.:نکات مهم وکلیدی کل کتاب دین وزندگی اول دبیرستان:.

[Doctor]

درس اول : در پیشگاه نور
نکات

1. انسان همواره در حال انتخاب است و انتخاب درست متکی بر شناخت درست است .
2. اگر بخواهیم دل بستگی های کوچک وپست ما را به خود جلب نکند بلکه مجذوب یک انتخاب و هدف بزرگ شویم باید شناخت درستی از خوبی ها و زیبائی ها داشته باشیم .
3. داستان حضرت ابراهیم (ع) و نفی معبود ها و دلبستگی های کوچک توسط او، مثال روشنی است بر مدعای ما .
4. او هر معبودی را که غروب و افول داشت دوست داشتنی و سزاوار دل بستن نمی دانست .
5. از دیدگاه حضرت ابراهیم (ع) هر چیز که افول و غروب داشته باشد معلوم است که تحت سیطره و قدرت موجود دیگری قرار دارد .
6. اموری مانند ستاره و ماه و خورشید که حرکت و طلوع و غروب دارند نمی توانند معبود ما باشند معبود ما کسی است که اینها را خلق کرده و بر طبق یک نظام خاصی آنها را به حرکت درآورده است .
تفکر :
1. چه ویژگی در ماه ، ستاره و خورشید است که سبب می شود لایق پرستش نباشند ؟

ویژگی مشترک هر سه افول آنها استدلال حضرت ابراهیم این بود که چیزی که ناپایدار باشد و افول کند شایستگی پرستش را ندارد .
2. کدام جهت را برای زندگی خود برگزید ؟ دلیلش برای انتخاب این جهت چه بود ؟

حضرت ابراهیم (ع) از اینکه ستاره و یا ماه و یا خورشید را معبود خود قرار دهد بیزاری جست و فرمود : من روی خود را به سوی کسی می گردانم که آسمانها و زمین را پدید آورده است .
از دیدگاه حضرت ابراهیم (ع) هر چیز که افول و غروب داشته باشد معلوم است که تحت قدرت و سیطرهء موجود دیگری قرار دارد . معبود ما کسی است که این ها را خلق کرده است و بر طبق نظام خاصی آن ها را به حرکت در آورده است .

[Doctor]

درس دوم : تفکری در خویش
1. هر انسان همواره در حال انتخاب است .
2. نوجوانی و جوانی را باید آغاز انتخاب های بزرگ داشت .
3. همهء موجودات در مسیر از نقص به کمال در حرکتند .
4. رسیدن به کمال یعنی آشکار شدن استعدادهای نهفته .
5. انسان بر خلاف گیاهان و حیوانات استعدادهای نامحدود دارد .
6. انسان جویای کمال است همه تلاشهای او بیانگر این خصوصیت اوست .
7. لحظهء زیبا برای انسان لحظه ای است که انسان به کمالی برسد .
8. درخت وجود انسان با شکوفایی همه استعدادها شادابی می گیرد .
9. کسی که همه استعدادهای او بطور متوازن رشد کند انسانی کامل و دوست داشتنی است .
10. مهمترین استعدا انسان بی نهایت طلبی اوست .
11. بی نهایت ( کمال مطلق ) کسی جز خدا نیست و انسان دانسته و یا ندانسته بدنبال خداست .
12. انسان بر خلاف گیاه و حیوان با تفکر و انتخاب خود باید راه کمال را بپوید .
13. نمونهء برجستهء انسان به کامل امام علی (ع) است زیرا همهء ابعاد وجودی او متوازن و در حد اعلاء رشد کرده است .
14.استعدادهای گیاهان و حیوانات محدود است . یک هسته ی خرما می خواهد به یک نخل تنومند تبدیل شود و ... ولی استعدادهای انسان متنوع و گسترده است . دیگر اینکه آدمی بی نهایت طلب است گیاه یا حیوان وقتی به سر منزل رسید متوقف می شود ولی استعداد انسان پایان ندارد به هر مرحله می رسد بالاتر را طلب می کند .
15.گیاهان بطور طبیعی و حیوانات بطور غریزی استعدادهای خود را شکوفا می کنند اما انسان مسئول سرنوشن خود است او باید از « قدرت تفکر و تعقل » و « قدرت انتخاب » خود استفاده کند یعنی خوبی ها را بشناسد و با انتخاب آن راه ها ، بسوی کمال حرکت کند .
16.« انا هدینا السبیل اما شاکرا و اما کفورا » ؛ ما راه را به او « انسان » نشان دادیم یا سپاسگزار (و پذیرا ) خواهد بود یا نا سپاس . این آیه شریفه نشان می دهد که خداوند قدرت تشخیص راه را از بی راهه در نهاد انسان گذاشته است و او خود باید راه راست را انتخاب کند که در این صورت سپاسگزار نعمت خدا بوده است وگرنه موجودی ناسپاس خواهد بود .
.پیام های اصلی درس 2
- موجودات عالم در مسیررهائی از نقص بسوی کمال در حرکتند .
- منظور از رسیدن به کمال عبارتست از شکوفائی استعدادها .
- انسان موجود جویای کمال است .
- لحظهء زیبا برای انسان لحظه ای است که انسان به کمالی برسد .
- گیاهان و حیوانات استعدادهای محدود دارند .
- یکی از استعدادهای انسان بی نهایت طلبی اوست .
- بی نهایت ( کمال مطلق ) کسی جز خدا نیست .
- انسان با تفکر و انتخاب خود راه کمال را می پیماید .

