چوپان درغگو به کمک کشاورزی می آید

داستان چوپان درغگو و فریادهای گرگ آمد، گرگ آمدش را به یاد داریم. فریاد های هشدار باش پی در پی و دروغین پسرک چوپانی که اهالی روستا را به بهانه حمله گرگ فرا می خواند تا این که بالاخره بی اعنتنایی و جدی نگرفتن فریادها برایشان گران تمام شد. این روایت پند آموز کتاب فارسی دبستان از قرار معلوم در طبیعت هم وجود دارد که نقش شخصیت های اصلی داستان را گیاهان و حشرات ایفا می کنند.
ماجرا به گیاهان و شته ها و دشمنی دیرین آنها مربوط می شود که نوعی رقابت و زور آزمایی تسلیحاتی بین دو طرف را تداعی می کند. زمانی که شته ها حمله ور می شوند، گیاهان فقط به تحمل و تماشا بسنده نکرده و به تهاجم دشمن عکس العمل نشان می دهند. گیاهان با فریاد شیمیایی که از خود منتشر می کنند برای کمک طلبیدن پیام می فرستند. وقتی نیروی کمکی در هیات اسکادران کفشدوزک ها یا سایر شکارچیان شته ها از راه می رسند، شته ها نیز با توسل به تاکتیک دفاعی مشابهی آژیر خطر شیمیایی خودشان را به صدا در آورده و پخش و پلا می شوند تا به چنگ دشمنان نیفتند.
حالا اگر همین سلاح شته ها به دست گیاهان بیفتد و گیاهان بتوانند مثل چوپان درغگو مرتباً زنگ خطر شته ها را به صدا در آورند چه اتفاقی می افتد؟ شته ها بالاخره این هشدار خطر را نادیده گرفته و دیگر پراکنده نمی شوند که همین بی اعتنا ماندن به قیمت تبدیل شدن آنها به شکاری سهل و راحت برای کفشدوزک ها تمام خواهد شد. بیشتر شته ها زمانی که ماده ای شیمیایی موسوم به EBF را ردیابی می کنند،احساس خطر کرده و زود از مهلکه فرار می کنند. شته ها این ماده شیمیایی را زمانی که بیم حمله دشمن می رود آزاد می کنند تا سایر هم نوعان خود را از خطر آگاه کنند. دست برقضا ردیاب برخی از شکارچیان شته ها نیز روی همین سیگنال نتظیم و قفل شده است یا مثل قظیه انتشار خون در آب که کوسه ها را بیشتر خذب می کند، انتشار این ماده شیمیایی از شته ها نیز باعث هدایت دشمنان آنها می شود.
مهندسی اصلاح نباتات نیز تلاش کرده این نظام هشدار را دستکاری کرده و گیاهانی پرورش دهد که مداوم و به دروغ فریاد کفشدوزک ها آمدند را سر می دهند تا نسلی از شته ها بی اعنتا به این پیام دروغین را بار بیاورند؛ شته هایی که دیگر با دریافت ماده شیمیایی EBF نمی ترسند و فرار نمی کنند و طعمه سهل الوصول برای شکارچیان و از آن جمله کفشدوزک ها می شوند. پژوهشگران دریافته اند که شته ها تنها طی 3 نسل به EBF بی اعتنا می شوند. البته مادر طبیعت از قبل این تکنیک را با سیب زمینی آزمایش کرده است و برخی گونه های گیاهی از جمله سیب زمینی می تواند EBF را تولید کند که در میان ارقام مختلف ، مقادیر متفاوتی دارد.
اصلاح گیاهانی که ماده شیمیایی EBF را تولید می کنند می تواند به حال کشاورزی و اقتصاد آن سودمند باشد، چون که باعث پرورش شته های بی تفاوت می شود که زمان فرار واقعی را تشخیص نمی دهند و به سهولت شکار می شوند، اما سودمندی راه اندازی چنین مبارزه زیستی و قربانی کردن شته ها به خاطر خسارت مستقیم این آفت نباتی به گیاهان نیست، بلکه بیشتر به خاطر آن است که شته ها مهمترین ناقل بیماری های ویروسی گیاهان به شمار می روند.
منبع: Discovery ــ