروس شناسي معرفي گرديد بطوريكه اكنون در كشورهاي مختلف جهان مراكز علمي متعددي تأسيس گرديده كه بطور مداوم در اين زمينه فعاليت مي‌كنند، لذا با پيشرفت سريع اين علم و پيدايش ويروسهاي جديد ناشناخته بيماري‌زا هر روز اطلاعات بيشتري در اين زمينه گزارش مي‌گردد كه بازنگري آموزشي در اين رشته را پس از هر چند سال ايجاب مي‌نمايد.
دوره كارشناسي ارشد ويروس شناسي در سال 1369 در دانشگاه تهران شروع گرديد و يكسال بعد از آن دانشگاه تربيت مدرس نيز به پذيرش دانشجوي كارشناسي ارشد ويروس‌شناسي اقدام نمود در سال 1373 رشته مذكور در دانشگاه علوم پزشكي ايران دائر گرديد و اكنون چند مركز ديگر مانند دانشگاه علوم پزشكي جندي شاپور اهواز و انستيتو رازي نيز داراي كارشناسي ارشد ويروس‌شناسي مي‌باشند. برنامه اين دوره آخرين بار در سال 1374 بازنگري گرديد.
3- ارزشها و باورها (فلسفه برنامه):
باتوجه به مباني الهي و ديني در جامعه ما، ارزشهاي اخلاقي و اعتقادي اجزاء لاينفك آموزش در رشته ويروس‌شناسي پزشكي مي‌باشند. فلسفه رشته متكي بر آموزش و كسب مهارتهاي باليني بوده و در همين راستا براي حفظ حقوق بيماران صرف نظر از سن، جنس، رنگ، نژاد، فرهنگ و مذهب آنها ارزش قائل است و با عنايت به كرامت انسانها به سلامتي جسمي، روحي و اجتماعي بيمار اهميت مي‌دهد.
دانشجويان و دانش آموختگان اين رشته با تأكيد به عدالت اجتماعي و برابري انسانها، در جهت شناخت و غلبه بر دشواريهاي مبتلا به انسانها از حيث مقابله با ويروسهاي ناشناخته براساس وظايف تعيين شده خدمات مطلوبي را ارائه مي‌كنند و در كنار اساتيد در آموزش دانشجويان ايفاء نقش مي‌نمايند.
4- رسالت برنامه آموزشي در تربيت نيروي انساني:
رسالت رشته كارشناسي ارشد ويروس شناسي پزشكي عبارت است از تربيت دانش آموختگاني كه بتوانند در ابعاد آموزشي، پژوهشي و خدمات تشخيصي در جهت كنترل و پيشگيري بيماريهاي ويروسي به متخصصين مربوطه و تحت نظارت و مسئوليت آنان براي دانشجويان و بيماران انجام وظيفه نمايند با تربيت اين نيروها فرآيند تشخيص بيماريها و همچنين پيشگيري از اشاعه عفونتهاي ويروسي در جامعه امكان پذير خواهد بود و آنان در جهت سلامت جامعه نقش مؤثري ايفا خواهند نمود.
5- چشم انداز برنامه آموزشي در تربيت نيروي انساني:
اين برنامه در صدد است همگام با پيشرفتهاي جهاني در ويروس شناسي بتواند نقش فعالانه‌اي در كشور ايفا نمايد به نحوي كه در ارتقاي كيفيت زندگي تأثير داشته باشد.
6- اهداف كلي رشتهAims)
شامل تربيت فراگيراني است كه بتوانند:
الف – با استفاده از آموخته‌هايشان در امور آموزشي مربوط به دانشجويان همكاري نمايند.
ب – با مشاركت در انجام پروژه‌هاي تحقيقاتي در زمينه ويروس شناسي تحت نظر اساتيد انجام وظيفه نمايند.
ج – در انجام آزمايشات تشخيص بيماريهاي ويروسي در مراكز بهداشتي و درماني اقدام نمايند.
د – در امر هدايت و راهنمايي جامعه در جهت كاربرد اصول پيشگيري و كنترل بيماريهاي ويروسي ايفاي نقش نمايند.
7- نقش دانش آموختگان:
نقش دانش آموختگان اين رشته شامل نقشهاي آموزشي، پژوهشي مشاوره‌اي و تشخيصي مي‌باشد.
8- وظايف حرفه‌اي دانش آموختگان(Task Analysis)
در نقش آموزشي:
الف – آموزش به دانشجويان در قسمتهاي تكنيكي و واحدهاي عملي آزمايشگاهي به صورت تئوري و عملي.
ب – آموزش استفاده صحيح و نگهداري از دستگاهها، تجهيزات و وسايل مورد استفاده در بخش ويروس شناسي به دانشجويان.
ج – آموزش اصول و استانداردهاي ايمني حفاظت فردي و پيشگيرانه از ابتلاء به بيماريهاي ويروسي به دانشجويان و كاركنان حرفه پزشكي.
در نقش پژوهشي:
الف – كمك در انجام پروژه‌ها و طرحهاي پژوهشي تحت نظارت اساتيد مربوطه.
ب – همكاري در انجام پژوهش براي شناختن ويروسها به منظور ارتقاء سلامت جامعه.
ج – همكاري با اساتيد در انجام پژوهشها در زمينه كنترل و پيشگيري بيماريهاي ويروسي.
د – مطالعه روشهاي جديد به منظور آگاهي از روشهاي نوين پژوهشي در رشته ويروس‌شناسي پزشكي.
در نقش تشخيصي:
كمك در راه اندازي متدهاي تشخيصي جديد و نظارت بر كيفيت انجام آزمايشات، تشخيصي و تفسير نتايج حاصله.
در نقش مشاوره اي:
ارائه خدمات مشاوره به جامعه در زمينه تشخيص آزمايشگاهي و كنترل از ابتلاء به بيماريهاي ويروسي با همكاري وارتباط مراكز بهداشتي دخل و خارج از كشور.
9- استراتژي‌هاي كلي آموزشي:
ادغام(Integration)دروس تئوري و عملي و بهبود سطح مهارتي دانشجويان در جهت پيشگيري و ارتقاي سلامت براساس ارزشهاي مورد انتظار جامعه.
روزآمد نمودن محتواي رشته ويروس شناسي پزشكي متناسب با نياز جامعه.
تداوم فعاليت دانشجويان براي اجراي سمينار، پروژه و كنفرانس هاي مرتبط با رشته.
تقويت و توسعه سيستم اطلاع رساني و ارتباط با مراكز علمي در سطح دنيا.