[Doctor]

درس سوم : هدف های اصل زندگی
1. انسان ها دارای استعدادهای گوناگونی هستند که با شکوفا کردن آن ها به کمال می رسند .
2. آن ها در انتخاب هدف ها و دلبستگی ها با یکدیگر اختلاف دارند .
3. منشاء انتخاب های انسان اندیشه و تفکر اوست .
4. اگر در بینش ها اختلاف باشد در انتخاب هدف ها و دل بستگس ها نیز اختلاف پیش می آید .
5. اگر خود و استعدادهای خود را درست بشناسیم ، به انتخاب درستی هم دست خواهیم زد .
6. رفتار هرکس تجلی انتخاب های او و انتخاب هایش آیینۀ بینش ها و نگرش های اوست .
7. آدم های بزرگ مقاصد بزرگ دارند .
8. ما برای انتخاب صحیح هدف ها و دل بستن به آنها معیار و ملاک می خواهیم .
9. چون خداوند خالق ماست بنابراین از هرکس به ما آگاه تر و مهربان تراست و بنابراین در کتابش معیارهایی برای انتخاب هدف های اصلی به ما ارائه کرده است .
10. از نظر قرآن هدف های دنیایی سه ویژگی دارند : - تمام شدنی و پایان پذیرند . - احتمال نرسیدن به هدف های زود گذر هست . - اگر به عنوان هدف اصلی انتخاب گردند مانع رسیدن به مقاصد دیگر می شوند .
11. از نظر قرآن هدف هایی آخرتی سه ویژ گی دارند : - نامحدودند و بی پایان . - سعی برای هدف های آخرتی نتیجه بخش است . - توجه به آنها مانع نیل به مقاصد دیگر نیست .
12. راه درست در زندگی آن است که هدف های آخرتی را اصل قرار بدهیم و هدف های دنیایی را وسیله و نردبان برای رسیدن به هدف های آخرتی در نظر بگیریم .

پیام های اصلی درس :
1) انسانها در انتخاب هدف ها و دل بستگی ها با یکدیگر اختلاف دارند .
2) منشاء انتخاب های انسان اندیشه و تفکر اوست .
3 ) اگر خود را درست بشناسیم انتخاب هایمان درست خواهد بود .
4) رفتار هرکس تجلی انتخاب های او و انتخاب هایش آیینهء بینش ها و نگرش های اوست .
5) ما برای انتخاب هدف نیازمند به معیار هستیم و چون خداوند از هرکس به ما آگاهتر و مهربانتر است بهترین معیارها را در کتابش به ما ارائه کرده است .
6) از نظر قرآن راه درست آنست که هدفهای آخرتی که نامحدود و جاودانه اند را اصل قرار دهیم و هدفهای دنیایی را وسیله و نردبان برای رسیدن به هدفهای آخرتی قرار دهیم .

[Doctor]

درس چهارم : برترین کمال
1. هدف های پایان پذیر ارزش و اهمیت یکسان ندارند .
2. هدف های اخروی هم درجات متفاوتی دارند .
3. برخی از هدف ها به گونه ای هستند که رسیدن به آن ها مساوی است با رسیدن به هدف های دیگر .
4. هر چه هدف ما برتر و جامع تر باشد نهال وجود ما پر بارتر و متناسب تر و زیباتر رشد خواهد کرد و به کمال خواهد رسید .
5. خداوند مبدأو سرچشمه ی خوبی هاست . هر خوبی در این جهان و آن جهان از اوست .
6. آدمی در ذات خود در جسنجوی سرچشمه ی خوبی ها و زیبایی هاست و تا به آن نرسد آرامش نخواهد یافت .
7. پس مقصود و محبوب نهایی ما ذات مقدس خداوند است .
8. اگر روح انسان بی نهایت طلب است ، شایسته است که تنها تقرب و نزدیکی به خدای بزرگ مقصد نهایی او باشد .
9. تقرب به برترین محبوب و مقصود سهم بلند همتان کوشاست .
10. حضرت ابراهیم (ع) به مردم آموخت که نباید به هدف های پایان پذیر دل بست بلکه باید روی به سوی کسی نمود که پایانی ندارد و خالق جهان آفرینش است . خدایی که سرچشمه ی خوبی ها و زیبایی ها است .
ویژگی های هدف های دنیایی و آخرتی. ( با توجه به قرآن )
1) آن چه خدایی است پایان ناپذیر و همیشگی است .
2) آن چه خدایی نیست نابود شدنی است .
3) خوبی های این جهان کالای اندکی بیش نیست .
4) آنچه نزد خداست برتر و پایدارتر از خوبی های این جهان است .
5) پاداش های دنیا و آخرت همه از سوی خداست .
6) برترین پاداش برای انسان خشنودی خداست .
پیام های اصلی درس:
1.هدف های جامع به گونه ای هستند که رسیدن به آن ها مساوی با رسیدن به هدف های دیگر است .
2.هر چه هدف ما جامع تر باشد وجود ما پربارتر و زیباتر رشد خواهد کرد .
3.خداوند مبدأ همه خوبی هاست زیرا هر خوبی که در این جهان باشد از اوست .
4.انسان در ذات و سرشت خود به دنبال مبدأ خوبی ها و کمال ها است و تا به آن نرسد آرامش نخواهد یافت .
5.مبدأ همه ی کمال ها و خوبی ها خداست و بنابراین انسان موجود خداجوست .
6.تقرب به برترین محبوب و مقصود سهم بلند همتان کوشاست .

