اگر درسي را خوانديم ولي نتيجه نگرفتيم، اشكال كجاست؟

اين قصه سر دراز دارد و حتي اگر با دقت بالايي نكته به نكته*ي آن را بررسي و تحليل كنيم، باز هم نمي*شود دلايل قطعي آن را تشخيص داد، ولي به هر حال تا آن*جايي كه امكان*پذير باشد، در موردش صحبت خواهيم كرد.
در مورد درس خواندن و ياد گرفتن، هم عوامل محيطي تأثيرگذار است و هم عوامل شخصي، تحصيلي و هم شيوه*ي مطالعه كه به*طور مختصر درباره*ي آن*ها حرف مي*زنيم.
الف ـ عوامل محيطي:

۱ ـ مكان مطالعه*مان آرامش كافي را داشته باشد؛ مثلاً نور و تهويه*ي كافي، سر و صداي كم، جاي نشستن مناسب و ... موجود باشد.
۲ ـ وسايل مورد نياز مطالعه اعم از كتاب، جزوه، لوازم*التحرير و ... كنارمان باشد.
ب ـ عوامل شخصي و تحصيلي:

۱ ـ اولين شرط يادگيري علاقه*مند بودن به درس مربوطه است و اگر علاقه*مان به*قدركافي نيست، حداقل بايد پذيرفته باشيم كه براي رسيدن به هدفمان بايد آن درس را با دقت بخوانيم.
۲ ـ بي*حوصلگي در موقع مطالعه باعث سرسري خواندن درس خواهد شد و در چنين حالتي نمي*توانيم عميق و مفهومي كار كنيم، يعني تمركزمان مختل خواهد شد و با كوچك*ترين بهانه*اي از درس خارج مي*شويم.
۳ ـ معمولاً مطالبي را كه از كتابي مي*خوانيم به مفاهيم سال گذشته*ي همان درس مرتبط است؛ مثلاً اگر در مثلثات ايراد داشته باشيم در حد و پيوستگي و مشتق دچار گير و دار خواهيم شد؛ پس چنان*چه مطالب سال*هاي قبلي*مان را خوب ياد نگرفته باشيم، در تمركز و نتيجه گرفتن روي مطالب بعدي با مشكل مواجه خواهد شد.
۴ ـ به*دليل تفاوت*هاي فردي در آموخته*ها، چنان*چه بچه*ها با هم درس بخوانند، باعث مزاحمت براي يك*ديگر مي*شوند. به همين خاطر به*تر است به*صورت فردي درس بخوانيم و فقط براي رفع اشكال از هم كمك بگيريم.
۵ ـ در كلاس فعال باشيم، يعني ضمن اين كه تمام شش دانگ حواسمان به دبير باشد،* از ماحصل مطالب در كلاس به*طور كوتاه، نت*برداريم و در حل مثال*ها با دبير هم*كاري كنيم و بلافاصله در همان روز يك بار ديگر به مطالب نگاهي بيندازيم و مجدد مثال*ها را خودمان حل كنيم.
پ ـ شيوه*ي مطالعه:

۱ ـ تحليل كردن مطالبي كه مي*خوانيم تأثير بسيار در يادگيري و ايجاد خلاقيت خواهد داشت، بنابراين بايد جمله*به*جمله، شكل*به*شكل، فرمول*به*فرمول مطالب را تجزيه و تحليل كنيم و نگران آن نباشيم كه وقتمان را تلف مي*كنيم، زيرا اگر كارمان سطحي انجام شود و هيچ*گونه تحليلي صورت نگيرد، (تحليل، خلاقيت را فعال مي*كند.) روي مطلب اشراف پيدا نمي*كنيم.
۲ ـ بايد فعالانه درس بخوانيم؛ مثلاً خط كشيدن زير مطالبي كه مهم به نظر مي*رسد و حاشيه*نويسي جمله*ها و كلمه*هاي مهم در حاشيه*ي كتاب و نهايتاً خلاصه*نويسي آن*چه از مطالب درك كرده*ايم. اين كارها، هم باعث مي*شود در لحظه*ي مطالعه و تمرين، تمركز خوبي داشته باشيم و هم دوره كردن در مرتبه*هاي بعدي را ساده خواهد كرد.
۳ ـ بعد از يادگيري مطالب بايد به تعداد كافي تست بزنيم تا آموزشمان كامل شود. البته در دفعات اوليه*ي يادگيري لازم است تا تست*ها را يكي*يكي زده و بررسي كنيم. به هر حال نياز است تا جايي كه روي مطلب تسلط يابيم، به تعداد كافي تست زده و بررسي كنيم، البته اين كار بايد به مرور زمان و در طي دو يا سه هفته ادامه يابد.
۴ ـ استمرار در مطالعه، تأثير زيادي در درك درست و ايجاد خلاقيت در مباحث يادگيري*شده دارد؛ يعني مطالعه*ي يك موضوع بايد در چندين روز متوالي پخش شود تا كم*كم تسلط به*وجود بيايد، مسلماً اگر يك مطلب را در يك زمان ممتد و با وقت*گذاري زياد ياد بگيريم، اين يادگيري محكم نخواهد بود؛ مثلاً كساني كه فقط در شب امتحان با زمان زياد يك درس را ياد مي*گيرند با آن كه همه*ي مطلب را خوانده*اند و تعداد زيادي سوال جواب داده*اند اما در روز بعد در امتحان مطالب را قاطي كرده و اشتباهات زيادي خواهند داشت و در روزهاي بعدي هم به سرعت مطالب را فراموش خواهند كرد، پس به*تر است هر مطلب را در روزهاي بيش*تري پخش كرده و به مرور آن را تمرين كنيم تا به تسلط برسيم.
۵ ـ براي آن كه مطالب را فراموش نكنيم نياز است تا پس از گذشت يك ماه از آموزش هر مطلب، مجدداً تست*هاي قبلي و علامت*زده*ي خود را تكرار كنيم و به نكته*ها و خلاصه*هاي خود در آن موضوع نگاه بيندازيم، اين كار به*معني دوره است كه بسيار مهم و باعث تثبيت درس خواهد شد. (مثلاً بعضي*ها به هم*راه كنكورهاي آزمايشي اين دوره*ها را انجام مي دهند.)
۶ ـ هر آزموني كه به*صورت كلاسي يا آزمايشي برگزار مي*شود، نياز به بررسي و تحليل دارد، تا متوجه ايرادهايمان شده و بلافاصله آن*ها را برطرف كنيم. ضمناً نكته*هايي را كه از اين آزمون*ها دريافت مي*كنيم، در خلاصه**هاي خود وارد كنيم.
تمام مواردي كه در بالا مطرح كرديم، از اهميت ويژه*اي براي يادگيري و ايجاد تسلط در همه*ي درس*ها برخوردار است. چنان*چه هر كدام از آن*ها را ناديده بگيريم از كيفيت كارمان كم خواهد شد، پس براي رسيدن به به*ترين شرايط مطالعه و يادگيري بايد اصولي، منطقي و با صبر و حوصله درس بخوانيم.
علی امین صادقیه
سر مشاور فار

منبع:وبسایت انتشارات فار