تاپــیکـی سراســر کـــردی

[Hellion]

سلام دوستان
تو این تاپیک قصد داریم هر چی مطالب مربوط به زبان کوردی و کورد هاست قرار بدیم ... امیدوارم مطالب براتون جالب و آموزنده باشه ...
مطالب شامل :
آموزش زبان کردی
فرهنگ های کردی (اعم از لباس ، نوع رقص و ...)
موسیقی کردی
تاریخ کرد ها
و ... .



کتاب ها :

کتاب آموزش کامل زبان کوردی سورانی

نویسنده : محمد سینا احمدی
تعداد صفحات : 105

زبان : فارسی

لینک :kurdish-learn

کتاب لغت نامه فارسی به کوردی
نویسنده :حه مه کریم عارف
لینک :farsi-be-kurdi

کتاب نامزدی و عروسی (بخشی از فرهنگ کردها)
نوسنده :آمد تیگریس
مترجم: عباس فرهادی توپاکانلو
زبان : فارسی
لینک : namzadi-aroosi-kordha

آهنگ های شاد کردی :

حسن زیرک و ماملی : 0000000hasan zerak v mamle
حسن زیرک : 01 - Hasan Zirak 01 - Remix 2012 ]
ابراهیم قادری : Ibrahim Ghadiri-parvane de bo shayi-Saman
ابراهیم قادری : Ibrahim Ghadiri - ay dktor
آغاسی و ماملی (پیشنهاد میشه شدید ) : AGHASI - MAMLE

فرهنگ های کردی :

رقص کردی و انواع آن : http://s3.picofile.com/file/82004910...korDi.pdf.html
هه لپرکه : http://s6.picofile.com/file/82004976...parke.pdf.html

[sam-n]

این رقص کردی خیلی باحاله من خیلی دوست دارم
اول از تاریخ کردها بذار

[Hellion]

کتاب آموزش کامل زبان کوردی سورانی
نویسنده : محمد سینا احمدی
تعداد صفحات : 105
زبان : فارسی
لینک : kurdish-learn

[mjavadf]

واو... من خیلی عاشق کرد ها هستم... همیشه آرزوم بود زبان کوردی رو یاد بگیرم.!
کتاب رو دان کنم ببینم یاد میگیرم یا نه!

Sent from my C6603 using Tapatalk

[Hellion]

کتاب لغت نامه فارسی به کوردی
نویسنده :حه مه کریم عارف
لینک :farsi-be-kurdi

[Hellion]

این رقص کردی خیلی باحاله من خیلی دوست دارم
اول از تاریخ کردها بذار

چن روزیست که دنبال کتابی در مورد تاریخ کرد ها به زبان پارسی تو نت هستم ولی موردی رو پیدا نکردم .. اگر موردی پیدا شد تو همین تاپیک میزارم ... فدات ...

[Hellion]

کتاب نامزدی و عروسی (بخشی از فرهنگ کردها)
نوسنده :آمد تیگریس
مترجم: عباس فرهادی توپاکانلو
زبان : فارسی
لینک : namzadi-aroosi-kordha

پ.ن : کتاب در مورد کردهای ترکیست ولی به دلیل فرهنگ های مشابه با کردهای ایران عراق و سوریه این کتاب رو گذاشتم که با فرهنگ کورد بیشتر آشنا بشید ...