ارتباط میان درس اول و درس چهارم :
در درس اول در مورد حضرت ابراهیم (ع) دیدم که او از معبودی که غروب و افول می کند بیزاری می جوید و رو به سوی خالق آسمانها و زمین می آورد . در درس چهارم همین مطلب تحلیل شده است . انسان ذاتاموجود کمال جوست و تا به کمال مطلق نرسد آرام نمی گیرد و خداوند مبدأ و سرچشمه ی همه ی خوبی هاست چون آن ها را خلق کرده است . پس مقصود و مطلوب انسان خداست .

[Doctor]

درس پنجم : تو را چگونه بخوانم ؟
1. وجود خدا برتر از هر خیال و اندیشه است .
2. او را چنانکه شایسته است نتوان شناخت زیرا خرد هیچ معلول و مخلوقی نمی تواند به علت و خالق خود احاطه پیدا کند .
3. اگر اندیشه انسان از احاطه بر ذات خداوند محروم است پس او را از راه آیات و نشانه هایش باید شناخت .
4. هر جمال و جلالی که در عالم است نشانه ای از جمال و جلال اوست .
5. اوصاف خداوند برتر از همه کائنات است زیرا او خالق و دیگر چیزها مخلوقند او کمال بی نهایت است و آنها متناهی .
6. تنها صاحب اختیار عالم و منبع همه کمالات عالم خداست .
7. هیچ چیز از خود استقلالی ندارد موثر در هستی تنها خداست و همه متکی به او هستند .
8. انسان به کسی عشق و محبت دارد که همه کمالات را دارا باشد . خداوند دارای همه کمالات می باشد پس تنها او سزاوار عشق و پرستش می باشد .
. اسماء و صفات خدارا که در این درس آمدهاست :.
برتر از خیال – علت – پروردگار – صاحب خوبی ها – خالق – سرچشمه ی نور – اقیانوس بیکرانه – کامل – نامحدود – جاویدان – مالک حقیقی – غنی – حمید – مدبر – مأوای بی پناهان – یار دادخواهان – هادی – آرام جان – بهترین مقصود – محبوب تر از هر محبوب – همدم غریبان – سامان بخش هر پریشان.

[Doctor]

درس ششم - صفات خدا در کلام خدا
1. این جهان آیت و نشانه ی اوصاف الهی است .
2. هر خیر و کمالی در جهان از خیر و کمال خداوندی که آفریننده ی آن است سرچشمه گرفته است .
3. انسان و جهان نشانه های حکمت ، قدرت ، علم ، رحمت و ... الهی است .
4. قرآن می فرماید : در زمین برای اهل یقین نشانه هاست و نیز در خودتان ، آیا نمی نگرید ؟

درس هفتم : در حمد و تسبیح محبوب
1. هیچ وصف نیکویی را نمی توان سراغ گرفت که خداوند به آن متصف نباشد .
2. خداوند وجود کامل است و هر وجود کامل همه ی صفات نیکو را داراست . پس خداوند همه ی صفات نیکو را داراست .
3. خداوند صفات کمالی موجودات را دراست نه صفاتی که از نقص سرچشمه می گیرد .
4. صفاتی که حکایت از نقص می کند چیزی نیستند که تا خداوند به آن ها متصف باشد مثلا جهل فقدان علم و عجز فقدان قدرت است .
5. ما صفاتی را که جنبه یکمال دارند به خدا نسبت می دهیم ( صفات ثبوتی ) و صفاتی را که جنبه ی نقص دارند از او سلب می کنیم ( صفات سلبی )
هشت جمله به صورت مناجات که در آن خداوند حمد و تسبیح شده است:
1. حمد : خدایا تو مهربانی ، رحمتت همه را فرا گرفته است .
2. حمد : خدایا تو بر پنهان و آشکار علم داری .
3 . حمد : خدایا تو با قدرت بی انتهایت آسمانها را برافراشتی .
4. حمد : خدایا تو با لطف گسترده ات همه موجودات را به کمال شایسته خود می رسانی .

