اميدوارم بعد از برطرف كردن خستگي و پرداختن به كمي تفريح، آمادهي قرارگرفتن در برنامهي يكسالهي سال چهارم دبيرستان شده باشي. در اين دورهي چهارساله كه در يك سال جمع شده است بايد با هدفگذاري و برنامهريزي منظم انجام شود.
هدفگذاري: يعني بداني دنبال چه چيزي هستي و قرار است به كجا برسي.
برنامهريزي: با توجه به هدفي كه انتخاب كردهاي برنامههاي بلندمدت (شركت در آزمون سراسري در تيرماه)، ميانمدت (شركت در آزمونهاي آزمايشي كه به صورت مرحلهاي دو يا سه هفته يك بار برگزار ميشود) و كوتاهمدت (همراهي با برنامهي كلاس درسي و آزمونهاي داخلي مدرسه) را دنبال كني.
يعني بايد هدفت را خوب بشناسي و براي رسيدن به آن لحظهشماري كني. چنين تفكري باعث بهوجود آمدن انگيزههاي دروني ميشود.
انگيزهي دروني: كشش و ميل (اشتياق) دروني انسان نسبت به آن چيزي كه بهدنبال بهدست آوردنش است و حاضر به هر گونه تلاشي براي رسيدن به آن ميباشد.
انگيزهي بيروني: كشش و ميلي كه در انسان بهدليل مشوقهاي محيطي مانند اهداي جايزه از طرف مدرسه و يا بهدليل رقابت با ديگران بهوجود ميآيد.
لازم است بدانيد كه انگيزههاي دروني، ماندگاري بيشتري نسبت به انگيزههاي بيروني دارند و تو با داشتن آن ميتواني بدون احساس خستگي، تمام تلاشت را بدون وقفه تا پايان كنكور انجام دهي. * سال چهارم با سالهاي گذشته تفاوت زيادي دارد كه بايد به آنها توجه داشته باشي.
اين موارد عبارتند از:
۱ ـ سال تحصيلي تو از اوايل تيرماه شروع ميشود، بنابراين بايد از تيرماه با جديت مطالعه و تمرين را شروع كني (بايد حدود بودجهبندي درسيت در تابستان مطالعه و دوره شود).
۲ ـ در اين يك سال بايد تمام درسهاي اختصاصي و عموميِ ۳ سال دبيرستان را بههمراه درسهاي اختصاصي و عمومي سال چهارم كامل مطالعه، تمرين و دوره كني. پس اين يك سال معادل چهار سال تحصيلي است.
۳ ـ ضمن يادگيري مفهومي و ارزيابيهاي تشريحي كه در سالهاي گذشته انجام شده است، بايد با تمرينهاي زياد و دورههاي متوالي بتواني سرعت و دقت خود را براي پاسخ دادن به سوالات تستي افزايش دهي. بنابراين لازم است تا با استفاده از كتابهاي كمكآموزشي مناسب، در هر هفته به تعداد لازم در هر درس به سوالات تستي استاندارد بپردازي.
۴ ـ در سالهاي گذشته در كنار انجام برنامههاي مدرسه، امكان رفتن به كلاس زبان، كلاس ورزشي و يا هنري (موسيقي، نقاشي و ...) وجود داشت. اما با توجه به حجم بالاي درسي و نياز به تمركز جدي در آن، لازم است تا محور اصلي تمام كارهاي تو در زمينهي برنامههاي مدرسه و كنكور خلاصه شود.
البته منظور اين نيست كه تفريح، خواب، استراحت و ... وجود نداشته باشد، بلكه بايد با يك برنامهريزي درست، تفريحهاي كوتاه (در هر هفته نيمروز پنجشنبه يا جمعه برنامهي تفريحي براي خودت در نظر بگيري)، خواب مناسب (ساعت ۱۱:۳۰ شب تا ۶:۳۰ صبح خواب شبانه داشته باشي و در بعدازظهر حداكثر يك ساعت چرتي بزني)، خوراك (خوردن صبحانهي كامل، ناهار و شام بهموقع و استفاده از غذاهاي پرانرژي، سبزيجات، ميوه و دانههاي خوراكي) و ورزشي (انجام تمرينهاي كششي دهدقيقهاي، پيادهروي بهمقدار نيمساعت در روز باعث شادابي روح و جسم ميشود) در برنامهي هفتگي تو قرار بگيرد تا فشار درسي را به حداقل رسانده و بهترين تمركز را برايت بهوجود آورد.
