در آزمون23 آبان دانش آموزان سال چهارم تجربي اين مبحث را امتحان ميدهند. براي آمادگي بيشتر خلاصهاي از آن ارائه شده است.
· نورونهاي حسي نورونهايي تمايزيافته هستند، توانايي شناسايي محركها را دارند و اثر محرك را به پيام عصبي تبديل ميكنند.
· بيشتر گيرندههاي حسي در پوست، چشم، گوش ، بيني و زبان متمركز شدهاند.
· گيرندههاي موجود در پوست دندريتهايي از يك يا چند نورون هستند. اغلب دندريت اين گيرنده را پوششي از جنس بافت پيوندي احاطه ميكند.
· گيرندههاي درد سطحيترين گيرندهها بوده و فاقد پوشش پيوندي هستند.
· گيرندههاي فشار نسبت به بقيه در عمق بيشتري قرار دارند.
· محركهاي شديد مانند سرما يا گرماي بيش از حد، گيرندههاي درد را نيز تحريك ميكنند. پس از احساس درد، پاسخهاي محافظت كننده از بدن مثل انعكاسها شروع به كار ميكنند.
· گيرندههاي مكانيكي در ديوارهي رگهاي خوني، در ماهيچههاي اسكلتي و در ديوارهي مثانه وجود دارند.
· اندام بينايي نسبت به ساير حواس بسيار كارآمد است.
· صلبيه در جلوي چشم قرنيه را تشكيل ميدهد. قرنيه شفاف، فاقد مويرگ خوني و از جنس بافت پيوندي و پوششي است.
· مشيميه داراي رگهاي خوني فراواني است و تغذيهي كرهي چشم را بر عهده دارد.
· مشيميه در جلوي چشم عنبيه را تشكيل ميدهد.
· مشيميه در مجاورت عدسي ماهيچههاي مژكي را به وجود ميآورد.
· شبكيه داراي گيرندههاي نوري و نورونهاست.
· لكهي زرد در امتداد محور نوري چشم، محل گيرندههاي مخروطي بيشتر و عامل دقت در بينايي است.
· كوررنگي مربوط به گيرندههاي مخروطي و شبكوري مربوط به گيرندههاي استوانهاي و هر دو از بيماريهاي ارثي هستند.
· نور ضمن عبور از چشم سه بار شكست پيدا ميكند: از هوا به قرنيه، از زلاليه به عدسي، از عدسي به زجاجيه
· قرنيه و زلاليه تقريبا ضريب شكست يكساني براي نور ورودي دارند. چون زجاجيه ژلهمانند است، ضريب شكست بيشتري از زلاليه و كمتري از عدسي دارد.
· به قرار گرفتن تصوير روي شبكيه بر اثر كاهش يا افزايش قطر عدسي، به وسيلهي رشتههايي كه به ماهيچههاي مژكي حلقوي شكل متصل شده است، تطابق ميگويند.
· فرد زماني به پيرچشمي مبتلا است كه عدسي چشم سفت شود و انعطافپذيري و قدرت تطابق آن كاهش پيدا كند.
· بيماري آبمرواريد به كدر شدن تدريجي عدسي و كاهش قدرت بينايي گفته ميشود.
· آب مرواريد و پيرچشمي معمولا با افزايش سن افراد بروز ميكند.
· هنگامي كه كرهي چشم بيش از اندازه بزرگ باشد، تصوير اشياي دور در جلوي شبكيه تشكيل ميشود و فرد نميتواند اشياي دور را واضح ببيند. در اين صورت فرد به نزديكبيني مبتلاست و مشكل با عدسي واگرا اصلاح ميشود.
· در حالتي كه كرهي چشم بيش از حد كوچك باشد، تصوير اشياي نزديك در پشت شبكيه تشكيل ميشود و فرد به دوربيني مبتلاست. اين بيماري با عدسي همگرا اصلاح ميشود.
· اگر سطح عدسي و يا قرنيه كاملا صاف و كروي نباشد، پرتوهاي نور به طور نامنظم به هم ميرسند و روي يك نقطهي شبكيه متمركز نميشوند. در اين حالت بايد از عينكي استفاده شود كه عدسي آن، عدم يكنواختي انحناي قرنيه يا عدسي چشم را جبران كند.
منبـــع : کانـــون