1. تسبیح : پروردگار من اگر همه موجودات از خود استقلالی ندارند تو قائم بخود و برپادارنده دیگرانی .
2. تسبیح : پروردگار من اگر همه عاجز و ناتوانند تو قدرتمند و توانا هستی .
3. تسبیح : پروردگار من اگر همه زوال پذیر و فانی اند تو باقی و ابدی هستی .
4. تسبیح : پروردگار من اگر همه موجودات روزی خور خوان نعمت تو هستند تو روزی بخش دیگران هستی .
. صفات ثبوتی و سلبی شعر:
صفات ثبوتی : پاک ، توحید ، حکیم ، عظیم ، کریم ، رحیم ، مستحق ثنا ، نامحدودی ، عز ، جلال ، علم ، یقین ، نور ، جود ، ستار ، حمد .
صفات سلبی : رنج ، درد ، نیاز ، بیم ، عیب ، خطا ، جنبش ، کمیت ، مثل داشتن ، ضد داشتن .

[Doctor]

درس هشتم : در پناه ایمان
1. اگر کسی به مرحله ی ایمان برسد می تواند به بهره ها و ثمرات آن امیدوار باشد .
2. مؤمن کسی است که عمل صالح انجام می دهد . زیرا هر کس به مرحله ی ایمان رسید به آن چه ایمان آورده عمل می کند .
3. عمل صالح و کار شایسته وقتی ارزش مند است که بر اساس ایمان به خدا و به خاطر او انجام گرفته باشد .
4. عمل شایسته ثمره ی ایمان است .
5. علم و شناخت مانند چراغ است که راه را نشان می دهد اما برانگیزاننده و محرک انسان به عمل ایمان است .
6. جایگاه علم ، ذهن و اندیشه ی آدمی است و جایگاه ایمان قلب انسان می باشد .
7. ایمان قلبی محرک و انگیزه انسان برای حرکت است .
8. قلب کانون وجود آدمی است .
9. دوستی و یا تنفر نسبت به کسی مربوط به قلب است .
10. اطمینان و آرامش و یا اضطراب و پریشانی از صفات قلب است .
11. ایمان باور و اعتماد قلبی همراه با حب و دوستی و اعتماد و اطمینان است که شوق به سوی عمل را در انسان ایجاد می کند .
12. در صورتی قلب برای پذیرش حقیقت آماده است که به زیبایی هایی آراسته و از آلودگی هایی دور باشد .
13. قلب مقدس ترین حرم عالم هستی است .
14. ایمان درختی است که در قلب جوانه می زند و تناور می گردد و بر شاخه های آن اعمال شایسته و نیکو پدیدار می شود
برای اینکه آگاهی از یک کار خوب به عمل منجر شود :
باید آگاهی از عقل و ذهن عبور کند و به قلب برسد به گونه ای که قلب آن را باور کند . از آنجا که قلب مرکز محبت و شوق است وقتی حقیقتی را باور کرد بدان حقیقت شوق پیدا می کند و همت انسان را به سوی آن بر می انگیزد . در این حالت است که انسان بدان حقیقت دل می بندد و احساسی از اطمینان و آرامش وجودش را فرا می گیرد .

[Doctor]

درس نهم : قدم در وادی امن
1. قلب پاک نوجوان و جوان دریچه ای گشوده به آسمان است .
2. پاکی دوران جوانی فرصتی طلایی برای رسیدن به ایمان است .
3. انسان با قلبی پاک از مادر متولد می شود و این پاکی اغلب تا جوانی باقی می ماند .
4. نوجوانی و جوانی خوشبخت است که پاکی اغلب تا جوانی باقی می ماند .
5. هر اندازه که پاکی بیشتر باشد درهای لطف و رحمت خداوند به روی انسان بازتر است .
6. انسان تا قوای جوانیش هست تا روح لطیف جوانی هست تاریشه های فساد در او کم است می تواند خودش را اصلاح کند .
7. تفکر پیرامون آیات خدا و توجه دائم به خدا و نعمت های او و انس با عوامل تقویت کننده یاد خدا و دوری از موانع یاد خدا و انجام نیکی و دوری از بدی و رعایت واجبات و محرمات از عوامل رسیدن به ایمان و حفظ آن است .
8.جهان و زیبایی های آن نشانه های زیبایی ، علم ، قدرت و رحمت خداست توجه به آنها یاد خدارا در دل زنده می کند و رحمت خدا را یادآور می شود و این یادآوری بر دوستی و محبت ما به او می افزاید .
9.توجه دائم به او ارتباط ما با خدا را افزایش می دهد و این پیوند را مستحکم می کند . یکی از حکمت های نمازهای پنج گانه زنده نگهداشتن یاد خدا در تمام طول شبانه روز است .
10.در سنین بزرگسالی ریشه های اخلاق فاسد در انسان زیادتر می شود و جهاد مشکل تر است ولی در سن جوانی و نوجوانی بواسطه پاکی خود به ملکوت نزدیک تر است و بنابراین تلاش برای اصلاح و خودسازی آسانتر است .
11.انجام گناه مهم ترین عامل تضعیف ایمان است . هر گناه چون غباری صفحه دل را می پوشاند و به اندازه خود مانع رسیدن نور در حقیقت می گردد .