10- شرايط و نحوه پذيرش دانشجو در مقطع كارشناسي ارشد:
داشتن حداقل دانشنامه كارشناسي در رشته هاي ميكروب شناسي، زيست شناسي (كليه گرايشها)، علوم آزمايشگاهي، بيوشيمي، ايمني شناسي، علوم آزمايشگاهي دامپزشكي و دكتراي حرفه‌اي در يكي از رشته هاي پزشكي، دندانپزشكي، داروسازي، دامپزشكي و علوم آزمايشگاهي.
مواد امتحاني و ضرايب آنها جهت امتحان ورودي كارشناسي ارشد ناپيوسته ويروس شناسي پزشكي
مواد امتحاني
ضريب
منبع
1- ويروس شناسي
3
Medical Microbiology Jawetz latest ed.
2- بيولوژي مولكولي
1
3- ايمني‌شناسي
2
ايمني‌شناسي – دكتر فريد حسيني – انتشارات قدس – 1379
4- باكتري شناسي
1
Medical Microbiology Jawetz latest ed.
5- زبان عمومي
2
6- بيوشيمي عمومي
1
Text book of Biochemistry Devlin latest ed.


11- رشته هاي مشابه داخل كشور: ندارد
12- رشته هاي مشابه در خارج كشور:
در بعضي از دانشگاههاي كشورهاي خارج كه رشته ويروس شناسي جزو ميكروبيولوژي است دوره كارشناسي ارشد ميكروبيولوژي با گرايش ويروس‌شناسي ارائه مي‌گردد.
13- شرايط موردنياز جهت راه اندازي رشته:
طبق ضوابط شوراي نظارت، ارزشيابي و گسترش دانشگاههاي علوم پزشكي كشور.
14- موارد ديگر مانند بورسيه: ندارد



