بهار بهترین و معتدلترین فصل میان فصلهاست. هوا در بهار به تدریج گرم میشود و سرمای زمستان تحلیل میرود. مزاج بهار، گرم و تر است و گرما و رطوبت برای حفظ سلامتی، لازم و ملزوم یکدیگرند. در فصل زمستان به علت سرما، مواد زاید در بدن منجمد شده و باقی میمانند و در بهار که هوا کم کم گرم میشود، این مواد زاید به تدریج ذوب شده و به حرکت در میآیند به همین دلیل بیماریهای قدیمی دوباره در زمستان نمایان میشوند و اگر عضوی از بدن ضعیف باشد، مواد زاید به آن حمله کرده و در آن تجمع پیدا میکنند. گاهی نیز مواد اضافی به سمت پوست هجوم میآورند تا بلکه از آن جا راهی برای خروج بیابند. به همین دلیل بروز دملها و جوشهای پوستی در این فصل شدت مییابد بنابراین اطبای طب سنتی توصیه میکنند قبل از این که این مواد اضافی برای بدن مشکلی ایجاد کنند، بهتر است که راه خروج آنها از بدن باز شود.
راههای دفع سموم بدن در فصل بهار
راههای متعددی برای خروج مواد اضافی و پاکسازی بدن وجود دارد. یکی از مهمترین این راهها، دفع آنها از طریق مدفوع است. بنابراین در کسی که دفع مدفوع به خوبی صورت نمیگیرد و دچار یبوست است، مواد اضافی راه مناسبی برای دفع ندارند و در نتیجه در بدن تجمع مییابند. برای برطرف کردن یبوست، مصرف مواد غذایی ملین مانند آلو، تمرهندی، هویج، مویز و انجیر مناسب است و استفاده از داروهای مسهل مانند فلوس نیز تحت نظر پزشک طب سنتی به پاکسازی بدن از مواد زاید کمک میکند. از دیگر راههای دفع مواد یا به اصطلاح طبی، استفراغ این مواد از بدن، فصد، اسهال و قی تحت نظر پزشک طب سنتی است.
پرهیزات غذایی
مصرف زیاد گوشت باعث افزایش گرمی و رطوبت در بدن میشود و چون مزاج فصل بهار هم گرم و تر است، مصرف بیش از حد گوشت باعث ایجاد بیماری در بدن میشود. همچنین بهتر است در فصل بهار از خوردن غذاهاى شور و غلیظ مانند کله پاچه، گوشت گاو، خامه و ماست ترش پرهیز کرد. غذاهای کنسروی، مانده، ترشیها، سیر و پیاز، نوشیدن آب ناشتا و پرخوری نیز در این فصل بسیار مضر است.
توصیههای غذایی
علمای طب سنتی عقیده دارند در فصل بهار باید به تلطیف غذا پرداخت.
غذاهایی که خون رقیق در بدن تولید میکنند، اغلب طبیعت گرم دارند و مصرف غذاهایی با طبیعت گرم در این فصل مناسب نیست بلکه باید غذاهای غلیظ با طبیعت سرد مصرف شود، تا هیجان و رقت اخلاط و مواد را تعدیل کند. همچنین گرسنگی باعث تحریک بیشتر اخلاط میشود. پس کم کردن مقدار غذا نیز در بهار صحیح نیست. منظور از تلطیف غذا این است که غذایی خورده شود که هر چند از لحاظ مقدار زیاد است اما ارزش غذایی کمی دارد؛ مثل میوهها و سبزیجات. در واقع باید با مصرف مقدار زیادی غذا با ارزش غذایی (کالری) کم، دستگاه گوارش را فریب داد و سرگرم کرد تا خیال کند که غذای زیادی مصرف شده ولی در واقع مواد زیادی وارد عروق نشود و به هیجان اخلاط و مواد نیفزاید.
باید به طبیعت فرصت داد که مواد اضافه را آماده کرده و از بدن دفع کند. مصرف خوراکیهاى لطیف مثل گوشت پرندگان، تخم مرغ آبپز عسلی و نوشیدن شربتهای خنک مثل شربت غوره، انار و سکنجبین در این فصل توصیه میشود.
بوییدنیهای بهاری
بوییدن گلاب آمیخته با آب شاهسفرم و همچنین مخلوط مشک، عنبر و کافور نیز در ایجاد انرژی مثبت و حفظ سلامت موثر است.
ورزش در بهار
در بهار ورزش معتدل توصیه میشود ولی ورزش شدید چون باعث گرمی بسیار، روان شدن و تحریک اخلاط و تحلیل زیاد است، توصیه نمیشود و ورزش کم هم باعث تحلیل مواد زاید شده و پسندیده نیست. پس بهتر است ورزش در بهار، آرام و طولانی مدت باشد تا تحلیل بیشتر از گرمی ایجاد کند.
پوشش در بهار
بهترین لباس در فصل بهار پنبه (در اوایل که کمی هوا سرد است)، حریر و کرباس نرم است.
روغن مالی کردن در بهار
در ابتدای بهار، چرب کردن پوست و مالیدن روغنهای ملایم به آن مفید است.
حمام در بهار
در اواخر بهار، حمام رفتن به خصوص در ابتدای روز مفید است.
جماع در بهار
جماع در ابتدای بهار توصیه میشود.
کنترل وضعیت روحی
در ماههای ابتدایی بهار به علت این که خون در هیجان است و به سمت بالا و مغز بیشتر حرکت میکند، ممکن است فرد دچار غلیان احساسات، خشم یا عصبانیت بشود بنابراین باید از خشم شدید و شادی ناگهانی و بسیار پرهیز کرد زیرا هر دو مهیج اخلاط هستند و چون خاصیت خود فصل نیز هیجان و حرکت اخلاط است، عوامل تشدید کنندهی این موضوع ممکن است باعث آسیب رساندن به فرد شوند، به همین دلیل باید مغز و اعصاب آن را تقویت کرد.