photofunia-6036237_o.jpg




جايگاه دانشگاه هاي کشور در حوزه ي فني – مهندسي در نظام هاي رتبه بندي بين المللي

سالانه بيش از 10 نظام رتبه بندي با معيارهاي متفاوت به رتبه بندي دانشگاه ها و مراکز آموزشي و پژوهشي سراسر جهان و مناطق مختلف مي پردازند . رتبه بندي کلي موسسات آموزشي و پژوهشي به اوايل دهه ي اول قرن بيست و يکم باز مي گردد , اما در سال هاي اخير توجه به سمت رتبه بندي هاي موضوعي بيشتر شده و هر کدام از اين نظام ها در صدد هستند تا موسسات آموزشي و پژوهشي را بر اساس موضوعات خاص طبقه بندي کنند . اما همه ي اين رتبه بندي ها مورد پذيرش اقشار مختلف جوامع علمي و نهاد آموزشي و پژوهشي نيستند و تنها تعدادي از آنها توفيق يافته اند تا دانشگاه هاي بزرگ و مهم به آنها توجه نشان دهند .
با افزايش انتشارات علمي و پژوهشي در ايران , دانشگاه هاي کشور نيز در سال هاي اخير توانسته اند در فهرست دانشگاه ها و موسسات آموزشي معتبر حضور پيدا کنند . دانشگاه هاي تهران , صنعتي شريف , تربيت مدرس , صنعتي اميرکبير , علم و. صنعت و علوم پزشکي تهران از جمله مهم ترين دانشگاه هاي ايراني هستند که نام آنها در فهرست برخي از نظام ها ديده مي شود. يکي از مهم ترين حوزه هايي که در ارتقا رتبه ي کلي دانشگاه هاي کشور موثر بوده است , حوزه ي علوم فني مهندسي است . از اين رو , در ادامه نگاهي به رتبه هاي کسب شده توسط دانشگاه هاي کشور در حوزه ي علوم فني مهندسي در مهم ترين نظام هاي معتبر بين المللي خواهيم داشت .
نظام رتبه بندي کيواس يکي از نظام هاي پراستناد رتبه بندي دانشگاه ها به شمار مي آيد که نهاد هاي آموزشي و پژوهشي را به هدف آگاهي بيشتر دانشجويان از جايگاه هاي دانشگاه هايي که براي تحصيل انتخاب مي کنند از سال 2004 رتبه بندي مي کند . از اين رو , اشتهار علمي و آکادميک دانشگاه ها و اعضاي هيئت علمي , بازار کار ميزان استنادها به انتشارات علمي , شاخص اچ و نظرات گروه هاي مختلف در رابطه با نهادهاي آموزشي و پژوهشي ازمهم ترين معيارهاي اين نظام براي رتبه بندي 200 دانشگاه برتر دنيا در پنج موضوع کلي در حوزه ي علوم فني- مهندسي و فناوري است .
در ويرايش سال 2012 اين نظام , در حوزه ي علوم فني – مهندسي و فناوري تنها دو دانشگاه برتر ايراني هستند که نام آنها در فهرست 200 دانشگاه برتر دنيا وارد شده که نام دانشگاه تهران بالاتر از دانشگاه صنعتي شريف است . در اين نظام رتبه بندي , دانشگاه تهران با کسب رتبه ي 272 جهاني و دانشگاه صنعتي شريف با کسب رتبه ي 280 جهاني توانسته اند جايگاه خود را در فهرست دانشگاه هاي برتر دنيا تثبيت کنند . در رتبه بندي موضوعي کيو اس نيز دانشگاه هاي تهران و صنعتي شريف با کسب رتبه ي 151-200 در موضوع مهندسي عمران و سازه در فهرست 200 دانشگاه برتر اين حوزه موضوعي قرار داده شده اند . شايان ذکر است رتبه ي کلي دانشگاه تهران و دانشگاه صنعتي شريف در ويرايش 2012 اين نظام رتبه بندي نيز با رتبه ي 551-600 بالاتر از دانشگاه صنعتي شريف با رتبه ي +600 قرار گرفته است .
نظام رتبه بندي شانگهاي نيز يکي ديگر از نظام هاي معتبر بين المللي براي رتبه بندي دانشگاه ها و موسسات آموزشي و پژوهشي است که از سال 2003 راه اندازي شده است . تعداد محققان پراستناد , تعداد انتشارات علمي و تعداد مقالات چاپ شده در مجلات برتر دنيا و ميزان بودجه و منابع مالي از مهم ترين معيارهاي نظام رتبه بندي شانگهاي براي رتبه بندي 200 دانشگاه برتر دنيا در موضوعات مختلف است . در رتبه بندي کلي اين نظام دانشگاه تهران تنها دانشگاه ايراني است که در فهرست 500 دانشگاه برتر دنيا قرار دارد . دانشگاه تهران در سال هاي 2009 تا 2012 توانسته است به ترتيب رتبه هاي 402-501 , 401-500 , 301-400 و 301-400 را کسب کند . در آخرين ويرايش اين رتبه بندي درسال 2012 و در حوزه ي موضوعي علوم رايانه دانشگاه هاي صنعتي شريف , اميرکبير و تهران توانسته اند به ترتيب رتبه هاي 101-150 , 151-200 و 151-200 را به خود اختصاص دهند . دانشگاه استنفورد و دانشگاه ام آي تي در رتبه هاي اول و دوم در اين فهرست قرار دارند .
رتبه بندي يورپ نيز يک نظام نوظهور براي رتبه بندي دانشگاه هاست که توسط کشور ترکيه منتشر و به روز مي شود .تاکيد عمده ي اين نظام بر ميزان توليدات علمي و استنادها , نشريات علمي و همکاري علمي است که از پايگاه وب آو ساينس اخذ مي شوند . در ويرايش اخير اين نظام رتبه بندي در سال 2012-2013 نام 15 دانشگاه ايراني در فهرست 1000 دانشگاه برتر دنيا در حوزه ي علوم فني – مهندسي , رايانه و فناوري به چشم مي خورد که نام دانشگاه تهران بازهم بالاتر از همه است . رتبه هاي بين المللي 10 دانشگاه برتر کشور از اين 15 دانشگاه در جدول زير آمده است .

