روش مطالعه منطق سوم - گروه انسانی
درچند سال اخیر، بهطور متوسط 9 سؤال از 25 سؤال فلسفه و منطق در کنکورسراسری، به کتاب منطق اختصاص داشته است. همانطور که میدانید اینکتاب 14 درس دارد. از برخی دروس تقریباً هر سال سؤال طرح میشودو به قول معروف، پای ثابت کنکورهای سراسری هستند؛ مانند درس قیاساقترانی.
در سالهای اخیر طراحان سؤال برای آنکه بتوانند از مباحث بیشتریسؤال طرح کنند و دانش و تسلط داوطلبان ورود به دانشگاه را بهترمحک بزنند، بیشتر از سؤالات ترکیبی استفاده میکنند؛ یعنی چندمبحث را در یک تست مورد سؤال قرار میدهند. بدین ترتیب، تقریباًمیتوان گفت که بیشتر مباحث کتاب بهنوعی در کنکور مورد توجه طراحانسؤالات هستند و نمیتوان پیشبینی کرد که کدام مباحث بهتر هستندیا احتمال آمدنشان در کنکور سراسری بیشتر است.
برای نمونه، به این سؤال که از کنکور سال 1387 انتخاب شده است، توجه کنید:
سؤال:صناعات خمس و کلیات خمس، بهترتیبموصوف به چه وصفی میشوند و قضایای بالذات روشن و معلوم، برای عقل هر کسبا اعتقاد و یقین جازم چه نام دارند؟
1) مشخصکننده انواع کلی ذاتی و عرضی – شکلدهنده به صورت قیاس - بدیهیات
2) شکلدهنده به صورت قیاس – مشخصکننده انواع کلی ذاتی و کلی و عرضی – اولیات
3) شکلدهنده به مواد قیاس – مشخصکننده انواع کلی ذاتی و عرضی – بدیهیات
4) مشخصکننده انواع کلی ذاتی و عرضی – شکلدهنده به مواد قیاس – اولیات
همانطور که میبینید در این تست از مباحث صناعات خمس، کلیات خمس و مواد قیاس سؤال شده است.
تا اینجا تحلیلی از چگونگی سؤالات منطق در کنکور سراسری ارائه کردیم. حال یک داوطلب کنکور با توجه به این مطالب، چگونه باید به مطالعه اینکتاب بپردازد تا بهترین نتیجه را بگیرد؟
در ابتدای توضیح این مطلب، که کتاب منطق به چه صورتی باید مطالعهشود، لازم است متذکر شویم که مطالب کتاب منطق بهطور زنجیرهای به هموابستهاند. یعنی برای فهمیدن کامل یک مبحث لازم است که ابتدا برمباحث قبلی مسلط شده باشید. مثلاً در درس هفتم که راجع به تعریفاست، از مطالب کلیات خمس که موضوع درس ششم است، استفاده شده است وداوطلبانی که درس شش را به خوبی مطالعه نکرده باشند، مسلماً دردرس هفت نیز با مشکلات فراوانی روبه رو میشوند.
پس نکته اول در خواندن این کتاب آن است که درسهای کتاب را بهترتیبی که در کتاب آمدهاند و با دقت و عمق کافی بخوانید. نکتهدومی که میخواهم بسیار بر روی آن تأکید کنم، خلاصهبرداری ازدروس است. اینکار دقت و عمق مطالعه شما را افزایش میدهد وبهعلاوه، دورهکردن مطالبی را که پیشتر خواندهاید، برای شماآسانتر میکند.
داوطلبانی که در ماههای پایانی مطالعه خود برای کنکور، بتواننددانستههایشا ن را بهتر و سریعتر مرور کنند، بهطرز شگفتانگیزینتیجه بهتری میگیرند. خلاصهبرداری شما میتواند بهصورت یکنمودار ساده از رئوس مطالب گفتهشده در یک درس باشد؛ مانندآنچه که در پایان درس مبحث قضایا آمده است؛ و یا درک وبرداشتتان از یک مفهوم را به زبان خودتان بنویسید و سعی کنید تمامنکات مهم را در آن بگنجانید. به هر حال، آنچه که اهمیت دارد ایناست که با دیدن خلاصههایتان نکات گفتهشده در کتاب را بهخاطربیاورید.
اما چگونه باید اطمینان یابیم که خلاصههای ما تمام مطالب مهم کتاب را پوشش داده است؟
نکته سوم برای مطالعه درس منطق این است که پس از خلاصهبرداری ومرور خلاصههایتان، سعی کنید خودتان پرسش و تمرین انتهای هر درس رابدون مراجعه به متن کتاب جواب بدهید. ممکن است نتوانید پاسخ برخیسؤالات را در خلاصههایتان بیابید و مجبور شوید به متن کتاب مراجعهکنید که این نشانه آن است که شما از خلاصهکردن آن نکته غافلشدهاید.
با این ترفند شما میتوانید خلاصههایتان را تکمیل کنید. بد نیستبدانید که هرساله تعدادی از سؤالات کنکور، از مثالهای بخشهایپرسش و تمرین طرح میشوند. پس فایده بزرگ دیگر این ترفند این استکه شما با مواد اولیه کنکور سراسری بهخوبی دست و پنجه نرم میکنید.
سؤال 243 آزمون 88 نمونهای از این مطلب بود که در اینجا ذکر میکنیم:
سؤال:بین کلیات: "مثنوی و غزل" و "معرف وحجت" بهترتیب کدام یک نسبتهای چهارگانه منطقی حاکم است و از اسنادآن دو کلی به یکدیگر، به ترتیب چند قضیه حاصل میشود؟
1) تباین – تساوی – دو – دو 2) تباین – تباین – دو – دو
3) تساوی – تباین – سه – چهار 4) تباین – تساوی – سه – چهار
اگر به پرسش 6 بخش پرسش و تمرین درس پنج (مبحث تصور) دقت کنید، میبینید که این عیناً از پرسش ذکر شده طرح شده است.
توصیه پایانی ما برای ایام تابستان این است که سعی کنید پیش از شروع دروس پیش دانشگاهی، کتاب منطق خود را کاملاًمطالعه کنید چرا که مطالب این کتاب پیشنیاز کتاب فلسفه پیش دانشگاهی محسوب میشوند.