فرهنگ ایرانی ...

[Team Sar Dadbin]

با عرض درود و احترام

در این جستار به بررسی مسائل مربوط به فرهنگ ایرانی میپردازیم

فرهنگ، راه مشترک زندگی، اندیشه و کنش انسان است. فرهنگ در بر گیرندهٔ عناوین زیر می باشد:

1. ۱. سازگاری کلی با نیازهای اقتصادی یا محیط جغرافیایی پیرامون;
   
2. ۲. سازمان مشترکی که برای فرو نشاندن نیازهای اجتماعی و سیاسی که از محیط پیرامون بر خواسته‌اند، پیدا شده است;
   
3. ۳. مجموعهٔ مشترکی از اندیشه‌ها و دستاوردها.

فرهنگ شامل هنر، ادبیات، علم، آفرینش‌ها، فلسفه و دین است.

عناصر فرهنگ ایرانی:

1. زبان
   
   
2. جشن‌های ملی
   
   
3. شخصیت‌های اسطوره‌ای
   
   
4. اساطیر تمثیلی
   
   
5. علم و هنر
   
   
6. دستآور ها و فرهنگ مادی
   
   
7. دین ، کیش ، آیین

الف)نگاهی اجمالی و کلی به فرهنگ ایرانی(=عناصر فرهنگی):
1)زبان
*)دبیره و تاریخچه:فارسی،پهلوی،اوستا� �� �ی،مانوی،میخی،جیرفتی،ماد� � و ...
تاریخچه زبان فارسی و زبان های اریایی (ایرانی) + گفت و گو

+
زبان فارسی:کی از زبان‌های هندواروپایی در شاخهٔ زبان‌های ایرانی جنوب غربی است که در کشورهای ایران، افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان به آن سخن می‌گویند. فارسی زبان رسمی کشورهای ایران و تاجیکستان و یکی از دو زبان رسمی افغانستان (در کنار زبان پشتو) است. زبان رسمی کشور هند نیز تا پیش از ورود استعمار انگلیس، فارسی بود.

زبان ترکی آذربایجانی:زبانی از خانواده زبان‌های ترکی است که توسط مردمان آذری در قفقاز و خاورمیانه با دو گویش در آذربایجان و سایر مناطق آذربایجانی‌نشین ایران و جمهوری آذربایجان تکلم می‌شود.این زبان در زبان‌ها و موقعیت‌های مختلف به نام‌های مختلفی نامیده می‌شود، ازجمله: ترکی، تورکی، تورکو، تورکجه، آذربایجانی، ترکی آذربایجانی، آذری و ترکی آذری.

زبان کردی: یکی از زبان‌های هندواروپایی در شاخهٔ زبان‌های ایرانی غربی است . همچنین کردی به زنجیره گویشی ای گفته می‌شود که کردها هم اینک با آن سخن می‌گویند. زبان کردی یا زبانهای کردی از زبانهای ایرانی شاخه غربی هستند که با زبان فارسی و بلوچی خویشاوندی دارند.

زبان لُری:توسط مردم ساکن و مهاجر منطقه بزرگی در غرب و جنوب ایران، حداقل از نیمه جنوبی استان همدان، استان لرستان، استان خوزستان، استان ایلام، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، استان فارس، استان بوشهر و استان اصفهان تکلم می‌شود. این زبان در کنار فارسی به شاخه جنوبی زبان‌های ایرانی غربی تعلق دارند. گویش‌های لری خود به دو گروه متمایز متناظر با تمایز بین لر بزرگ و لر کوچک تقسیم می‌شوند.

ترکمنی : زبان مردم ترکمن است. ترکمنی از زبان‌های آلتایی و از شاخه اغوز خانواده زبان‌های ترکی است و گویشوران به این زبان در ایران بیشتر در شمال شرقی ایران سخن می‌گویند.