[Doctor]

درس دهم : عزم خوب زیستن
1. عزم به معنی اراده ، قصد و آهنگ به سوی هدفی است .
2. آدمی با عزم و اراده خود آنچه را انتخاب کرده عملی می سازد .
3. عزم ظهور گوهر انسانیت یعنی اختیار است .
4. تفاوت درجات انسان به درجات عزم اوست .
5. کار بزرگ عزم بزرگ می طلبد .
6. قدم گذاشتن در راه زندگی سعادتمندانه نیازمند عزمی قوی است .
7. عهد با خدا عهدی برای رضایت او و سعادت و رستگاری ماست .
8. خدا از ما وقتی راضی است که در مسیر خوشبختی باشیم .
9. آنچه خداوند در مسیر بندگی از ما می خواهد فقط برای خوشبختی ماست زیرا او کمال بی نیازی است او نقصی ندارد که بخواهد که با درخواست از ما آن را برطرف کند و ماهم از خود چیزی نداریم که تقدیم او کنیم .
10. خدا چون ما را خلق کرده است ما و خوشبختی ما را دوست دارد اگر می گوید این راه را بروید برای آن است که به سعادت خود برسیم . پس رضایت او در کمال و خوشبختی ما و اطاعت از او راه سعادت ماست .
11. دین همان راه کمال و خوشبختی یعنی راه رضایت خداست .
12. عزم برحرکت به سوی کمال و کسب رضایت خدا عزم بر دینداری است .
13. وفای به عهد و پیمان عین دینداری است .
14. میزان دینداری ما به میزان وفاداری به این عهد است
15. عهد و میثاق میان انسان و خدا سه مرحله دارد : 1- عهد برای قدم گذاشتن در اصل راه 2-تجدید روزانه عهد 3- تکمیل عهد .
16. اعمالی که لازمه پیمودن راه خوشبختی است و بدون آن این راه طی نمی شود واجب نام دارد .
17. اعمالی که مانع پیمودن راهند و مارا از مسیر خوشبختی دور کنند حرام نامیده می شوند .
18. انجام واجبات و دوری از محرمات همان پیمودن راه رستگاری و رضای دوست است .
19. اعمالی که رفتن به سوی کمال را آسان تر می کنند و رسیدن به درجات برتر رستگاری را میسر می سازند مستحب نام دارند .
20. اعمالی که از سرعت حرکت می کاهند و توفیق رسیدن به درجات برتر خوشبختی را سلب می کنند مکروه نامیده می شوند
21. کارهای عادی روزانه که اثر خاصی ندارند مباح نامیده می شوند .
22. تجدید میثاق روزانه غفلت و سهل انگاری را می زداید و مارا در عمل ثابت قدم تر می نماید.
23.انسان با عزم و اراده ی خود آن چه را در اختیار و انتخاب کرده است عملی می سازد . به همین جهت عزم ظهور گوهر انسانیت یعنی اختیار است .
24.انسان هر صفتی را که نشانه کمال باشد دوست دارد . انسانهای با اراده و مصمم دارای کمالاتی از قبیل ثبات قدم و اعتماد به نفس و صبر و ... هستند از این جهت دوست داشتنی هستند ولی انسانهای بی اراده از این کمالات برخوردار نیستند و ناقصند بنابراین دوست داشتنی نیستند .
25. تعریف اول از واجب ، حرام ، مستحب و مکروه اساس تعریف دوم است چون کلمه انجام نقطه ی مقابل ترک است و کلمه ی سعادت نقطه ی مقابل کلمه ی عذاب است بنابراین با تبدیل کلمه انجام در تعریف اول به کلمه ی ترک و تبدیل کلمه ی سعادت به کلمه ی عذاب و بالعکس می توانیم تعریف دوم را درست کنیم .

[Doctor]

درس یازدهم : ثبات درعزم
1. اجرای یک برنامه و استمرار آن اعتماد به نفس می آورد و شادابی و نشاط می بخشد .
2. شکستن پیمان و خلف وعده ها سستی اراده و ضعف نفس را در پی دارد .
3. باید میان عزم و عمل فاصله نیفتد تا لذت و شیرینی عمل خیر ، سبب تکرار عمل و استواری عزم گردد .

4. احساس حضور در پیشگاه با عظمت خداوند سبب می شود که اورا ناظر بر اعمال خود ببینیم و از برداشتن قدم های مخالف با عهد و پیمان منصرف شویم .

5. غفلت یعنی بی توجه بودن و سست شدن نسبت به هدف و راه رسیدن به آن ها .

6. غافل کسی است که نبت به عوامل سعادت خود در دنیا و آخرت بی توجه باشد .