[KowsarDDC]

هیچی وه رقص و زوان کردی نیود

[KowsarDDC]

Hellion کتاو ارای چوده؟؟؟؟

[Hellion]

بخشی از آهنگ های شاد کردی:

حسن زیرک و ماملی : 0000000hasan zerak v mamle
حسن زیرک : 01 - Hasan Zirak 01 - Remix 2012 ]
ابراهیم قادری : Ibrahim Ghadiri-parvane de bo shayi-Saman
ابراهیم قادری : Ibrahim Ghadiri - ay dktor
آغاسی و ماملی (پیشنهاد میشه شدید ) : AGHASI - MAMLE

فعلا با اینا حال کنین تا میرم بیرون برمیگردم

[Hellion]

رقص کردی و انواع آن

رقص‌ محلی‌ با موسیقی‌ كوردی‌ پیوند داشته‌ و زنان‌ و مردان‌ عشایر در شادیها‌ به‌ دور از ابتذال‌ دایره‌ وار دست‌ هم را گرفته‌ به‌ پایكوبی‌ می‌پردازند که در اصطلاح‌ محلی این‌ حالت‌ را گنم‌ و جو (یعنی‌ گندم‌ و جو) می‌نامند (در منطقه‌ مهاباد به‌ آن‌ رَشبَلك‌ می‌گویند)


• در این‌ رقصها معمولاً یك‌ نفر كه‌ حركات‌ رقص‌ را بهتر از دیگران‌ می‌شناسد نقش‌ رهبری گروه‌ رقصندگان‌ را به‌ عهده‌ گرفته‌ و در ابتدای‌ صف‌ رقصندگان‌ می‌ایستد و با تكان‌ دادن‌ دستمالی‌ كه‌ در دست‌ راست‌ دارد ریتمها را به‌ گروه‌ منتقل‌ كرده‌ و در ایجاد هماهنگی‌ لازم‌ آنان‌ را یاری‌ می‌دهد. این‌ فرد كه‌ سر چوپی‌ كش‌ نامیده‌ می‌شود با تكان‌ دادن‌ ماهرانه‌ دستمال‌ و ایجاد صدا بر هیجان‌ رقصندگان‌ می‌افزاید.

تقسیم‌بندی‌ رقصهای‌ كوردی‌
رقصهای‌ محلی‌ كوردی‌ را به‌ دو دسته‌ می‌توان‌ تقسیم‌ نمود:

لطفا مشرف شوید به ادامه مطلب....
رقص‌ محلی‌ با موسیقی‌ كوردی‌ پیوند داشته‌ و زنان‌ و مردان‌ عشایر در شادیها‌ به‌ دور از ابتذال‌ دایره‌ وار دست‌ هم را گرفته‌ به‌ پایكوبی‌ می‌پردازند که در اصطلاح‌ محلی این‌ حالت‌ را گنم‌ و جو (یعنی‌ گندم‌ و جو) می‌نامند (در منطقه‌ مهاباد به‌ آن‌ رَشبَلك‌ می‌گویند)

• در این‌ رقصها معمولاً یك‌ نفر كه‌ حركات‌ رقص‌ را بهتر از دیگران‌ می‌شناسد نقش‌ رهبری گروه‌ رقصندگان‌ را به‌ عهده‌ گرفته‌ و در ابتدای‌ صف‌ رقصندگان‌ می‌ایستد و با تكان‌ دادن‌ دستمالی‌ كه‌ در دست‌ راست‌ دارد ریتمها را به‌ گروه‌ منتقل‌ كرده‌ و در ایجاد هماهنگی‌ لازم‌ آنان‌ را یاری‌ می‌دهد. این‌ فرد كه‌ سر چوپی‌ كش‌ نامیده‌ می‌شود با تكان‌ دادن‌ ماهرانه‌ دستمال‌ و ایجاد صدا بر هیجان‌ رقصندگان‌ می‌افزاید.

تقسیم‌بندی‌ رقصهای‌ كوردی‌
رقصهای‌ محلی‌ كوردی‌ را به‌ دو دسته‌ می‌توان‌ تقسیم‌ نمود:

۱- رقصهای‌ مذهبی‌

۲- رقصهادی‌ محلی‌ كردی‌ (عشیره‌ای‌)

الف‌ - رقصهای‌ مذهبی‌:
منظور از این‌ رقصها، حركات‌ پر شور در اوایش‌ می‌باشد كه‌ به‌ سماع‌ معروف‌ بوده‌ و در تكایا اجرا می‌شود در این‌ نوع‌ رقص‌ دراویش‌ در عالم‌ بیخودی‌ حركات‌ سر و گردن‌ خود را موسیقی‌ ریتمیك‌ هماهنگ‌ كرده‌ اصطلاحاً در وجد به‌ سماع‌ می‌پردازند. که در قسمتهای بالا توضیح داده شد .