۵ ـ دور كردن عادتهاي مضري كه در رفتارهاي تو جا خوش كرده است. بعضي عادتها باعث اتلاف وقت و يا به هم ريختن تمركزت ميشود، بنابراين بايد اين رفتارهاي غلط را شناسايي كرده و برطرف كني؛ مثلاً مطالعه كردن جلوي تلويزيون، خوراكي خوردن هنگام درس خواندن، استراحتهاي بيموقع در هنگام درس خواندن (دائماً از سر درس بلند شدن)، رفيقبازي، تماسهاي تلفني مكرر و ... . بهتر است در مدت كوتاهي (حداكثر يك ماه) با يك برنامهريزي هفتگي اين عادتها را كمكم از بين ببري. بسياري از دوستان تو موفق به اين كار شدهاند.
۶ ـ امسال يكي از خصوصياتي كه بايد در خودت تقويت كني، صبر و تحمل است. در سالهاي گذشته با كمي تلاش ميتوانستي خوب ياد بگيري و در آزمونهايت موفق باشي، ولي در سال چهارم با توجه به حجم زياد كتابها، بالا رفتن ساعتهاي مطالعه، كم شدن برنامههاي تفريحي، ازدياد امتحانات تستي و ...، نياز به صبر بيشتري داري. البته با يك برنامهريزي صحيح هفتگي ميتوان به همهي موارد بالا سر و سامان داد.
* در ابتداي كار نياز به آماده كردن مكاني براي درس خواندن داري. پس بهتر است تا اتاقي را براي خودت انتخاب كني و شرايط زير را در آن ايجاد نمايي:
۱ ـ نور كافي (لامپ مهتابي همراه آفتابي) و تهويهي مناسب (هواي معتدل)
۲ ـ خارج كردن وسايل غيردرسي از اتاق (كامپيوتر، تلويزيون، پوسترهاي غيردرسي)
۳ ـ وجود كتابخانه يا قفسههاي مشبك براي قرار دادن كتابهاي هر درسي در يك قفسه براي جلوگيري از بههمريختگي و بينظمي در اتاق مطالعه (بينظمي وسايل در اتاق باعث بينظمي فكري در هنگام مطالعه ميشود).
۴ ـ قرار دادن ميز و صندلي مناسب براي مطالعه (دراز كشيدن روي زمين يا تختخواب هنگام مطالعه باعث عدم تمركز و كمردرد ميشود)، البته ميتواني گاهي اوقات روي زمين نشسته و درس بخواني، ولي بهتر است بيشتر وقتها پشت ميز مطالعه كني.
۵ ـ بهتر است هنگام مطالعه، موبايل را از خودت دور كني تا باعث از بين رفتن تمركزت نشود.
* تا اين قسمت از مقاله يك شناخت حداقلي نسبت به ماهيت سال چهارم (سال كنكور) و آماده كردن مكان و فضاي مطالعه پيدا كردهاي، بنابراين لازم است تا نحوهي مديريت كردن برنامهات را ياد بگيري تا با انگيزههاي دروني و بيرونيات بتواني براي پياده كردن آنها حداكثر تلاشت را بكني، بعضي از اين موارد فعلاً براي شروع (تابستان) پيشنهاد ميشود و بعداً بايد تغيير يابند (مقدار مطالعه) و بسياري از آنها ميبايد تا پايان سال تحصيلي ادامه پيدا كنند.
اين موارد عبارتند از:
۱ ـ ميانگين مطالعه در يك هفته حدود ۳۵ ساعت باشد كه آن به درسهاي عمومي (ادبيات، عربي، معارف و زبان) و آن براي درسهاي اختصاصي است.
۲ ـ مقدار مطالعه در روزهاي عادي (بعد از مدرسه) حدود ۵/۴ ساعت است و در روزهاي تعطيل حدود ۹ ساعت خواهد بود. ساعت شروع مطالعه در روزهاي عادي ۲ ساعت بعد از مدرسه و در روزهاي تعطيل ۸ صبح است.
۳ ـ در روزهايي كه ۵/۴ ساعت مطالعه ميكني بايد ۲ يا ۳ درس را در برنامهي كاري قرار دهي و در روزهايي كه تعطيل هستي، بين ۴ تا ۶ درس در جدول كارت قرار گيرد. نبايد در يك روز فقط يك درس را خواند.
