گوش کن ! چه می گویم
مشکل از میزهاست. میزها آدم را شیطان می کنند شاید هم صندلی ها مشکل دارد که نمی شود صاف و ساکت رویشان نشت. در کل وقتی در چهار دیواری کلاس قرار گرفتی، خیلی سخت است که شش دانگ حواست را جمع کنی و متوجه کتاب و کلاس و مهمتر از همه (معلم) باشی ؛ کسی که می خواهد مطالب درسی را آموزش دهد و تو را برای آزمون متنوع و متعدد آماده کند.
تازه، لطف مدرسه به همین شیطنتهای دانش آموزی است، به اینکه حداقل بخشی از وقت کلاس را صرف شوخی و تفریح و بازی با دانش آموزان یا اذیت کردن دوستان و حتی معلم کنی!!
اینها که گفتیم حرف های دانش آموزان اس ؛ دانش آموزانی که سرکلاس خوب گوش نمی دهند و حتی اگر روش تدریس معلم خسته کننده نباشد و درس هم جالب باشد، باز با بهانه های متعدد( مانند آنچه گفته شد) از گوش دادن سرباز می زنند این دسته از دانش آموزان باید توجه داشته باشند که بدون دقت کردن و خوب گوش دادن به درس معلم نمی توان دانش آموز موفقی گردید ؛ زیرا در هر درسی نکته های ظریف و مهمی وجود دارد که به یاری معلم می توان به آنها پی برد یا حداقل معلم می تواند راه دست یافتن و پی بردن به آن نکات را هموارتر و راحت تر سازد.
چگونه خوب گوش کنیم ؟
خوب گوش دادن ، یک مهارت یا شاید هم یک هنر است و باید این هنر را مثل سایر هنرها فرا گرفت ؛ یعنی باید آموزش ببینیم و برای کسب آن تلاش کنیم . ما در اینجا چند پیشنهاد برای کسب این مهارت ارائه می دهیم.
قبل از کلاس
اولین گام برای خوب شنیدن درس های یک معلم ، آن است که از نظر ذهنی خود را آماده شنیدن کنیم و برای بهبود هشیاری جسمانی و رانی خود ، قبل از کلاس ، موانعی را که می تواند آمادگی لازم را از ما بگیرد ، رفع نماییم.
برای مثال ، با خستگی و گرسنگی سر کلاس نروید و دفترچه یادداشتی بخرید که به یادداشت برداری نظام مند شما کمک می کند.
تکالیف هفته قبل را نیز حتماً انجام دهید و نکات مهم جلسه گذشته را دوره کنید تا از موضوعات درسی و آنچه که در کلاس گذشته است ، بی خبر نباشید؛ در ضمن اگر به مطالب درسی جدید فکر کنید آمادگی بیشتری برای حضور در کلاس و توجه کردن به درس های معلم خواهید داشت.
در طی کلاس
حواس خود را به سخنان معلم و آنچه در کلاس می گذرد، معطوف کنید و به رویا فرو نروید ؛ یعنی به کلاس درس نگویید که رویاها و تخیلات نمی گذارند تا به تو توجه کنم ؛ بلکه به رویاها و تخیلاتتان بگویید که درس دارم و اکنون وقت گوش دادن به درس است و باید با تمام وجود در کلاس درس حضور داشته باشم؛ همچنین به خود تلقین نکنید که درس جالب نیست یا روش تدریس معلم خسته کننده است و شما خوابتان می گیرد! برعکس به خود بگویید که بدون شک در این درس و در تدریس معلم، نکته های تازه و جالبی وجود دارد که شما می توانید از آن بهره ببرید.
توجه داشته باشید که اگر حرف بزنید ، مطمئناً نمی توانید گوش کنید ؛ پس به جای سخن گفتن به علائم کلامی بدنی و دیداری معلم توجه کنید و بدانید که شما چهاربار سریع تر از سخنان یک معلم می توانید فکر کنید. بدین ترتیب برای فهم نکات مهم درس وقت لازم را دارید بخصوص اگر در استفاده از شکل و علائم اختصاری ثبات قدم داشته باشید.
یادداشت برداری را نیز از یاد نبرید ؛ زیرا یادداشت برداری شیوه ای بسیار مناسب در تقویت مهارت گوش دادن اس ؛ بویژه اگر محتوای درس را به زبان خود و بر اساس آنچه دریافته اید بنویسید نه اینکه فقط از سخنان معلم کپی برداری کنید.
یکی از مهمترین دلایل ناتوانی دانش آموزان در دقیق شنیدن این است که هر آنچه را دوست دارند ، می شنوند نه هر آنچه را گفته می شود و منتظر نمی مانند تا سخنان معلم به پایان برسد و بعد نوبت صحبت کردن آنها بشود ؛ بلکه تصورات و فرضیات خود را مبنا قرار می دهند و فکر می کنند که می دانند معلم چه می خواهد بگوید ؛ در نتیجه هنگام تدریس ذهن دانش آموزان فقط حول و حوش سوالهایشان دور می زند ؛ نه آنچه در کلاس گفته می شود و در نتیجه از نکات کلیدی ، مهم و نتیجه گیری نهایی معلم غافل می مانند.
براستی شما چند بار دست خود را پیاپی برای پرسیدن سوالی که لحظاتی بعد معلم ، خود به آن پاسخ داده است ، بلند کرده اید یا از چیزی پرسش کرده اید که معلم با تعجب گفته است همین چند دقیقه پیش آن را پاسخ داده است ؛
اما آن قدر شما غرق در حال و هوای پرسش خود بوده اید که اصلاً متوجه سخنان معلم نشده اید یا اگر معلم سوالی از شما کرده است در نیمه های سوال وی به میان حرفش آمده و پاسخ سوالش را داده اید و بعد متوجه شده اید که منظور معلم نیز دیگری بوده است؟!
پس به جای اینکه جملات معلم یا دوستانتان را تمام کنید و تصور کنید که می دانید دیگران چه می خواهند بگویند، به طور کامل به آنچه گفته می شود ، گوش دهید و راجع به آن فکر کنید و سپس اگر از شما سوال شده است پاسخ دهید و اگر پرسشی برایتان مطرح شده است آن را بپرسید.
بار دیگر تأکید می کنیم که به تمام مطالبی که در کلاس گفته می شود، توجه کنید و آنچه را که می شنوید با آنچه که از قبل می دانستید ربط دهید.
همچنین نکات مهم درس را تشخیص دهید و سعی کنید نکات مهمی را که ممکن است سوال امتحان باشد ، بیابید. به آنچه معلم درباره تکالیف درسی می گوید نیز گوش کنید و به دنبال عبارتهای کلیدی معلم مانند : ((این مطلب مهم است)) یا ((مهم است بدانید که...)) یا ((لازم است این مطلب را برای امتحان بدانید)) باشید.
سوالهای دانش آموزان دیگر نیز بسیاری از اوقات کارگشاست . گاه دانش آموزان دیگر به نکاتی توجه می کنند که شما از آنها غافل بوده اید و اصلاً ارزش تدریس گروهی به همین است که ازگفت گوی سایر دانش آموزان با معلم می توان به مطالب جالبی پی برد و بسیاری از ابهامات و دشوارهای درسی نیز از همین راه برای انسان حل می شود.
در آخر اینکه در لحظات پایانی تدریس ، سریع کتاب و دفتر خود را نبندید و به فکر بیرون رفتن از کلاس نباشید ؛ زیرا خیلی از اوقات در همین لحظات خلاصه درس یا مطالب کلیدی گفته می شود ؛ مطالبی که ممکن سوالهای امتحان پایان ترم شما باشد.