7. آن فراموشی که ناشی از غفلت و بی توجهی باشد سزاوار سرزنش است .

8. توجه به سرانجام وفاداری به پیمان و کامیابی در آن آدمی را در عزم خود مصمم تر می کند .

9. باید باور کنیم که خواستن توانستن است .

10. تصمیمی که در زندگی می گیریم فوق توانمام نباشد . برای رسیدن به هدف رعایت میانه روی و اعتدال ضروری است .

11. تدریجی عمل کردن سبب دوام عمل می شود .

12. اعمالی که دوام دارند مؤثرند اگر چه کم باشند .

13.اجرای یک هدف و برنامهبه انسان اعتماد به نفس می بخشد و سبب شادابی و نشاط می شود .

14. شکستن پیمان و خلف وعده ها سستی اراده و ضعف نفس را در پی دارد و کار به جایی می رسد که شخص با خود می گوید :« من نمی توانم من ضعیف هستم » .

[Doctor]

درس دوازدهم : قدم در بیداری
1. بقای بر میثاق ، رشد و کمال ما و رضایت پروردگار را در پی دارد و شکستن پیمان به شرمندگی در مقابل او می انجامد .
2. راه وفای به میثاق ، مراقبت از ان است . مراقبت یعنی زیر نظر داشتن ، دقت و توجه .

3. مراقبت از سه جنبه اصل و کیفیت و نیت عمل ضروری است .

4. شخص مراقب باشد به اصل عهد و پیمانی که با خدا بسته عمل کند و هیچ یک از اجزای آن از دست نرود .

5. میزان تاثیر عمل به کیفیت آن بستگی دارد .

6. مهمترین جنبه هر عمل نیت آن است . تاثیر یک عمل در تکامل معنوی انسان وابسته به قصد و نیت عمل کننده است .

7. با ارزیابی و محاسبه میزان موفقیت به دست می آید و عوامل موفقیت یا عدم موفقیت روشن می شود

8. بهترین زمان محاسبه در پایان هر روز و قبل از خواب است .

9. مراقبت در ابتدای اجرای هر برنامه ضروری تراست چون: برای اینکه اطمینان پیدا کنیم که برنامه ما به درستی شروع شده و اجرا می گردد باید با مراقبت تمام کارها را زیر نظر و توجه قرار دهیم . اگر از ابتدا بدون مراقبت انجام شود منجر به انحرافات بزرگ می گردد

10. کسی که بخواهد خود را اصلاح کند باید مراقبت و محاسبه رعایت کند ابتدا مراقبت می کند اعمالش مورد رضایت خدا باشد و بعد در آخر روز خود را محاسبه می کند که آیا به وظیفه عمل کرد یا نه . پس در واقع محاسبه ، آن مراقبت را تکمیل می کند .

11. تاثیر یک عمل در تکامل معنوی انسان وابسته به قصد و نیت عمل کننده است . باید از نیت خود در اعمال مراقبت نماییم و نگذاریم کارهای بلند و متعالی آلوده به هدف های پست گردد .

12. آسان گیری و گذشت نسبت به خطاهای دیگران پسندیده است و نشانه کرامت و بزرگواری است اما آسان گیری نسبت به اشتباهات خود ، نشانه حقارت و زبونی در مقابل گناه است .

[Doctor]

درس سیزدهم : آیین رهروی
امام علی ( ع ): « بهشت با عمل نیکو به دست می آید نه با امید . »
1. راه زندگی را با تنظیم برنامه ای که در آن ، جایگاه هر وظیفه ای به مقتضای زمان معین شده باشد می توان پیمود .
2. هر زمانی اقتضای اعمال خاصی را دارد .

3. دوره کودکی دوره ی ظهور و شکوفایی توانایی های طبیعی و بازی و سرگرمی می باشد .

4. دوره نوجوانی و جوانی ، دوره کسب مهارت های ، دانش اندوزی ، آمادگی برای حضور در جامعه و بخصوص دوره ی شکوفایی معنوی و انتخاب های بزرگ است .

5. گرفتن تصمیم های مناسب با شرایط زمانی و سنی و روحی و خُلقی نیازمند وقت کاردانی و تنظیم نقشه های حساب شده برای زندگی است .

6. ما باید به عنوان برترین موجود در این کره خاکی از تمامی ساعات و ایام عمر بهره ببریم تا هیچ استعدادی را ضایع نکنیم .

7. نوعی ارتباط میان اعمال و زمان ها وجود دارد که ممکن است ما از آن اطلاع نداشته باشیم .

8. پیامبر اکرم (ص) در منزل اوقات خود را سه قسمت می کرد : قسمتی برای عبادت ، قسمتی برای اهل خانه و قسمتی برای رسیدگی به کارهای خود .

9. وظایفی که برای انجام آنها با خدا عهد می بندیم سه دسته اند :

1 . اعمالی که در ارتباط با خداست مانند نماز و روزه ؛

2. اعمالی که در ارتباط با بندگان خدا و سایر مخلوقات خداست مثل مبارزه با ظلم ، حفظ محیط زیست ؛

3. اعمالی که در ارتباط با خود است مانند نظافت و مطالعه .

