تعریف و هدف:
رشته مهندسی شیمی-گرایش داروسازی(Pharmacuetical Eng) با هدف به کار گیری علوم و فنون جدید مهندسی در طراحی دستگاهها, خطوط فرآیند و تولید مواد دارویی برنامه ریزی و ایجاد گردیده است. این گرایش جنبه های تئوری و عملی طراحی را که شامل طراحی واحدهای فرآیند, طراحی خطوط مختلف آماده سازی , فرآوری ,کنترل و بسته بندی مواد دارویی و همچنین طراحی کارخانجات تولیدی صنایع داروسازی می باشد را موردتوجه قرار می دهد.
این دوره آموزشی-پژوهشی با اهداف زیر تشکیل می گردد:
آموزش مهندسین شیمی به منظور توسعه , راهبری, بهره برداری و طراحی فرآیند های صنعت داروسازی وصنایع جانبی آن برای تولید مواد دارویی(Bulk Drugs )،الگوهای استفاده از موادموثره در تولید دارو(Dosage forms)تولیدمواد شیمیایی خیلی خالص دارویی(Fine chemicals) ووفرآیند های بیوتکنولوژیکی کاربردی در صنایع داروسازی میباشد.
ضرورت و اهمیت
صنعت داروسازی کشور, به عنوان یکی از صنایع بزرگ و حیاتی,در مقایسه با دیگر صنایعی که محصولات پیچیده ای تولید مینمایند در حال حاضر از شالوده مهندسی ضعیف تری برخوردار است که این وضعیت درخیلی از کشورهای جهان, حتی در کشورهای پیشرفته نیز مشاهده می گردد.
این وضعیت ساده و سنتی به خاطر وجود ارزش افزوده بالا در تولیدات این صنعت دیگر قابل قبول نبوده بلکه وجود پارامترهایی نظیرایمنی, کیفیت بالا, خلوص, هزینه های بالای راهبری و محافظت های زیست محیطی,لزوم توجه علمی به صنعت وعنایت مضاعف به تحقیقات را بطور آشکار طلب می نماید. امروزه مدیران صنایع داروسازی به دلیل نیاز روزافزون و بیسابقه جامعه به محصولات دارویی, فشار فوق العاده زیادی را در مجموعه خود احساس میکنند.
از طرفی دیگر اعمال استانداردهای جدید و سخت توسط دولتها, باعث شده است که تکنولوژی های موجود جوابگوی آن استانداردها و نیازها نباشد و این در حالیست که صنعت تولیدمواد شیمیایی خیلی خالص دارویی و الگوهای استفاده از مواد موثره در تولید مواد اولیه دارویی و دارو از نبودن یک پایه مهندسی قوی رنج می برند. در حقیقت مقررات جدید در صنعت داروسازی طوری وضع شده اند که فرآیندهای ساخت در ثبت داروهای جدید تضمینی نبوده و نیاز به بازبینی و اصلاح پیوسته روش ساخت دارند , لذاجهت تحقق این امر گزینه دیگری غیر از تربیت نیروهای متخصص و ماهر در این زمینه وجود ندارد.
بیش از چندین دهه است که رشته مهندسی شیمی از چارچوب کاملاْ سنتی خود پا فراتر گذاشته و به فرم دانشهای به هم پیوسته متشکل از پدیده های انتقال, ترمودینامیک, شیمی , سینتیک و … در آمده است .
در سالهای اخیر این علوم آنچنان توسعه یافته اند که ابزارهای قوی علمی بوجودآمده از ماحصل پیشرفتهای وسیع علمی این امکان را به بشریت داده است که دانش به دست آمده در یک زمینه از علوم طبیعی به راحتی در زمینه های دیگرقابل استفاده باشد. چنین انگیزه ای در مهندسی شیمی باعث گسترش اندیشه ها و زمینه های کاملاْ نو و جدیدی گردیده است که از جمله آنها می توان به مهندسی داروسازی که در ارتباط تنگاتنگ با علوم زیستی است اشاره نمود.
یک برنامه جامع داروسازی میتواند شکوفایی بخش های قدیمی صنعت داروسازی در تولید انبوه و الگو های مصرف مواد موثره دارویی را به ارمغان آورد. با گشایش این رشته تحصیلی در دانشگاه, در کوتاه مدت, بنیه علمی صنعت داروسازی تقویت شده و فارغ التحصیلان
قادرخواهند بود نیازهای تحقیقاتی این صنعت را در بخش مهندسی شناسایی و راهکارهای مناسب عرضه نمایند. از نقطه نظر آموزشی این امیدواری وجود دارد که دانشجویان بااستعداد جذب این دوره شده تابا فراگیری روشهای علمی و عملی به یاری صنعت بشتابند.
طول دوره و شکل نظام
طول و نظام آموزشی دوره کارشناسی ارشد رشته مهندسی شیمی – گرایش داروسازی مطابق آیین نامه آموزشی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی مصوب شورای عالی برنامه ریزی می باشد.
تعداد و نوع واحدهای درسی
تعداد کل واحدهای موردنیاز دوره به شرح زیر می باشد:
دروس اصلی ۱۵ واحددروس اختیاری ۹ واحدکارآموزی ۱ واحدسمینار ۱ واحد
پایان نامه ۶ واحد
تعداد کل واحد ها ۳۲ واحد
نقش و توانایی فارغ التحصیلان
فارغ التحصیلان این دوره قادرخواهند بود با اطلاعات علمی وعملی کسب شده در دوران تحصیل, جوابگوی نیازهای فنی و تحقیقاتی صنعت داروسازی بوده و روشهای علمی را به این صنعت انتقال دهند.
