آموزش حسابداری (بخش دوم)
شنایی با روشهای ارزشیابی موجودی کالا
ما برای نگهداری حساب موجودی کالا از دو روش ادواری و دائمی استفاده می کنیم .در موسسات بازرگانی در روش ادواری حساب موجودی کالای ابتدای دوره مشخص می باشد و طی دوره عملیات مربوطه به موجودی کالا در حسابهایی تحت عناوین خرید و فروش و حسابهای وابسته ثبت می گردد و در پایان دوره مبلغ موجودی کالای پایان دوره برای حل مسائل بیان می شود و به نوعی محاسبه می گردد.
برای تعیین موجودی کالای پایان دوره موسسات وجود دارد که هر روش تاثیر خاصی روی سود موسسات می تواند داشته باشد که معمولا حسابدارهای موفق برای اینکه سود شرکت خود را بالاتر و یا پایین از حد واقعی نشان دهند از این روشها استفاده می کنند .
روشهای ارزیابی موجودی کالای آخر دوره کدامند ؟
اولین گام در جهت تعیین ارزش موجودی آخر دوره شمارش فیزیکی آن است که معمولا در پایان سال صورت می پذیرد که به شمارش موجودی انبارها انبار گردانی گویند، وقتی که انبارگردانی صورت پذیرفت و موجودیها مورد شمارش قرار گرفت تعداد موجودی کالا در آخر دوره تعیین می شود .
حال که تعداد موجودی آخر دوره مشخص شد یکی از روشهای زیر برای ارزیابی موجودی کالا انتخاب می شود :
1- Fifo (فایفو) یا اولین صادره از اولین وارده
2- Lifo (لایفو ) یا اولین صادره از آخرین وارده
3- روش میانگین :----> روش میانگین صادره
---->روش میانگین موزون
روش اولین صادره از اولین وارده چیست ؟
در موسساتی که روش فایفو را انتخاب می کنند فرض بر این است که کالایی که اول خریداری شد همان اول هم به فروش می رسد و اگر کالایی در انبار بای مانده از خریدهای آخر دوره می باشد نام روش هم با روش هماهنگ است. اولین صادره از اولین وارده در این موسسات فرض می کنند که انبار دو در دارد و همیشه از یک طرف کالا وارد و از طرف دیگر خارج می شود بنابراین آن کالایی که زودتر وارد شده زودتر خارج می شود.
این روش معمولا با سیستم گزارش کالای موسساتی که به خرید و فروش مواد غذایی و مواد فاسد شدنی اشغال دارند هماهنگ است چرا که در طول زمان باعث از بین رفتن مواد و موجودی می شود و در این موسسات همیشه سعی می کنند ابتدا کالایی که زودتر خریداری کرده اند زودتر به فروش رسانند .
مثال :
اطلاعات زیر موجود می باشد :
موجودی کالای اول دوره 20 واحد هر واحد 50 ریال
خرید (1) 10 واحد هر واحد 55 ریال
خرید (2) 15 واحد هر واحد 60 ریال
خرید (3) 10 واحد هر واحد 50 ریال
اگر موجودی کالای آخر دوره 12 واحد باشد قیمت تمام شده موجودی آخر دوره با استفاده از روش ارزیابی فایفو یا اولین صادره از اولین وارده چند ریال است .
در روش فایفو به این صورت درنظر می گیریم که هر چه کالا در ابتدا دوره موجود بوده ابتدا خارج شده بنابراین 12 تای موجودی کالای پایان دوره بطور منطقی باید از خریدهای 3 و 2 باشد یعنی 20 واحد موجودی کالای اول دوره به فروش رفته سپی 10 واحد از خرید 1 و 13 واحد از خرید 2 به فروش رفته است .
بنابراین 2 واحد از کالای پایان دوره مربوط به خرید شماره 2 و 10 واحد از کالای پایان دوره مربوط به خرید 3 می باشد . نتیجه می گیریم :
620 ریال موجودی کالای پایان دوره
ارزیابی موجودی کالا به روش لایفو یا اولین صادره از آخرین وارده :
در این روش فرض بر این است که ما ابتدا هر چیزی را که آخر خریده ایم ابتدا به فروش می رسانیم و هر چه کالا مانده از همان خریدهای اول است .
یعنی همچنان که از نامش پیداست اولین صادره از آخرین وارده های ما و در واقع فرض می کنیم که انبار ما یک در دارد و کالاهای ما هم سنگین و پر حجم است . بنابراین کالاهای خرید اول ما در ته انبار قرار دارند و دست یابی ما به آنها مشکل بنابراین سعی می کنیم از همین کالای جلوی در که آخر خریداری کرده ایم کالای خود را بفروشیم .
مثال : اطلاعات زیر موجود است :
موجودی کالای اول دوره 6 واحد 30 ریال
خرید (1) 10 واحد 50 ریال
خرید (2) 5 واحد 35 ریال
خرید (3) 8 واحد 48 ریال
حال اگر فروش ما 20 واحد باشد تعداد موجودی کالای پایان دوره به روش لایفو به چه مقدار و چه مبلغ می باشد .
حل :
چون روش ارزیابی لایفو است یعنی ابتدا کالایی که آخر خریداری شده به فروش رفته بنابراین :
8 واحد از خرید 3 در ابتدا به فروش رفته
سپی 5 واحد از خرید 2 به فروش رفته
در نهایت 7 واحد از خرید 1 به فروش رفته
بنابراین کالای باقی مانده ما 3 واحد از خرید 1 و 6 واحد موجودی کالای اول دوره می باشد .
کالای آماده فروش 29 = 8 + 5 + 10 + 6
کالای باقی مانده در پایان دوره 9 = 20 – 29
محاسبه بهای تمام شده 9 واحد چند ریال است به صورت زیر عمل می نماییم.
روش های بعدی ارزیابی موجودی کالا در جلسه بعدی به تفضیل بیان می شود ...
منبع:حسابداری