زبان گیلکی : از گروه زبانهای ایرانی شاخه شمال غربی است که زبان مادری بخشی از مردم استان گیلان و جوامع کوچکتری در استانهای مجاور، از جمله استانهای مازندران و زنجان، و نیز در استان تهران است.زبان گیلکی از گروه زبان‌های شمال غربی ایرانی و در مجموع زبانهای کاسپین است.


زبان مازَندَرانی: (مازنی، مازرونی، طبری یا تبری) نام یکی از زبان‌های ایرانی شمال‌غربی است که در گروه زبان‌های کنارهٔ دریای خزر قرار دارد. این گروه شامل زبانهای زازاکی، گورانی، هرزندی، تالشی، گیلکی، مازندرانی و سمنانی می‌باشد که از دیدگاه تاریخی به زبان پهلوی اشکانی وابسته‌اند.



زبان عَرَبی : یکی از پرگویشورترین زبان‌های جهان، بزرگ‌ترین عضو از شاخه زبان‌های سامی است و با زبان‌های عبری و آرامی هم‌خانواده‌است.گویشوران به این زبان در ایران بیشتر در جنوب غربی ایران سخن می‌گویند.



بلوچی: از زبانهای ایرانی شاخه شمال باختری است. این زبان توسط مردم بلوچ در کشورهای ایران، پاکستان، افغانستان و ترکمنستان و برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و دریای مکران گویش می‌شود.


زبان لَکی زبان طوایف لک ایران و از زبان‌های ایرانی شاخه شمال غربی رایج در مناطق غرب ایران است. حدود یک‌ونیم میلیون نفر شامل یک میلیون نفر با زبان مادری (۲۰۰۲) به این زبان سخن می‌گویند.در مورد این‌که لکی زبانی جدا یا گویشی از لری یا کردی است اختلاف نظر وجود دارد.


زازاکی: کردکی، کرمانجکی یا دیملی یکی از زبان‌های ایرانی شاخه شمال غربی و از زبان‌های کناره دریای خزر یا یکی از گویش‌های زبان کُردی. است که در شرق آناتولی (ترکیه) صحبت می‌شود.


تالشی: نام یکی از زبان‌های ایرانی شمال غربی است و همچنین به فردی که گویشور آن زبان باشد می‌گویند. زبان تالشی از خانواده زبان‌های کناره دریای خزر و هم‌ریشه با زبان‌های کرانهٔ خزر همچون گیلکی، دیلمی و مازندرانی است ولی با آن‌ها تفاوتی آشکار دارد. تات‌ها و تالشی‌ها و مازندرانی‌ها به لهجه‌هایی سخن می‌گویند که در بسیاری موارد با زبان فارسی تفاوت داشته و با مادی و پارتی و اوستایی مشابهت دارد.



گویش‌های زبان تاتی ایران: از دستهٔ زبان‌های ایرانی شاخه شمال باختری هستند. گویش‌های این زبان روزگاری از آذربایجان تا شمال خراسان گسترده بود ولی امروزه با ترک‌زبان و فارسی‌زبان شدن بخشی از شمال‌باختری ایران تنها جزیره‌هایی از گویش‌های تاتی در منطقه به جا مانده‌است.


آسی یا اوسِتی: (به زبان آسی: Ирон ایرُن، یا ирæтты æвзаг ایرَتّی اَوزاگ (به معنی زبان مردم آسی) ) یکی از زبان‌های ایرانی شاخهٔ شرقی است که امروزه در قفقاز در منطقه‌ای میان روسیه و گرجستان صحبت می‌شود. آسی تنها زبان ایرانی است که به صورت بومی در بخشی از قاره اروپا رایج است.


پَشتو: (به پشتو: پښتو) (که بصورت‌های پُشتو،پَختو و پُختو نیز تلفظ می‌شود) نام یکی از دو زبان رسمی در افغانستان و از شاخهٔ ایرانی شمال شرقی است.