اقسام خبر و نکات مهم آن

**SHINER** · 05 بهمن 1393, 00:02

جمله‌ای که با اسم شروع شود به آن جمله‌ی اسمیه می‌گویند و به اسمی که در اول جمله می‌آید مبتدا می‌گویند. مبتدا همیشه مرفوع است و خبر سخن یا کلامی است که درباره‌ی مبتدا توضیح داده می‌شود. خبر همیشه مرفوع است.

اقسام خبر به شکل زیر است:

نوع اقسام خبر	توضیح
مفرد	در این مورد خبر مفرد است؛ یعنی یک اسم است. اگر بعد از خبر صفت یا مضاف‌الیه هم بیاید باز خبر مفرد است. مثال: المعلمُ فاضلٌ... (فاضلٌ، خبر و محلاً مرفوع است)
جمله‌ی اسمیه	اکثراً به شکل زیر است: اسم+ضمیر متصل+اسم المومنُ قلبُهُ طاهرٌ..... (قلبه طاهرٌ، خبر محلا ً مرفوع)
جمله‌ی فعلیه	هرگاه بعد از مبتدا چه با فاصله، چه بدون فاصله فعلی بیاید آن فعل خبر برای مبتدا است. مثال: احمدُ یضحکُ........ (یضحک....خبر و محلاً مرفوع)
شبه‌جمله	خبر به 2 صورت جار و مجرور یا ظرف است. علیُ فی البیتِ (فی البیتِ..... خبر و محلاً مرفوع)

نکات طلایی:

1- منظور از خبر مفرد آن است که از یک اسم تشکیل شده باشد؛ بنابراین این اسم چه مفرد باشد و چه مثنی و چه جمع، باز خبر مفرد است.
المعلمُ عالمٌ (عالم/ خبر مفرد و مرفوع)
المعلمان ِ عالمانِ (عالمان/ خبر مفرد و مرفوع به علامت فرعی الف)
المعلمونَ عالمونَ (عالمونَ خبر مفرد و مرفوع با علامت فرعی واو)

2- خبر اگر جمله‌ی اسمیه باشد، خود این جمله از مبتدا و خبر دیگری تشکیل خواهد شد.

مثال: المومنُ قلبُهُ طاهرٌ (قلبهُ طاهرٌ خبر و جمله‌ی اسمیه محلاً مرفوع) که خود قلبه طاهرٌ نیز مبتدا و خبر جداگانه‌ای است (قلبُ مبتدا و مرفوع/ طاهرٌ خبر و مرفوع).

3- هر گاه جملات اسمیه و فعلیه و شبه‌جمله نقش بگیرند اعرابشان محلی است.

4- هر گاه چند جار و مجرور پشت سر هم بیایند، هر کدام از این جار و مجرورها که با حرف جر «ک» شروع شوند، نقش خبر دارند و محلاً مرفوع هستند. مثال: العلمُ فی الصدرِ کالشمسِ فی الفلکِ
کالشمسِ: خبر و محلاً مرفوع

5- اگر کلمات «لهُ، لنا، لی، لکَ و...» در اول جمله بیایند نقش خبر مقدم را ایفا می‌کنند و اعرابشان محلاً مرفوع است. مثال: لهُ قلمٌ
له: خبر مقدم و محلاً مرفوع است.

6- هر گاه بعد از مبتدا کلمه‌ی «معَ» بیاید نقش خبر را خواهد داشت و اعرابش محلاً مرفوع است. مثال: الله معَ الصابرینَ
معَ: شبه‌جمله و محلاً مرفوع

7- هر گاه بعد از مبتدا «من» موصولی بیاید، نقش خبر مفرد را خواهد داشت. مثال: افضلُ الناسِ مَن یکرمُ الفقراءَ
افضل مبتدا و «مَن» خبر مفرد محلاً مرفوع است.

8- برای جمع مکسر غیر عاقل خبر مفرد به صورت «مفرد مونث» به کار می‌رود. مثال: الاعمالُ رذیلهُ
رذیله: خبر و مرفوع

منبع : کانون