فصل دوم:
مشخصات دوره برنامه كارشناسي ارشد ناپيوسته رشته ويروس شناسي پزشكي
مشخصات دوره
1- نام دوره:
كارشناسي ارشد ناپيوسته رشته ويروس شناسي پزشكي
2- طول دوره تحصيلي:
مطابق آئين نامه دوره كارشناسي ارشد ناپيوسته مصوب شوراي عالي برنامه ريزي علوم پزشكي مي‌باشد.
3- نام دروس و تعداد واحدهاي درسي:
تعداد كل واحدهاي اين دوره 32 واحد شامل 18 واحد دروس اختصاصي اجباري(core)، 6 واحد دروس اختصاصي اختياري(non core)و 8 واحد پايان نامه مي‌باشد. دانشجو مي‌تواند دروسnoncoreرا انتخاب نمايد و يا به جاي آنها از جدول دروس اختياري معادل واحدي آنها درسهاي ديگري را انتخاب كند. دانشجو موظف است علاوه بر گذراندن واحدهاي دوره با تشخيص گروه آموزشي و تائيد شوراي تحصيلات تكميلي دانشگاه تمامي يا تعدادي از دروس كمبود يا جبراني (جدول الف) را نيز بگذراند.
دروس اختصاصي اجباري(core) 18 واحد
دروس اختصاصي اختياري(non core) 6 واحد
پايان نامه 8 واحد
دروس كمبود و جبراني 11 واحد

الف) جدول دروس كمبود يا جبراني دوره كارشناسي ارشد ناپيوسته ويروس شناسي پزشكي*
كد درس
نام درس
تعداد واحد
ساعت
پيش نياز
نظري
عملي
جمع
1
 آمار حياتي
3
51
-
51
3
 شيمي آناليز
2
34
-
34
3
 حيوانات آزمايشگاهي و نگهداري آنها
1
17
-
17
4
 ايمني شناسي (1)
2
34
-
34
**5
 سيستمهاي اطلاع رساني پزشكي
1
9
17
26
6
 كاربرد كامپيوتر براي تدوين و ارائه مقالات علمي
2
34
-
34
جمع
11




ب) دروس اختصاصي دوره كارشناسي ارشد ناپيوسته ويروس شناسي پزشكي
كد درس
نام درس
تعداد واحد
ساعت
پيش نياز
نظري
عملي
جمع
7
 زيست شناسي مولكولي
3
51
-
51
8
 ويروس شناسي عمومي
2
34
-
34
9
 ويروس شناسي عملي 1
2
-
68
68
10
 ويروس شناسي عملي 2
2
-
68
68
9
11
 ويروس شناسي سيستماتيك 1
3
51
-
51
8
12
 ويروس شناسي سيستماتيك 2
3
51
-
51
8
13
 شناخت ميكروسكپ الكترونيكي
1
17
-
17
14
 مباحث خاص در ويروس شناسي *
2
34
-
34
11 و 12
15
 باكتري شناسي پزشكي*
2
17
34
51
16
 سمينار
2
34
0
34
17
 ايمني شناسي *
2
17
34
51
جمع 24


* دروس ستاره دار دروس اختصاصي اختياري(Noncore)محسوب مي‌شوند و دانشجو مي‌تواند به جاي آنها از جدول دروس اختياري معادل واحدهاي آنها درس هاي ديگري را انتخاب نمايد.

ج) دروس اختياري دوره كارشناسي ارشد ناپيوسته ويروس شناسي پزشكي
كد درس
نام درس
تعداد واحد
ساعت
پيش نياز
نظري
عملي
جمع
18
 بيوانفورماتيك
2
34
-
34
19
 ژنتيك ميكروارگانيسم
2
34
-
34
20
 اپيدميولوژي
2
34
-
34
21
 زيست ايمني (بيوسيفتي)
2
34
-
34
جمع
8


دانشجو مي‌تواند بجاي دروسNoncoreمعادل واحدي آنها از دروس جدول فوق انتخاب نمايد.





*دانشجو موظف است با تشخيص گروه آموزشي و تأييد شوراي تحصيلات تكميلي دانشگاه، تمامي يا تعدادي از دروس كمبود و جبراني (جدول الف) را بگذراند.




**گذراندن اين درس براي كليه دانشجويان به عنوان درس كمبود يا جبراني الزامي است.



linie-0171.gif
منبع:معاونت اموزشی دانشگاه تهران