راهکارهای مقابله با حواس پرتی
حواسپرتی چیست؟
شاید شما تا به حال خیلی به “حواسپرتی” فکر کرده باشید و بارها از خود پرسیده باشید که چرا گاهی به هنگام مطالعه، حواس آدم پرت میشود؟ ما نمیدانیم که شما برای این سؤال خود چه جوابی پیدا کردهاید اما پاسخ صحیح این پرسش را به شما میگوییم: “حواسپرتی چیزی نیست جز تمایل ذاتی ذهن به درگیری و فعالیت. ”
ذهن شما همواره میخواهد درگیر و مشغول باشد. بنابراین اگر آنچه که اکنون انجام میدهید در شما درگیری و مشغولیت ذهنی ایجاد کند، فکر شما دیگر لزومی احساس نمیکند که به جای دیگر برود و در آنجا درگیر شود. اما اگر در انجام این کار، درگیری ذهنی ایجاد نشود، ذهن شما شتابان به جایی میرود که خود را در آنجا مشغول کند و این همان حواسپرتی است. برای روشنتر شدن موضوع، مثالی بزنیم: وقتی دوستتان با شما صحبت میکند، اگر بتواند با بیان خود در شما مشغولیت ذهنی و توجه و علاقمندی ایجاد کند، شما با تمرکز فراوان به تمام حرفهایش گوش میدهید. اما اگر او نتواند چنین تأثیری در شما بگذارد چون ذهن شما درگیر نمیشود به سرعت فکر دیگری به ذهنتان راه مییابد و شما در حالی که به مخاطب خود خیره شدهاید، دارید به چیز دیگری فکر میکنید. چیزی که در شما درگیری ذهنی ایجاد میکند.
ذهن شما مدام به فعالیت نیازمند است و این نیازمندی را هنگامی که شما مشغول مطالعه کردن هستید، هم دارد. بنابراین اگر آنچه که میخوانید، در شما درگیری ذهنی ایجاد کند، شما مشتاق و متمرکز پیش میروید. در غیر این صورت چشمتان خطوط را دنبال میکند و ذهنتان در جایی دیگر مشغول میشود. به عبارت دیگر، حواستان پرت میشود.
راه چاره: شاه کلید مبارزه با حواس پرتی ایجاد علاقه است
پیش از هر چیز، باید به خاطر داشته باشید که این شما هستید که باید ذهن خود را با موضوع مطالعه درگیر کنید. معمولاً سبک نوشتاری کتاب تلاش میکند که در شما درگیری ذهنی ایجاد کند اما عمده کار با خود شماست. ما اکنون میخواهیم روش مطالعه متمرکز را به شما آموزش دهیم، برای آن که درگیری ذهنی شما پایدار بماند. میخواهیم ذهن شما با جمله جمله کتاب درگیر شود. میخواهیم که شما یک مطالعه کننده فعال باشید. روشهای سنتی مطالعه که شما پیش از این داشتهاید، شما را از یک مطالعه متمرکز باز میدارد و باعث میشود که حواس شما مدام پرت شود.
روشهای مطالعه متمرکز
“تند خواندن”
وقتی شما به بهانه بهتر فهمیدن بسیار کند پیش میروید و کلمه به کلمه میخوانید، درگیری ذهنی مطلوبی را ایجاد نمیکنید و ذهن شما که از این ساکن بودن کلافه میشود، خود را در جایی دیگر مشغول میکند و حواستان پرت میشود.
ما نمیگوییم آن قدر تند بخوانید که هیچ چیز نفهمید، بلکه میگوییم سرعت مطالعه خود را تا آنجا افزایش دهید که یک درگیری ذهنی مطلوب ایجاد شود. در این سرعت، ذهن متمرکز است. حتی اگر بتوانید سرعت مطالعه خود را به دو برابر افزایش دهید بسیار عالی است چرا که هم در وقت خود صرفه جویی نمودهاید و هم با درگیری ذهنی و تمرکز بیشتری خواندهاید. تا میتوانید سرعت مطالعه خود را افزایش دهید و سریعتر از آنچه که قبلاً میخواندهاید بخوانید. البته خوب میدانید که این سرعت، نسبی است و در متون مختلف مانند رمان، ادبیات، شیمی، فیزیک و. .. متفاوت است. مسلماً شما متون سادهتر را با سرعت بیشتر میخوانید. ما میگوییم سرعت خود را با توجه به سرعت قبلی خود بیشتر کنید. یکی دیگر از معایب کند خواندن این است که شما وقتی آرام و لغت به لغت میخوانید، درک ذهنی کمتری دارید چرا که ذهن با مفاهیم سر و کار دارد نه با کلمات. یادتان باشد مفهوم، همیشه در یک عبارت است نه یک واژه. وقتی شما کلمه شیر را میخوانید، ذهن نمیداند منظور شیر گاو است یا شیر جنگل یا شیر آب. اما وقتی جمله “شیر آب را بستم. ” سریعاً خوانده میشود، درک بهتر و سریعتری حاصل میشود.
مطالعه اولیه
مطالعه اولیه همان گرفتن اطلاعات ابتدایی است. در مطالعه اولیه، قصد شما کنجکاو کردن ذهن با گرفتن اطلاعات ساده و کم حجم و مقدماتی است. در مطالعه اولیه شما متن را خط به خط نمیخوانید بلکه نگاهی گذرا به متن میاندازید و یک سری مفاهیم اولیه را از متن میگیرید که مثلاً متن حول و حوش چه موضوعی است. پس از آن باید به خود رجوع کنید و ببینید که خودتان از پیش چه اطلاعاتی درباره موضوع دارید و یا این که از قبل، از کسی چیزی شنیدهاید یا مطالعه کردهاید. اطلاعات اولیه خودتان را به اطلاعات اولیه کتاب، در این بررسی اجمالی بیافزایید.
نوشتن
هنگام مطالعه، همیشه قلم و کاغذی در دست داشته باشید. چه آنچه که میخوانید رمان باشد چه شعر، چه مطالعه آزاد، چه کتاب درسی، اعم از حفظ کردنی یا فهمیدنی. در یک مطالعه فعال و پویا، کمتر چیزی میتواند بهاندازه قلمی که در دست دارید، ذهن شما را درگیر و متمرکز کند.
این قلم، مهمترین ابزار شماست. با آن، همه چیز را یادداشت میکنید. اگر رمان میخوانید همین طور که جلو میروید در حاشیه کتاب و یا در کاغذی دیگر با نویسنده درگیر شوید. اگر جایی برایتان خیلی جالب بود، در حاشیه بنویسید: “چه جالب! ” اگر برایتان تعجب آور بود علامت تعجب بگذارید. اگر برایتان سؤال برانگیز بود حتی میتوانید در حاشیه، سؤال خود را مطرح کنید و حتی در جایی نظرتان را اعلام کنید. نظرتان را با نظر نویسنده مقایسه کنید. یک مطالعه کننده فعال با قلم خود مدام با نویسنده درگیر میشود و عقاید و عواطف خود را خواه موافق خواه مخالف، به شکلی با نوشتن اعلام میکند. خودتان را ملزم کنید که با نوشتن، نظر خود را بگویید.
این گونه ذهن شما همواره متمرکز میماند چون ملزم است در هر لحظه عاطفه و اندیشه خود را بیان کند. اگر کتاب، کتاب درسی شماست، از نکات مهم کتاب یادداشت برمیدارید که این یادداشتها بهتر است در برگهای جدا نوشته شود.
منبع ونوس