ب‌ - رقصهای‌ محلی‌ كوردی‌ عشیره‌ای‌:
رقصهای‌ محلی‌ كوردی‌ را می‌توان‌ از ریشه‌ دارترین‌ و كهن‌ترین‌ رقصها دانست‌. هل‌ پرین‌ (حمله‌ كردن‌) یا رقص‌ كوردی‌ در گذشته‌ صرفاً با هدف‌ آماده‌ سازی‌ و تقویت‌ نیروی‌ جسمانی‌ و روحی‌ مردم‌ مناطق‌ كوردنشین‌ انجام‌ می‌شد چرا كه‌ مردمان‌ این‌ مناطق‌ در گذشته‌های‌ نه‌ چندان‌ دور همواره‌ شاهد جنگهای‌ قبیله‌ای‌ بودند و همین‌ امر حفظ‌ و آمادگی‌ همیشگی‌ را طلب‌ می‌كرد لذا مردمان‌ این‌ مناطق‌ در وقفه‌های‌ بین‌ جنگها و به‌ مناسبتهای‌ مختلف‌ دست‌ در دست‌ یكدیگر آمادگی‌ رزمی‌و شور و همبستگی‌ پولادین‌ خویش‌ را به‌ رخ‌ دشمنان‌ می‌كشیدند.

رقص‌ كوردی‌ را یك‌ رقص‌ رزمی‌می‌دانند كه‌ دارای‌ صلابت‌ و متانتی‌ خاص‌ بوده‌ و یاد آور یكپارچگی‌ این‌ مردمان‌ غیور در تمامی‌ ادوار می‌باشد.

امروزه‌ مجموع‌ این‌ رقصها را چوبی‌ می‌گویند كه‌ معمولاً به‌ صورت‌ دسته‌ جمعی‌ اجرا می‌شوند.

رقصهای‌ محلی‌ با موسیقی‌ كوردی‌ پیوندی‌ ابدی‌ داشته‌ و معمولاً زنان‌ و مردان‌ عشایر در مراسم‌ شادی‌ به‌ دور از ابتذال‌ دایره‌ وار دست‌ یكدیگر را گرفته‌ به‌ پایكوبی‌ می‌پردازند، در اصطلاح‌ محلی‌ این‌ حالت‌ را گنم‌ و جو(یعنی‌ گندم‌ و جو) می‌نامند( در منطقه‌ مهاباد به‌ آن‌ رَشبَلك‌ می‌گویند.)

در این‌ رقصها معمولاً یك‌ نفر كه‌ حركات‌ رقص‌ را بهتر از دیگران‌ می‌شناسد نقش‌ رهبری‌ گروه‌ رقصندگان‌ را به‌ عهده‌ گرفته‌ و در ابتدای‌ صف‌ رقصندگان‌ می‌ایستد و با تكان‌ دادن‌ دستمالی‌ كه‌ در دست‌ راست‌ دارد ریتمها را به‌ گروه‌ منتقل‌ كرده‌ و در ایجاد ایجاد هماهنگی‌ لازم‌ آنان‌ را یاری‌ می‌دهد. این‌ فرد كه‌ سر چوپی‌ كش‌ نامیده‌ می‌شود با تكان‌ دادن‌ ماهرانه‌ دستمال‌ و ایجاد صدا بر هیجان‌ رقصندگان‌ می‌افزاید.

