بعضی از دانشآموزان وقتی برای درس خواندن انرژی کافی ندارند، سعی میکنند برای خود ایجاد انگیزه کنند تا این انگیزه، محرک آنها برای حرکت به سوی هدفشان باشد؛ اما برخی از آنها، انگیزههای کاذب در خود ایجاد میکنند.
انگیزهی کاذب نهتنها محرک نیست بلکه آنها را از رسیدن به هدف بازمیدارد یا تا حد زیادی سرعت پیمودن مسیر رسیدن به هدف را کاهش میدهد. این انگیزههای کاذب همان کار امروز را به فردا انداختن است:
به طور مثال برای خیلی از شما پیش آمده است که هنگامی که از درس خواندن لذت نمیبرید و انرژی کافی ندارید، به سراغ تغییر برنامهی خود میروید و میگویید از فردا، برنامهی جدید را با تمام انرژی اجرا میکنید. این تغییر برنامه، یک انگیزهی کاذب است؛ زیرا شما برنامهی همان روز را رها میکنید و منتظر رسیدن فردا مینشینید و این کار، سرعت شما را در رسیدن به هدف کاهش میدهد.
بعضاً مشاهده میشود در طی دو هفتهای که مراحل آمادگی آزمون را طی میکنید هر چه به روزهای آزمون نزدیک میشوید تلاش شما کم میشود. دلیل اصلی آن گفتن جملهی «از آزمون بعد…» است. غافل از اینکه این انگیزهی کاذب نهتنها شما را از تلاش برای کسب تراز دلخواه بازمیدارد، بلکه باعث میشود در آزمونهای بعد با جرئت بیشتری از این جمله استفاده کنید؛ زیرا در آزمون قبل با توجه به اینکه پس از مدتی دست از تلاش برداشتهاید یا تلاش خود را کم کردهاید توقع شما ترازی پایینتر از آمادگیتان است و بعد از آزمون از تراز خود احساس رضایت میکنید و دلیل آن را اینگونه برای خود توجیه میکنید که «من نخواندهام و اگر میخواندم ترازم از بقیه بهتر میشد و با توجه به نخواندنم تراز خوبی کسب کردهام.»
رهایی از انگیزه کاذب درس خواندن
اما چهطور از این انگیزههای کاذب رهایی پیدا کنیم؟
بهترین راه، واقعبینی است؛ یعنی به تواناییها و نقاط ضعف خودمان واقعبینانه نگاه کنیم نه اینکه نقاط ضعفمان را نادیده بگیریم و نقاط قوت خود را فراتر از چیزی که هست در نظر بگیریم.
باید سطح توقعات خود را بر اساس واقعیتهای زندگیتان تعیین کنید و مرحله به مرحله آن را بالا ببرید. اهداف بزرگ را به اهداف کوچکتر تقسیم کنید و برای رسیدن به هر یک از این اهداف کوچک، برای خود سطح توقع واقعبینانهای ایجاد کنید. این کار مانند ساختن یک آپارتمان چند طبقه است.
هدف شما ساختن سقف طبقهی آخر است اما برای رسیدن به آن باید ترتیب را رعایت کنید و از پایینترین سقف شروع کنید تا به سقف طبقهی آخر برسید. در درس خواندن نیز برای رسیدن به هدفتان (آخرین سطح توقع) باید این هدف را به قسمتهای کوچک تقسیم کنید و به ترتیب با رسیدن به هر کدام، برای هدف بعدی تلاش کنید تا با طی این مراحل به هدف اصلی خود برسید.
اگر این کار را انجام دهید، برنامهای که تنظیم میکنید بر اساس شخصیت واقعی شماست و این برنامه را با نگاه واقعبینانه بر تواناییهای خودتان تنظیم کردهاید و راحتتر میتوانید آن را اجرا کنید. اگر تفکرات غلط برای ایجاد انگیزههای کاذب سراغ شما بیاید، راحتتر میتوانید با آن مقابله کنید، زیرا میدانید که توانایی اجرای برنامه را دارید و نیازی به تغییر آن نیست و این تفکرات، فقط وسوسهای برای جلوگیری از تلاش شماست که بر اثر عوامل محیطی به وجود میآید