شرایط و ضوابط ورود به رشته
داوطلبین بایستی علاوه بر شرایط عمومی پذیرش دانشجو باید دارای شرایط اختصاصی زیر باشند:
- فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی در رشته های مهندسی شیمی, مهندسی پلیمر , مهندسی
مکانیک شیمی و علوم و صنایع غذایی. دروس جبرانی به ارزش ۱۲ واحد با همکاری دانشکده های داروسازی نیز به عنوان پیشنیاز در برنامه کارشناسی ارشد گنجانده می شود.
تبصره: به تشخیص گروه آموزشی و با بررسی سوابق تحصیلی حداکثر ۱۲ واحد جبرانی دیگر از دروس اصلی مهندسی شیمی
به عنوان دروس جبرانی برای ورودیهای رشته های غیر مهندسی شیمی اضافه می گردد.
مواد و ضرایب امتحانی
مواد آزمون ورودی ضرایب
۱- بیوشیمی و میکروبیولوژی 1
-۲ پدیده های انتقال (جرم, حرارت, سیالات) 1
-۳ ترمودینامیک 1
-۴ ریاضیات مهندسی 1
-۵ زبان تخصصی 1
-۶ سینتیک و طراحی راکتور 1
7-شیمی آلی(1و2) 1
8-شیمی عمومی 1
جدول دروس
۱) جدول دروس اصلی:
ریاضیات مهندسی پیشرفته
پدیده های انتقال در صنایع داروسازی
طراحی فرآیند های صنایع داروسازی
تکنولوژی پودر
طراحی راکتور پیشرفته
۲) جدول دروس انتخابی:
مدلسازی و شبیه سازی در صنایع داروسازی
آزمایشگاه تکمیلی فرآیندهای داروسازی
کنترل فرایند و اتوماسیون در صنایع داروسازی
(Scale-up) بزرگنمایی دستگاهها
اصول استخراج و خالص سازی مواد موثره گیاهان دارویی
(Aspetic processing) استریلیزاسیون
فرآوری شیمیایی داروها و مواد خالص دارویی
فرآوری دارویی الگوی دزهای جامد
سیستمهای کنترل انتقال دارو
۳)جدول دروس جبرانی:
میکروبیولوژی عمومی
طراحی بیوراکتورها و مهندسی بیوشیمی
مقدمه ای بر علوم داروسازی
مقدمه ای بر مهندسی داروسازی
آزمایشگاه میکروبیولوژی
۴) کارآموزی:
به منظور آشنایی دانشجویان این رشته با صنعت و مسائل عملی, دو دوره کاراموزی اجباری به مدت ۴ ماهدر صنعت داروسازی به برنامه دوره کارشناسی ارشد افزوده می شود.
۵) سمینار:
ارائه سمینار برای دانشجویان دوره کارشناسی ارشد رشته مهندسی شیمی گرایش داروسازی ضروری است .سمینار می تواند بر اساس پیشنهاد استاد راهنما در زمینه موضوعات مستقل یا در امتداد پروژه کارشناسی ارشد در ارتباط مستقیم با صنعت داروسازی کشور صورت گیرد.
۶) پایان نامه:
نگارش یک رساله تحقیقاتی در یکی از موضوعات مهندسی داروسازی به پایان نامه اطلاق می گردد . پروژه باید جهت رفع مشکلات صنایع داروسازی یا نوآوری در یکی از موضوعات نظری-عملی و یا عملی با همکاری نزدیک صنایع داروسازی می باشد. استاد مشاور پروژه حتی الامکان باید از متخصصین صنایع داروسازی باشد تا امکان مطالعه نیاز های صنعتی هموار گردد.
تفاوت مهندسی داروسازی با داروسازی، شیمی دارویی و مهندسی بیوتکنولوژی
مهندسی داروسازی از گرایش های مهندسی شیمی هست و مربوط به وزارت علوم می باشد در حالی که خود داروسازی مربوط به وزارت بهداشت هست و کاملاً با هم متفاوت هستند. گرایش شیمی دارویی از گرایش های دکتری تخصصی خود داروسازی است که در بعد از اتمام 6 سال داروسازی و قبول شدن در امتحان وارد این گرایش میشین. در حال حاضر فقط دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه تهران این رشته رو داره.
بازار کارش مثل همه رشته ها ولی جای کار داره که پیشرفت کنه.
این دو رشته متفاوت هستند، بچه های مهندسی بیوتکنولوژی بیشتر در ارتباط با محیط کشت باکتری، مهندسی بافت و ... سر و کار داره در حالی که منهدسی داروسازی بیشتر با داروهای سنتزی شیمیایی، دارورسانی سر و کار داره و میشه گفت نسبت به بچه های بیو قویتر هستند.
برای شرکت در این دو رشته یک دفترچه ارائه می شود که اگر بخوای در بیو شرکت کنی کافیه 4 درس اول رو بزنی و دروس دیگه ضریب صفر دارند (در این حالت رتبت تو دارو هم میاد ولی خیلی کم میشه) و اگه بخوای در دارو هم رتبت خوب بشه باید دو درس دیگه رو هم بزنی که مجموعاً بشه 6 درس یا همام کل دفترچه
*جمعی از ورودی های مهندسی شیمی 91 دانشگاه تهران