در این‌ هنگام‌ دیگر افراد بدون‌ دستمال‌ به‌ ردیف‌ در كنار سر چوپی‌ كش‌ به‌ گونه‌ای‌ قرار می‌گیرند كه‌ هر یكی‌ با دست‌ چپ‌ دست‌ راست‌ نفر بعد را می‌گیرد اصطلاحاً این‌ حالت‌ را گاوانی‌ نامیده‌ می‌شود.

در رقصهای‌ كوردی‌ تمامی‌ رقصندگان‌ به‌ سر گروه‌ چشم‌ دوخته‌ و با ایجاد هماهنگی‌ خاصی‌ وحدت‌ و یكپارچگی‌ یك‌ قوم‌ ریشه‌ دار را به‌ تصویر می‌كشند برخی‌ رقصهای‌ كوردی‌ دارای‌ ملودیهای‌ خاصی‌ بوده‌ و توسط‌ گروهی‌ از زنان‌ ومردان‌ اجرا می‌شوند و در برخی‌ از رقصها یكی‌ از رقصندگان‌ از دیگران‌ اجرا شده‌ و در وسط‌ جمع‌ به‌ تنهایی‌ به‌ هنرنمایی‌ می‌پردازند و در این‌ حالت‌ معمولاً رقصنده‌ دو دستمال‌ رنگی‌ در دستها نگه‌ داشته‌ و با آنها بازی‌ می‌كند كه‌ اصطلاحاً به‌ این‌ نوع‌ رقص‌ دو دستماله‌ می‌گویند و بیشتر در كرمانشاه‌ مرسوم‌ است‌.

نمایشها و رقصهای‌ كوردی‌ را می‌توان‌ به‌ چند قسمت‌ اصلی‌ ذیل‌ تقسیم‌ كرد:

۱- گه‌ ریان‌ ۲- پشت‌ پا ۳- هه‌ لگرتن‌ ۴- فه‌ تاح‌ پاشا۵- لب‌ لان‌۶- چه‌ پی‌ ۷- زه‌ زنگی‌ ۸- شه‌ لایی‌ ۹- سی‌ جار ۱۰- خان‌ امیری‌

گه‌ریان‌ :
گه‌ریان‌ در زبان‌ كوردی‌ به‌ معنی‌ گشت‌ و گذار و راه‌ رفتن‌ بوده‌ و حركات‌ مختص‌ این‌ رقص‌ نیز معنای‌ گشت‌ و گذار در ذهن‌ تداعی‌ می‌كنند.

گه‌ ریان‌ دارای‌ دو مقام‌ بوده‌ كه‌ یكی‌ متعلق‌ به‌ مناطق‌ روستایی‌ و دیگری‌ مناطق‌ شهری‌ می‌باشد این‌ رقص‌ نرم‌ و آهسته‌ و با لطافتی‌ خاص‌ شروع‌ شده‌ و به‌ تدریج‌ تندتر می‌شود. ملودی‌ مربوط‌ به‌ این‌ رقص‌ با تنوع‌ در ریتم‌ و نوساناتی‌ در اجرا تا پایان‌ ادامه‌ می‌یابد.

در این‌ رقص‌ در واقع‌ تاثیر گشت‌ و گذار در زندگی‌ كوردها به‌ نمایش‌ گذاشته‌ می‌شود و تنوع‌ ریتم‌ در این‌ رقص‌ گویای‌ تجربیاتی‌ است‌ كه‌ در گشت‌ و گذار به‌ دست‌ می‌آیند و می‌توان‌ گفت‌ این‌ رقص‌ زیبا تبلیغی‌ است‌ برای‌ خوب‌ نگریستن‌ در اشیاء و طبیعت‌

این‌ رقص‌ زندگی‌ با فراز و نشیب‌ و زیر و بم‌ هایش‌ به‌ تصویر كشده‌ شده‌ و بر ضرورت‌ بینایی‌ و كسب‌ تجربه‌ برای‌ رویارویی‌ با رودخانه‌ پر تلاطم‌ زندگی‌ تاكید می‌شود. این‌ رقص‌، رقصندگان‌ را برای‌ رقصهای‌ پر تحرك‌ تر بعدی‌ آماده‌ می‌كند.