10دانشگاه برتر ايران در حوزه ي فني – مهندسي , رايانه و فناوري در نظام رتبه بندي يورپ ترکيه

دانشگاه / موسسه رتبه ملي موضوعي رتبه بين المللي موضوعي رتبه کلي بين المللي
دانشگاه تهران 1 94 170
دانشگاه صنعتي شريف 2 103 498
دانشگاه آزاد اسلامي 3 105 226
دانشگاه علم و صنعت 4 178 911
دانشگاه تربيت مدرس 5 254 516
دانشگاه صنعتي اصفهان 6 277 700
دانشگاه شيراز 7 379 676
دانشگاه خواجه نصيرطوسي 8 460 1192
دانشگاه تبريز 9 519 937
دانشگاه فردوسي مشهد 10 532 1003
نظام رتبه بندي تايوان نيز از ديگر نظام هاي نوظهور بين المللي است که به معرفي 300 دانشگاه برتر دنيا در شش حوزه ي موضوعي مي پردازد . بهره وري پژوهشي , تاثير پژوهشي و کيفيت پژوهش دانشگاه ها و موسسات سه شاخص کلي هستند که اين نظام با استفاده از آنها دانشگاه ها و موسسات را رتبه بندي مي کند . در حوزه ي فني – مهندسي آخرين ويرايش نظام رتبه بندي ملي تايوان نام چهار دانشگاه ايراني به چشم مي خورد . باز هم دانشگاه تهران با کسب مجموعا 19.65 توانسته است ؛ رتبه ي اول ملي و رتبه ي 123 بين المللي را بدست آورد . پس از دانشگاه تهران , دانشگاه هاي صنعتي اميرکبير , صنعتي شريف و علم و صنعت به ترتيب توانسته اند رتبه هاي بعدي ملي ذو 129 , 148 و 201 بين المللي در حوزه ي فني – مهندسي را کسب کنند . شايان ذکر است , دانشگاه ام آي تي و دانشگاه کاليفرنيا – برکلي رتبه هاي اول و دوم در اين فهرست 300 رتبه اي هستند . در رتبه بندي موضوعي جزيي تر اين نظام , دانشگاه تهران در موضعات علوم رايانه , مهندسي برق , مهندسي مکانيک , مهندسي شيمي و مهندسي عمران در جايگاه نخست کشور و جلوتر از ديگران قرار دارد. اما در موضوع علوم مواد دانشگاه شريف , در جايگاه اول و دانشگاه تهران در رتبه ي دوم قرار دارد .
رتبه بندي ESI وابسته به وب آو ساينس (Web Of Science ) يکي ديگر از نظام هاي رتبه بندي دانشگاه ها و موسسات آموزشي و پژوهشي است که به رتبه بندي مهم ترن و تاثيرگذارترين موسسات در 22 حوزه ي موضوعي مي پردازد . بنابراين دانشگاه هايي که عملکرد پژوهشي و توليدات علمي آنها ضعيف است در اين رتبه بندي طبقه بندي نخواهد شد .سه شاخصي که ESI براي رتبه بندي دانشگاه ها از آن استفاده مي کند , ميزان مقالات , ميزان استنادها , و سرانه ي استناد به هر مقاله در 10 سال اخير در پايگاه وب آو ساينس است . در حوزه ي فني – مهندسي اين نظام نيز دانشگاه تهران در صدر دانشگاه هاي ايران قرار گرفته و توانسته است بيشترين استناد و بيشترين ميزان سرانه استناد به هر مقاله را به خود اختصاص دهد . در حوزه ي علوم مواد دانشگاه صنعتي شريف با کسب بيشترين تعداد استناد و بيشترين ميزان سرانه ي استناد در جايگاه اول و دانشگاه تهران در جايگاه دوم ملي قرار دارند . در جدول زير جزييات بيشتري از عملکرد دانشگاه هاي کشور ارائه خواهد شد . جدول زير اطلاعات آن دسته از دانشگاه هايي را پوشش مي دهد که در ده سال اخير بيش از 500 مقاله در پايگاه مذکور منتشر کرده باشند .


رتبه بندي دانشگاه هاي کشور در حوزه ي فني – مهندسي در نظام ESI


دانشگاه/موسسه علوم فني - مهندسي علوم مواد
تعداد مقالات تعداد استنادها سرانه استناد رتبه جهاني (از1271) تعداد مقالات تعداد استناد ها سرانه استناد رتبه جهاني(از 717)
دانشگاه تهران 2495 11652 4.67 136 1107 5662 5.11 268
دانشگاه اميرکبير 2494 9737 3.90 171 1037 4330 4.18 335
دانشگاه صنعتي شريف 2671 9016 3.38 191 1127 7224 6.41 207
دانشگاه علم و صنعت 2157 7367 3.42 243 699 2761 3.95 495
دانشگاه آزاد اسلامي 2563 7021 2.74 254 1093 3544 3.24 395
دانشگاه تربيت مدرس 1237 5062 4.09 364 557 2540 4.56 531
دانشگاه شيراز 928 4078 4.39 456 -- -- -- --
دانشگاه صنعتي اصفهان 847 3633 4.29 504 846 3957 4.68 365
دانشگاه فردوسي مشهد 628 1746 2.78 901 -- -- -- --



linie-0307.gif
کانون