10. همه این سه دسته از اعمال به قصد کسب رضایت خدا انجام می دهیم .

11. به تحقیق که رسول خدا اسوه نیکویی برای شماست .

12. رسول خدا (ص) شب ها زود می خوابید و در نیمهدوم شب برای نماز شب بر می خاست هنگام برخاستن از خواب برای خدا به سجده می افتاد .

13. رسول خدا (ص) با فروتنی سر سفره می نشست در غذا خوردن با فقیران همنشین می شد . و می فرمود ما مردمی هستیم که تا گرسنه نشویم غذا نمی خوریم و چون بخوریم قبل از سیر شدن دست از غذا می کشیم .

14. شجاعت و توانایی جسمانی رسول خدا (ص) و اهل بیت ایشان نشان می دهد که این بزرگواران علاوه بر کمالات معنوی از بدن سالم و با نشاط نیز برخوردار بودند . رسول خدا (ص) از مردم می خواست شنا کردن ، سوارکاری و تیر اندازی را به فرزندان شان بیاموزند .

15. سفارشات امام صادق (ع) درباره خواب

- هر کس با وضو به بستر رود بسترش مسجد اوست .

- چون به بستر می روی نگاه کن و ببین در روز چه بدست آورده ای و به یاد آر که خواهی مرد و قیامتی در کار است .

- چون به بستر رفتی تسبیح حضرت زهرا (س) و آیه الکرسی و سوره ناس و فلق را بخوان .

16. آداب غذا خوردن با استفاده از فرمایشات معصومین

- آغاز غذا با نام خدا و پایانش با حمد و سپاس او .

- پرهیز از زیر نظر گرفتن دیگری و نگاه به لقمه او .

- تا گرسته نشده ایم دست بسوی عذا دراز نکنیم و قبل از سیر شدن دست از غذا بکشیم .

- خوردن غذا به آهستگی و آرامی .

- آب را سه نفس بنوشیم و با بسم الله شروع و با الحمدلله تمام کنیم .

17. موجودات دیگر با هدایت غریزی به سوی رفع نیاز خود حرکت می کنند اما انسان باید با فکر و انتخاب خود به رفع نیازهای خود بکوشد که گاهی عواملی مانع می شود و بنابراین امکان دارد عمرهرز رفته و تلف شده داشته باشد .

18.غصب کردن حرام است یعنی نمی شود به ناحق مال دیگری را تصاحب کرد هرگونه تصرفی و از جمله خوردن آن گناه دارد و واجب است هر چه زودتر به صاحبش برگرداند .

19. حیوانات حرام گوشت :

پستانداران حرام گوشت : درندگان مانند شیر و پلنگ و ببر و گرگ و سگ و خرس و کفتار وکلا سگ سانان و گربه سانان و میمون و خرگوش و موش و جوجه تیغی و ... و کرگدن و فیل و خوک ( که بیش از دو سم دارند ) و پستانداران دریایی مثل نهنگ و فک و شیر دریایی ...

پرندگان حرام گوشت : پرندگان شکاری و درنده ( نظیر عقاب و قرقی و باز و لاشخور ) و کلاغ ، طاووس ، خفاش ، پنگوئن و ... ( پرندگان حرام گوشت ثابت نگهداشتن بالشان بیشتر از بال زدن آنهاست و دیگر اینکه سنگدان و انگشت پشت پا نظیر شست در انسان ندارند . )


ماهیان حرام گوشت : ماهیان بدون پولک نظیر کوسه . اره ماهی حرام هستند . حیوانان بی مهره : بجز ملخ و میگو بقیه حرامند مانند کرم ها ، حلزون ، هشت پا ، خرچنگ و انواع حشرات .

[Doctor]

درس چهاردهم : کتاب زندگی
1. قرآن کریم ، راهنمای زندگی ماست .
2. اولین برنامه ی زندگی ، تعیین وقت مناسبی برای خواندن قرآن کریم است .

3. مناسب ترین وقت برای خواندن قرآن دوران جوانی و نوجوانی است که انسان آمادگی بیشتری برای دریافت حقایق قرآن دارد .

4. هرکس در جوانی قرآن بخواند قرآن با گوشت و خونش در می آمیزد .

5- پیامبر اکرم (ص) در حدیثی که معروف به حدیث ثقلین است می فرماید : من از میان شما می روم و دو چیز گرانبها از خود به یادگار می گذارم یکی کتاب خدا و دیگری اهل بیتم مادام که به این دو چنگ بزنید گمراه نخواهید شد و این دو از یکدیگر جدا نخواهند شد . » از این حدیث معلوم می شود که اهل بیت پیامبر (ص) که پیوند ناگسستنی با قرآن دارند همسنگ و همطراز با قرآن هستند از علم و عصمت برخوردارند و از قدرت تعلیم و تبیین قرآن برخوردارند .