تقریباً در كل‌ مناطق‌ كوردنشین‌ ملودی‌ این‌ رقص‌ به‌ شكلی‌ یكسان‌ نواخته‌ می‌شود و در این‌ رقص‌ نخستین‌ حركت‌ با پای‌ چپ‌ آغاز شد و حركت‌ پای‌ دیگر همواره‌ با سر ضربهای‌ دهل‌ كه‌ معمولاً باریتم‌ دو تایی‌ اجرا می‌شوند عوض‌ می‌شود.

پشت‌ پا:
پشت‌ پا رقصی‌ است‌ كه‌ كمی‌ تندتر از گه‌ ریان‌ اجرا شده‌ و در بیشتر مناطق‌ كوردنشین‌ مخصوص‌ مردها می‌باشد رقص‌ پشت‌ پا همانطور كه‌ از نامش‌ پیداست‌ انسان‌ را به‌ هوشیاری‌ و به‌ كارگیری‌ تجارب‌ می‌خواند تا مبادا شخص‌ در زندگی‌ از كسی‌ پشت‌ پا بخورد.

هه‌لگرتن‌ :
هه‌ لگرتن‌ در لغت‌ به‌ معنای‌ بلند كردن‌ چیزی‌ می‌باشد. این‌ رقص‌ بسیار پر جنب‌ و جوش‌ و شاد اجرا می‌شود كه‌ با شور و جنب‌ و جوش‌ بسیار به‌ سوی‌ هدف‌ روانه‌ است‌. ریتم‌ تند ملودی‌ مخصوص‌ این‌ رقص‌ هر گونه‌ كسالت‌ و خمودی‌ را نفی‌ كرده‌ و بر اهمیت‌ نشاط‌ و هدفمندی‌ در زندگی‌ تاكید دارد.

فتاح‌ پاشایی‌ :
فتاح‌ از نظر لغوی‌ به‌ معنی‌ جنبش‌ و پایكوبی‌ است‌.
ملودی‌ این‌ رقص‌ در سر تاسر كوردستان‌ به‌ شكلی‌ یكنواخت‌ و با ریتمی‌ تند اجرا می‌شود و لذا این‌ رقص‌ بسیار پر جنب‌ و جوش‌ می‌باشد بیشتر مردم‌ كردستان‌ از این‌ رقص‌ استقبال‌ می‌كنند. این‌ رقص‌ نشانگر انسانی‌ است‌ كه‌ به‌ شكرانه‌ كسب‌ موفقیت‌ها و استفاده‌ از نعمتهای‌ خداوندی‌ خوشحالی‌ خود را به‌ نمایش‌ گذاشته‌ است‌.

لب‌ لان‌ :
این‌ رقص‌ با ریتمی‌ نرم‌ و آهسته‌ پس‌ از فتاح‌ پاشا اجرا می‌شود و می‌توان‌ در آن‌ لزوم‌ تنوع‌ در زندگی‌ را مشاهده‌ كرد. پس‌ از اجرای‌ پر جنب‌ و جوش‌ رقصها گه‌ ریان‌، پشت‌ پا، هه‌ لگرتن‌ و فتاح‌ پاشا به‌ ضرورت‌، رقصندگان‌ لب‌ لان‌ می‌رقصند تا كمی‌ استراحت‌ كرده‌ و تجدید قوا كنند رقص‌ لب‌ لان‌ در واقع‌ انسان‌ را از غلبه‌ احساسات‌ زودگذر نهی‌ كرده‌، وی‌ را پس‌ از طی‌ مرحله‌ ضروری‌ شور و مستی‌ به‌ قلمرو تفكر دور اندیشی‌ و باز نگری‌ رهنمون‌ می‌سازد در این‌ رقص‌، شركت‌ كنندگان‌ آرامش‌ خاصی‌ را احساس‌ می‌كنند.