۴ ـ در هر جلسهي درسي حداكثر بين يك ساعت تا يك ساعت و نيم مطالعه و تمرين داشته باش و يك ربع استراحت كن و مجدداً جلسهي بعدي مطالعهات را شروع كن. نبايد استراحتت طولاني شود. (استراحت نكردن كوتاه مابين مطالعه باعث جلوافتادن خستگي در مطالعات آخر روز خواهد شد.)
۵ ـ بهتر است شروع مطالعه با درسهاي سبكتر باشد و خواندن درسهاي مفهومي (رياضي و فيزيك) به وسط برنامهي مطالعاتي منتقل شود و همچنين در آخر برنامه مجدد درسهاي سادهتر قرار گيرد.
۶ ـ ميتواني در بعدازظهر جمعهي هر هفته برنامهي مطالعاتي يك هفتهي خودت را تنظيم كني. مثلاً مشخص كني كه چه قسمتهايي از ديفرانسيل، تحليلي، گسسته، فيزيك، زيستشناسي و ... را در هفتهي بعد مطالعه كرده و چه تعداد تست از هر كدام پاسخ دهي. البته بايد برنامههاي تو با كارهايي كه مدرسه تعيين كرده است، همخواني داشته باشد تا از كلاس عقب نماني (كساني كه برنامهي مطالعاتيشان با مدرسه همآهنگ نيست دچار بههمريختگي شديدي در مطالعه، تمرين و دوره خواهند شد).
۷ ـ بايد بخشي از مطالعهي هر روز تو به درسي كه معلم همان روز تدريس كرده است اختصاص يابد (درسهاي رياضيات و فيزيك از اهميت زيادي در اين مورد برخوردارند).
۸ ـ نبايد تمام مطالب درسي كه معلم تدريس كرده است در يك روز مطالعه و تست زده شود، بلكه بايد در ۲ تا ۳ روز در هفته پخش شود. مثلاً بحث حركتشناسي در يك بُعد وقتي در كلاس تدريس شود، نياز است تا برنامهي مطالعاتي آن را در ۳ روز پخش كني و تستهاي آن را هم در ۳ روز بزني تا بهطور مستمر و بلندمدت مطالب آن در ذهنت جا بيفتد (در مورد بقيهي درسها هم به همين گونه است).
۹ ـ در هفته نيمروز تفريح لازم است بهطور مثال ميتواني درس خواندن بعدازظهر را در پنجشنبه يا صبح جمعه و يا بعدازظهر جمعه تعطيل كني و به كوه يا استخر و يا ورزش مورد علاقهات بپردازي. اين كار باعث ميشود تا خستگي جسمي و روحيت برطرف شود.
۱۰ ـ دوره كردن متوالي از خصوصيات مهم اين يك سال است، بنابراين بايد در هر نوبت (جلسهي) مطالعاتي، حتماً ده دقيقهي اول را به موضوع جلسهي قبلي همان درس اختصاص دهي و به تعدادي از تستهاي زدهشدهي آن نگاهي بيندازي و بعد از آن ادامهي درس را خوانده و يا تمرين كني. اين كار باعث ميشود تا حضور ذهن (تمركز) خوبي داشته باشي.
۱۱ ـ خواب بهموقع و بهاندازه اهميت فوقالعادهاي در تحكيم مطالب خواندهشده دارد. پس بدون شك ميبايد حدود ۷ ساعت خواب شبانه (شب تا صبح) داشته باشي. در طي روز حداكثر يك ساعت چرت زدن در بعدازظهر ميتواند انرژي مضاعفي براي مطالعه كردن بهوجود آورد.
۱۲ ـ تاكيد ميشود در سال چهارم هر دانشآموزي بهصورت فردي مطالعه كرده و از درس خواندن جمعي خودداري كند، زيرا هر شخصي برنامهي خودش را دنبال ميكند و با برنامهي فرد ديگر تفاوت دارد.
۱۳ ـ بهترين مكان مطالعه، منزل (اتاق مطالعهي خصوصي) است ولي اگر تو اين امكان را نداشتي بايد مكان مطالعهي كتابخانه و يا مدرسه را تجربه كني، ببيني كداميك شرايط بهتري براي تو خواهد داشت.
۱۴ ـ تو ميتواني با دوستانت هر از گاهي جلسات رفع اشكال تنظيم كني، البته اگر اين جلسات در ساعتهاي حضورتان در مدرسه باشد، بهتر است.
منتظر حرفهاي بعدي باش
در پناه خدا