6. قرآن کتاب هدایت بشر به سوی سعادت ابدی است . این برنامه ی زندگی از جانب کسی است که انسان را خلق کرده است و بهتر از هر کس انسان و سعادت او را می شناسد . پشت کردن به این برنامه جز گمراهی و شقاوت ثمری نخواهد داشت .

[Doctor]

درس پانزدهم : در حضور دوست
مرحله ی اول - تکمیل گزاره ها :
1. سزاوار است که پیوسته و در همه حال به یاد خدا باشیم .
2. رستگاری انسان در گرو یاد خدا بودن است .

3. هر کس از یادخدا روی گردان باشد شیطان همراه و همدم او خواهد شد .

4. نماز چیزی جز به یاد خدا بودن نیست .

توضیح ارتباط جمله چهارم با جمله اول با ذکر نمونه هایی از عبارت های نماز دارد :

1. تکبیره الاحرام در اول نماز در واقع یاد خداست .

2. بسم الله الرحمن الرحیم در هر سوره و اوایل سوره حمد یاد خداست .

3. تسبیحات اربعه در رکعت سوم و چهارم یاد و ذکر خداست .

مرحله ی دوم : تکمیل گزاره ها :

1. همه ی موجودات خدا را حمد و تسبیح می کنند .

2. شایسته است که ما نیز خدای خود را حمد و تسبیح کنیم .

3. حمد و تسبیح نمونه هایی از یاد و ذکر خداوند است .

عبارت هایی از نماز را که درباره ی حمد و تسبیح خداوند است :

1. گفتن تکبیره الاحرام نوعی حمد و تسبیح خداست ، زیرا او را به بزرگی یاد می کنیم .

2. در سوره حمد : الحمدلله رب العالمین

3. سبحان ربی العظیم و بحمده

4 . سبحان ربی الاعلی و بحمده

5. در تسبیحات اربعه : سبحان الله و الحمدلله

6 . سوره توحید : قل عو الله احد الله الصمد ...

مرحله ی سوم - تکمیل گزاره ها :

1. در هنگام نیاز همواره خدا را می خوانیم زیرا او به ما نزدیک است و دعاهای مارا اجابت می کند .

2. در خواست هایخود را با تضرع و نهانی با او در میان می گذاریم .

3. هیچ دعایی را خداوند بی پاسخ نمی گذارد .

عبارت هایی از نماز را که بیانگر دعا و درخواست از خداست :

1. اهدنا الصراط المستقیم

2. ایاک نستعین

3. اللهم صل علی محمد و آل محمد

4. ربنا اتنا فی الدنیا حسنه و فی الا خره حسنه

مرحله ی چهارم :

عنوان مرحله اول : یاد خدا

عنوان مرحله دوم : تسبیح و حمد خدا

عنوان مرحله سوم : نیایش به در گاه خدا

ارتباط هر مرحله با مراحل دیگر :

حمد و تسبیح خدا که مرحله دوم است چیزی جز یاد خدا کردن که مرحله اول می باشد نیست و چون خدا از هر نقصی منزه و دارای همه صفات کمال است ( مرحله دوم ) پس به درگاه او نیایش می کنیم و نیازهایمان را از او می خواهیم .

[Doctor]

درس شانزدهم : شوق دیدار
1. در نماز با حمد و تسبیح خدارا یاد می کنیم .
2. در نماز نیازهای خود را از درگاه پر مهر و محبت خدا طلب می نماییم .
3. نمازستون خیمه دین و مهمترین معیار وفاداری به عهد خویش با خداست .

4. شرط ورود به پیشگاه الهی داشتن پاکی و طهارت است .

5. وضو و طهارت ظاهری رمزی از طهارت باطنی است .

6. اصل در طهارت ، طهارت روح و آراستگی آن به تقوا و زییایی های معنوی است .

7. در وضو دستها را می شوییم تا نشانی بر عزم شستن دل و روح از غبار پلیدی ها و زشتی ها باشد .

8. روی را با آب تطهیر می کینم تا بدانیم که آبرومند و روسفید می توان به محضر محبوب راه یافت .

9. مسح سر نشانه آن است که با تفکر صادقانه و اندیشه های الهی می توان در محضر او حاضر شدو می توان صراط مستقیم را پیمود و خود را به دریای رحمت حق رساند .

10. مسح پا نشانه آن است که با قدم صدق می توان صراط مستقیم را پیمود و خود را به دریای رحمت حق رساند .

11. در وضو ، شستن صورت و دست ها و مسح سر و پاها واجب است زیرا این ها همان عضوهایی هستند که به هنگام ایستادن در پیشگاه خداوند آشکارند و در نماز به کار گرفته می شوند

12. فواید وضو از دیدگاه امام رضا (ع) :

1 - کسالت و خمودی را ازانسان دور می کند .

2- با تزکیه دل را برای ایستادن در پیشگاه خداوند آماده می سازد .

3- اعضایی که هنگام نماز آشکارند و کار گرفته می شوند در وضو شسته یا مسح می شود .