چه‌پی‌ :
چه‌پی‌ همانطور كه‌ اسمش‌ پیداست‌ به‌ معنای‌ چپ‌ می‌باشد ملودی‌ این‌ آهنگ‌ با وزن‌ دو تایی‌ اجرا شده‌ و در بیشتر مناطق‌ كوردنشین‌ از جمله‌ كرمانشاه‌، كوردستان‌، سنجابی‌، بسیار از آن‌ استقبال‌ می‌شود.

فلسفه‌ این‌ رقص‌ قوت‌ بخشیدن‌ به‌ قسمت‌ چپ‌ بدن‌ می‌باشد چرا كه‌ معمولاً قسمت‌ چپ‌ بدن‌ در انجام‌ امور روزمره‌ نقش‌ كمتری‌ داشته‌ و به‌ مرور زمان‌ تنبل‌ می‌شود و برای‌ استفاده‌ متعادل‌ از تمامیت‌ جسمانی‌ همواره‌ باید بكارگیری‌ اعضاء سمت‌ چپ‌ بدن‌ آنها را تقویت‌ كرد.

به‌ همین‌ منظور در رقص‌ چه‌ پی‌ قسمت‌ چپ‌ بدن‌ تحرك‌ بیشتری‌ یافته‌ و از خمودگی‌ خارج‌ میگردد. در منطقه‌ كرمانشاه‌ بیشتر زنها از این‌ رقص‌ استقبال‌ می‌كنند.

زه‌‌نگی‌ یا زندی‌ :
در این‌ رقص‌ رقصندگان‌ یك‌ قدم‌ به‌ جلو گذاشته‌ و سپس‌ یك‌ قدم‌ به‌ عقب‌ می‌روند و این‌ حالت‌ تا پایان‌ ادامه‌ می‌یابد در این‌ رقص‌ ضرورت‌ احتیاط‌، دور اندیشی‌ و تجزیه‌ و تحلیل‌ عملكرد از جانب‌ انسان‌ به‌ تصویر كشیده‌ می‌شود. در واقع‌ در این‌ رقص‌ سنجیده‌ گام‌ برداشتن‌ تبلیغ‌ می‌گردد.

شه‌ لایی‌ :
این‌ رقص‌ را كه‌ با ریتم‌ لنگ‌ اجرا می‌شود می‌توان‌ یك‌ تراژدی‌ شكست‌ دانست‌ در این‌ رقص‌ قدمها لنگان‌ لنگان‌ برداشته‌ می‌شوند تا شكست‌ در برابر چشمان‌ حضار ترسیم‌ گردد و در ترسیم‌ این‌ مصیبت‌ كسی‌ زبان‌ به‌ سخن‌ نگشاید.

سه‌ جار :
این‌ نوع‌ رقص‌ با ریتم‌ آرام‌ و گاهاً تند است‌ كه‌ همان‌ طور كه‌ از اسمش‌ بر می‌آید به‌ معنی‌ سه‌ بار (سێ‌ در رسم‌ الخط‌ كوردی‌) است‌ كه‌ در آن‌ سه‌ حركت‌ پا و سه‌ حركت‌ به‌ جلو وجود دارد و به‌ گونه‌ای‌ یاد آور عدد مقدس‌ ۳ در فرهنگ‌ فلكلوریك‌ كردهاست‌.

