بهترین شرایط برای مطالعه


«به‌كارگيري شرايط مطالعه يعني بهره‌وري بيش‌تر از مطالعه»
شرايط مطالعه، مواردي است كه با دانستن، به‌كارگيري يا فراهم کردن آن‌ها، مي‌توان مطالعه‌اي مفيدتر و با بازدهي بالاتر داشت. درواقع اين شرايط به شما ياد مي‌دهند چگونه از زمان‌هاي مطالعه، بهره‌وري بالاتري داشته باشيد. به شما مي‌آموزند قبل از شروع مطالعه چه اصولي را به كار گيريد، در حين مطالعه چه مواردي را فراهم سازيد و چگونه به اهداف مطالعاتي خود برسيد.
1- براي موفقيت در مطالعه بايد درست آغاز كنيد:
برنامه‌ی درسي خود را طوري تنظيم كنيد كه از خواندن كتاب‌ها، هدف واضح و روشنی را دنبال كنيد.
– درس‌هاي خود را طوري برنامه‌ريزي كنيد كه هنگام مطالعه، ابتدا كتاب‌هاي آسان را بخوانيد، نه كتاب‌هاي مشكل.
– هنگام مطالعه‌ی يك كتاب، ابتدا از قسمت‌هاي آسان و جذاب شروع كنيد و بعد به سراغ بخش‌هاي مشكل‌تر آن برويد. اين كار را مي‌توانيد با مرور قسمت‌هاي خوانده‌شده‌ی قبلي آغاز كنيد. قسمت‌هاي آسان و جذاب علاقه‌ی شما را به خواندن افزايش مي‌دهند.
– در برنامه‌ريزي درسي خود، موضوع‌هاي مشابه را پشت سر هم قرار ندهيد و آن‌ها را يكي پس از ديگري مطالعه نكنيد و تا حد ممكن بين آن‌ها فاصله بگذاريد.
– اگر مي‌خواهيد چند كتاب را در يك روز مطالعه كنيد ابتدا زمان‌هاي خواندن و ترتيب قرار گرفتن آن‌ها را مشخص كنيد و بعد به مطالعه بپردازيد.
– حتي‌المقدور براي يك كتاب بيش از دو ساعت وقت در نظر نگيريد و زمان‌هاي مطالعه را به مدت‌هاي دوساعته تقسيم كنيد. تصور نكنيد كه هر چه زمان مطالعه‌ی يك كتاب بيش‌تر باشد بهتر است. برعكس هر چه زمان كوتاه و موضوع مورد مطالعه عوض شود، ميزان يادگيري افزايش مي‌يابد.
– اگر مي‌خواهيد در شش روز هفته، شش كتاب بخوانيد، هرگز هر كتاب را در يك روز نخوانيد و براي شش روز، شش كتاب در نظر نگيريد. بهتر است هر روز را به شش قسمت تقسيم كنيد و در هر قسمت، يك كتاب بخوانيد و اين روند را در شش روز هفته ادامه دهيد.
2- برنامه‌ريزي برای بهترین شرایط برای مطالعه

يكي از عوامل اصلي موفقيت داشتن برنامه‌ی منظم است.»
برنامه‌ريزي صحيح اين است كه چگونه از وقت و امكانات موجود حداكثر استفاده را ببريد. عدم برنامه‌ريزي صحيح باعث اتلاف وقت شده و بازدهی مطالعه بسيار كاهش مي‌يابد.
الف) برنامه‌ريزي درسي: بهترين برنامه‌ريز درسي، خود فرد است؛ يعني هر شخص بايد با توجه به شرايط روحي، جسمي، محيطي، زماني، علاقه، هدف، نقاط ضعف و قوت خويش براي خودش برنامه‌ريزي كند.
ب) كوتاه، ساده و قابل اجرا باشد: هر چه برنامه حجيم و سخت باشد تأثير منفي بر روحيه‌ی فرد مي‌گذارد و به خاطر پيچيدگي، غالباً با شكست مواجه مي‌شود. هر قدر برنامه كوتاه‌تر و ساده‌تر باشد، شخص راحت‌تر آن را در زمان تعيين‌شده انجام مي‌دهد و تجربه‌اي موفق در زمينه‌ی برنامه‌ريزي كسب مي‌كند و اين تجربيات موفق در رسيدن به موفقيت‌هاي بعدي تأثير بسزايي خواهد داشت.
ج) اجرای برنامه در زمان مشخص: وقتي برنامه‌اي را نوشته‌ايد بايد آن را در زمان مشخص اجرا كنيد. اگر نظم خاصي در اجرای برنامه داشته باشيد، به‌راحتي مي‌توانيد به اهداف خويش برسيد. كساني كه نظم و ترتيب در اجرای برنامه را رعايت نمي‌كنند، غالباً برنامه‌هاي آنان با شكست مواجه مي‌شود.