خان‌ امیری‌ :
این‌ رقص‌ نیز با ریتمی‌ تند همراه‌ است‌ و در آن‌ دستی‌ از هم‌ باز و در بالا قرار می‌گیرد و حلقه‌ای‌ باز تر و فراختر می‌سازد و بیشتر تناسبی‌ است‌ بین‌ حركت‌ دستها و پاها این‌ رقص‌ كه‌ در آن‌ گونه‌ای‌ خود نمایی‌ و غرور خانی‌ نیز دیده‌ می‌شود تداعی‌ كننده‌ پیروزی‌ و پرواز پرندگان‌ را در خاطر می‌آورد.

[Saeed735]

داشی من سورانی و اینا نمیفهممهمون زبون کوردی که تو نقده و اینا هستش رو بهم یاد بده...مهابادیا هم همینن دیگه....باشه؟؟؟؟

[Hellion]

داشی من سورانی و اینا نمیفهممهمون زبون کوردی که تو نقده و اینا هستش رو بهم یاد بده...مهابادیا هم همینن دیگه....باشه؟؟؟؟

تفاوتی بین زبان کردی مهاباد و نقده وجود نداره .. برای آموزش زبان کردی هم لینک اولین کتاب رو در پست دانلود کنید و آموزش پایه های کردی رو یاد بگیرید ...

[moho]

داداش یه کم زبان کردی هم یاد بدید ... وقتی یه غیر کرد میاد تو تایپیک جسارتا فقط می تونه مثل بز به مکالمات نگاه کنه چون هیچی نمی فهمه ...

از بازگشتت خوشحال شدم داداش پارسا @Hellion

[Hellion]

ههڵپهڕکێ، هه‌لپه‌رکی یا رقص کردی بخشی از آیین‌های نمایشی کردها است که بصورت گروهی و به شکل حلقه‌ای نا کامل مرکب از رقصندگان زن و مرد (گه‌نم و جۆ = گندم و جو) در حالیکه پنجه دست‌هایشان به هم گره خورده است و از چپ به راست در حرکت هستند اجرا می‌شود. اولین نفر سمت راست گروه که با دستمالی در دست وظیفه هدایت و هماهنگ کردن حرکت بقیه رقصندگان را به عهده دارد و سرعت و ریتم و شور رقصندگان بستگی به هدایت او دارد را در زبان بومی سَرچُوپی کِش (به کردی: سه‌ر چۆپی کێش) و آخرین نفر گروه که در منتهی‌الیه سمت چپ حلقه قرار دارد و او نیز مسئولیت مشابهی دارد را گاوانی می‌نامند.
نخستین جشنواره استانی هه‌لپه‌رکی در شهریور ۱۳۹۰ در شهرستان بانه برگزار شد.

محتویات

[نهفتن]

• ۱ تاریخچه
• ۲ نحوه رقصیدن
• ۳ رقص دو دستماله
• ۴ پی‌نوشت‌ها و منابع

تاریخچه[ویرایش]

تاریخ دقیقی برای پیدایش و شکل‌گیری این رقص نمی‌توان تعیین کرد اما در کاوش‌های باستانی که در مناطق کردنشین انجام شده است می‌توان نمونه‌هایی از این رقص را بر روی سفالینه‌های پیش از تاریخ مشاهده کرد.^[۲] رقص‌های کردی اشکال متنوعی دارند ولی بطور کلی از دو دسته رقص‌های غنایی و رقص‌های رزمی تشکیل شده است. گونه‌ای دیگر از رقص‌های عرفانی نیز در برخی مناطق کردستان رایج بوده که مشخصا نمی‌توان ریشه آن را کردی دانست؛ که اجرای آن به دو صورت فردی (سَما = سماع) و گروهی ذِکر انجام می‌شود.^[۳]
فلسفه رقص کوردی به روایت دیاکونوف (کتاب تاریخ ماد) در سال ۶۱۲ قبل از میلاد، امپراتوری ماد به رهبری هوخشتره، نینوا را از تسخیر آشوریان که برای مادها همیشه دردسر ساز بودند، درآورد و امپراتوری خود را گسترش داد .. پس از اتمام جنگ، پادشاه ماد (هوخشتره) از فرماندهان خود خواست چگونگی جنگ را برای وی به صورت پانتومیم شرح دهند .. چون بردن سلاح به کاخ پادشاهی ممنوع بود، برای تشریح جنگ فرمانده اول به جای شمشیر، از دستمال قرمز رنگی استفاده کرد و چگونگی جنگ را برای پادشاه تشریح کرد .. فرمانده اول که همان (چوپی کیش) نام گرفت، دست تمام سربازان خود را گرفت که نماد همبستگی و وفاداری سربازانش به همدیگر است .. نخست با رقصی آهسته که امروزه آن را (گه ریان) می‌نامند، شروع کرد و این یعنی ما جنگ را آهسته شروع کردیم .. سپس با (هه لگرتن) ریتم رقص را تند تر نمود و این یعنی که ما سریعاً به سمت دشمن حمله بردیم .. در میان رقص که حماسی‌ترین رقص تاریخ است، چندین نوع دیگر وجود دارد از جمله (سه پا) که یک پا به عقب رفته و سریعاً دو پا به جلو برداشته می‌شود و به این معناست که اگر ما در جنگ یک قدم، عقب‌نشینی کردیم، در نهایت سریعاً دو قدم به جلو رفتیم .. همچنین نوعی دیگربه نام (شه لان شه لان) در میان رقص کوردی وجود دارد که چوپی کیش پای راستش می‌لنگد ولی سپس به یکباره رقص را تند می‌نماید و این یعنی اگر در جنگ زخمی شدیم، خیلی زود بهبود یافتیم و باز به سوی دشمن هجوم بردیم .. هوخشتره پادشاه امپراتوری ماد، فرمان داد که این آیین را در همهٔ مراسم‌ها به ویژه بعد از فتوحات و شادیها به کار بندند تا حماسهٔ جنگ و پیروزی امپراتوری ماد، بر دشمنان فراموش نشود.^[۴]
نحوه رقصیدن

معمولاً بهترین رقصنده (زن یا مرد) نقش رهبری گروه سَرچٌوپی کِش را به عهده می‌گیرد و اولین نفر حلقه رقصندگان است. او باانجام ماهرانه حرکات نمایشی توسط دستمالی که در دست راست خود دارد و نیز به کمک اصواتی هیجان انگیز و گاهی با کلام ضمن افزودن بر هیجان رقصندگان مسئولیت تنظیم سرعت و ریتم حرکت گروه را بر عهده می‌گیرد. قرار گرفتن در این نقش جذابیت فراوانی دارد و رقصنده را در موقعیت بهتری نسبت به مابقی گروه قرار می‌دهد. سرچوپی کش گاهی برای ایجاد نشاط بیشتر می‌تواند از حلقه رقص جدا شده و با توجه به تبحر خویش حرکات نمایشی فردی نیز انجام دهد. بقیه گروه در حالیکه دست هایشان رو به زمین و در امتداد دو پهلویشان قرار دارد پنجه در پنجه رقصندگان مجاور ایجاد حلقه‌ای پیوسته می‌کنند. مطلوب‌ترین حالت قرار گرفتن رقصندگان بصورت (گندم و جو) یا به عبارتی یک زن و یک مرد بصورت یک در میان است. گاوانی آخرین رقصنده گروه است که هرچند نقش زیادی در ایجاد ریتم و نشاط رقص دارد اما کمتر کسی راغب به قرار گرفتن در این نقش است.
رقص دو دستماله

در شکل غنایی رقص و برای افزودن بر شور رقصندگان و ناطران معمولاً رقصنده اول سَر چُوپی با دو دستمال رنگی به انجام حرکات نمایشی فردی می‌پردازد و توانایی و تبحر خود رادر رقص به نمایش می‌گذارد. به این نوع رقص دو دستماله می‌گویند که بیشتر در مناطق کرمانشاه وایلام رواج دارد.