3- نظم و ترتيب: رعايت نظم از شرايط مهم مطالعه به حساب مي‌آيد؛ زیرا نظم به ايجاد تمركز حواس كمك مي‌كند. هم‌چنين وقتي نظم برپا شد، يادگيري بهتر صورت مي‌گيرد. اگر اتاق و ميز مطالعه نامنظم باشد موجب حواس‌پرتي و اختلال در يادگيري مي‌شود. توجه داشته باشيد هر گونه مطالب را به حافظه بدهيد، بر همان اساس نيز مي‌توانيد آن‌ها را بازيابي كنيد.
4- حفظ آرامش: درسي را كه با آرامش بخوانيد قطعاً بهتر مي‌توانيد بياموزيد. براي آن‌كه بازدهی مطالعه را بالا ببريد، در سخت‌ترين شرايط و حتي كوتاه‌ترين زمان نبايد مضطرب شويد و سعي كنيد در اين مدت كوتاه با آرامش خاطر مطالعه كنيد.
5- استفاده‌ی صحيح از وقت: استفاده‌ی صحيح از وقت و هدر ندادن آن بسيار مهم است. اگر منصف باشيم با كمي دقت و تأمل درمي‌يابيم كه مشكل اصلي كمبود وقت نيست، بلكه نحوه‌ی استفاده از آن است. 6- ورزش: ورزش كليد عمر طولاني است. شما مي‌توانيد ورزش‌هاي دلخواه خود را انتخاب كنيد و در برنامه‌ی روزانه‌ی خود قرار دهيد. به طور مثال پياده‌روي يكي از ورزش‌هاي مفيد و مناسب و در عين حال بسيار ساده و براي عموم امكان‌پذير است. علاوه بر پياده‌روي از ورزش‌هاي مفيد براي كسب تمركز فكر و پرورش حافظه «یوگا» است. يوگا به معناي تمركز نيرو در اصطلاح هندي يعني تمركز فكر و حواس. با انجام تمرينات يوگا مي‌توانيد تمركز حواس خود را بهبود بخشيد.
7- خواب كافی: خواب فراگيري و حافظه را تقويت مي‌كند. يك خواب 8-6 ساعته معمولاً كافي است. بنابراين سعي كنيد طوري برنامه‌هاي درسي خود را تنظيم كنيد كه شب‌ها حداقل 6 ساعت بخوابيد تا مغز شما به اندازه‌ی كافي استراحت كند. هم‌چنين خواب نيم تا يك ساعت (ظهرها بعد از ناهار) بسيار مناسب است.
8- درك مطلب: آن‌چه در حافظه‌ی بلندمدت باقي مي‌ماند، معني مطالب است. سعي كنيد هنگام مطالعه، مطالب را به‌خوبي درك كنيد تا بتوانيد به‌راحتي آن‌ها را به خاطر بسپاريد. نكته‌اي كه در درك معني تأثير بسزا دارد و بازدهی مطالعه را بسيار افزايش مي‌دهد، يادداشت‌برداري مطالب خوانده‌شده است. يادداشت‌برداري در افزايش ميزان يادگيري بسيار مؤثر است.
9- اتاق مطالعه: اتاق مطالعه بايد آرام باشد. اتاق مطالعه بايد ساكت و آرام و تا حد ممكن از عكس، پوستر و اشيايي كه موجب حواس‌پرتي مي‌شوند، خالي باشد. نور اتاق بايد كافي و مناسب باشد. بهترين نور براي مطالعه‌، روشنايي روز است. نور بايد در سطح اتاق پخش شود؛ بنابراين چراغ مطالعه براي درس خواندن مناسب نيست. نور نبايد كم باشد. اتاق مطالعه بايد از تهويه‌ی مناسبي برخوردار باشد. در مطالعه فاصله‌ی چشم تا كتاب بايد رعايت شود. فاصله‌ی مناسب حدود 40-30 سانتي‌متر است. ميز مطالعه بايد از نظر ارتفاع و رنگ مناسب باشد.
10- زمان مطالعه: هيچ زماني به طور دقيق و انحصاري براي مطالعه وجود ندارد. نكته‌اي كه در مورد زمان مطالعه بايد رعايت كنيد این است که استراحت چه قبل از مطالعه و چه بعد از مطالعه را در نظر بگیرید. نيم‌ساعت مطالعه و 5 دقيقه استراحت، روش بسيار خوبي براي مطالعه كردن است؛ زيرا اولاً شما آستانه‌ی يادگيري را رعايت مي‌كنيد و ثانياً با استراحت كوتاه، فرصتي براي مغز در نظر مي‌گيريد تا به تجزيه و تحليل اطلاعات بپردازد. بايد يادآور شد كه نيم‌ساعت مطالعه و 5 دقيقه استراحت به اين معني نيست كه دقيقاً بعد از نيم‌ساعت مطالعه حتماً استراحت كنيد. بهتر است بيش از 45 دقيقه نشود.
بهترین شرایط برای مطالعه نوشته ی خانم سعیده داوودی