ر اساس قانون حذف کنکور که در سال ۸۶ اعلام شد، قرار بود کنکور تا سال ۹۰ مطلقا حذف شود. اما چنین اتفاقی نیفتاد. سال ۹۲ قانون توسط مجلس شورای اسلامی اصلاح و چند تکلیف بر عهده سازمان سنجش و آموزش و پرورش گذاشته شد که طبق آن باید ۲۵ درصد سوابق تحصیلی در کنکور دانشآموزان موثر باشد. از آن سال شورای سنجش و پذیرش در آموزش و پرورش تشکیل شد تا زیرساختهای آن را فراهم کند. در همین زمینه از عبدالرسول عمادی رئیس مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش دعوت کردیم تا در خبرگزاری پانا، درباره آن توضیح دهد.
وقتی سال ۹۰ کنکور حذف نشد، بسیاری از کارشناسان مسائل آموزشی اعلام کردند که امکان حذف کنکور وجود ندارد. به نظر شما این امکان وجود دارد که کنکور در کشور ما به طور کامل حذف شود؟
قانون سنجش و پذیرش دانشجو مصوبه شهریورماه سال ۹۲ مجلس شورای اسلامی است که در این مبحث ۳ موضوع مورد بررسی قرار میگیرد. اولین شیوه این است که شخص با شرکت در آزمون عمومی و اختصاصی کنکور، در دانشگاه پذیرفته میشود. شیوه بعد آزمونهای عمومی و اختصاصی با سوابق تحصیلی و شیوه سوم هم رفتن به دانشگاه بدون کنکور است که در مورد رشتههای خاص انجام میشود.
شما این سوابق تحصیلی را چگونه مشخص میکنید؟
سوابق تحصیلی در کانون سنجش و پذیرش اینگونه تعریف شده که سوابق دروس ۳ ساله آخر دوره متوسطه که آزمون آنها به صورت نهایی و مطابق استانداردهای مصوب شورای اسلامی مشخص شود. درصد اعمال سوابق و اینکه چقدر هرساله این سوابق افزایش میکند، به شورای سنجش و پذیرش دانشجو به ریاست وزیر علوم و فناوری با شرکت اعضایی موکول شده است. این شورا در سال گذشته تصویب کرد که اعمال سوابق در سال اول ۲۵ درصد باشد. سال گذشته تصویب شد با توجه به اینکه در متوسطه نظری ۱۱ درس پایه سوم متوسطه نظری نهایی است، نتایج امتحانات نهایی این ۱۱ دروس را به عنوان سوابق تحصیلی به سازمان سنجش ارسال کنیم و سازمان هم در حد ۲۵ درصد سوابق تحصیلی را اعمال کند. این نمرات در سال گذشته با تاثیر مثبت اعمال میشد یعنی اگر اعمال سوابق تحصیلی باعث افزایش رتبه داوطلب میشود، موثر باشد.
بنابراین این تاثیر ۲۵ درصدی در افزایش کیفیت آموزشی هم موثر است؟
هرچه تاثیر امتحانات نهایی در کنکور بیشتر باشد توجه به محتوای آموزشی و بالا بردن نمره دانش آموزان حتی رقابت در پیشرفت تحصیلی و توجه به فرآیندهای یاددهی یادگیری در طول سال تحصیلی توسط دانش آموزان بیشتر میشود، معلمان هم موظف میشوند برای تحکیم بنیان نظام تعلیم و تربیت با دقت بالاتری کار کنند. در کانون سنجش و پذیرش دانشجو بیان شده امتحانات نهایی باید بر اساس استانداردهای مصوب برگزار شود. با تحلیل امتحانات نهایی خردادماه امسال، تمام سوالات تقریبا با استانداردهای مطلوبی برخوردار بوده است.
آقای عمادی، طراحی سوالات مدارس خارج از کشور و ضریب سختی سوالات به چه ترتیب است؟
مبنای ما استاندارد بودن سوالات است و طراحی سوالات داخل و خارج از کشور هردو به عهده آموزش و پرورش است. اما باید به سمتی برویم که ضریب سختی سوالات بالاتر رود تا توان تفکیک دانش آموزان را پیدا کنیم. اعمال سوابق تحصیلی برای پذیرش دانشجو تاثیر مثبتی در نظام تعلیم و تربیت دارد. اما در بسیاری از رشتهها ظرفیتها بیش از داوطلب است و نیاز به غربالگری نداریم. سال گذشته ۵۰۰ هزار ظرفیت خالی در دانشگاهها داشتیم و برای امسال هم دانشگاه آزاد ۹۶ درصد ظرفیت داشت. بنابراین در کنکور مبنای گزینش، سوابق تحصیلی مبنا میشود.
برای سال بعد تغییری در کنکور ۹۴ داریم؟
در جلسه شورای سنجش و پذیرش دانشجو که در دفتر وزیر علوم برگزار میشود در مورد درصد اعمال سوابق تحصیلی بحث شد و قرار شد سال آینده تعدادی از دروس امتحان نهایی به سوابق تحصیلی اضافه شود، در کنکور پیش رو علاوه بر سوابق تحصیلی دروس پایه سوم متوسطه نظری، ۴ درس نهایی دوره پیش دانشگاهی را به عنوان سابقه اضافه و به سازمان سنجش ارسال میکنیم. بنابراین تاثیر ۲۵ درصد سوابق تحصیلی طبیعتا افزایش پیدا میکند.
بنابراین امکان حذف کنکور وجود ندارد؟
برای بسیاری از دانشگاههای رتبه اول کشور با توجه به اینکه متقاضی زیاد است، نمیتوان کنکور را حذف کرد. اما میتوان به سمتی رفت که هر دانشگاه برای متقضیان خود کنکور برگزار کند.
با توجه به نظر وزیر آموزش و پرورش، آیا سازمان سنجش بستههای آموزشی برای معلمان در نظر میگیرد یا خیر، و در کل این سازمان در بحث توانایی معلمان ورود پیدا میکند یا خیر؟
مرکز سنجش آموزش و پرورش مرکزی برای سنجش کارآمدی وزارت آموزش و پرورش است. ماموریت سازمان سنجش تبدیل ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان به ارزشیابی عناصر نظام تعلیم و تربیت است. به این ترتیب مرکز سنجش میتواند مولفههای منابع انسانی، فضای آموزشی، تجهیزات، حتی سیاستها و برنامهها را سنجش کند. این ماموریت بسیار مهم است و باید این سازمان به بسیاری از وسایل سخت افزاری و نرم افزاری تجهیز شود. سازمان سنجش از اداره کل سابق به یک مرکز دارای تمام عناصر نظام تعلیم و تربیت در حال گذار است. در حال حاضر شاخصهای مصوب شورای عالی آموزش و پرورش به مرکز سنجش واگذار شده که ناظر به شاخصهای کیفی و کمی خواهند بود. این مرکز فعالیت تحقیقی و پژوهشی را انجام میدهد. بنابراین توزیع بستههای آموزشی برای معلمان جزو ماموریتهای مرکز برنامه ریزی و نیروی انسانی آموزش و پرورش است.
برنامه مهم مرکز سنجش در خصوص تهیه سوالات استاندارد و دور نگه داشتن آنها از حافظه محوری چیست؟
آموزش و پرورش برای اینکه دانش آموزان را از حافظه محوری به پرورش همه جانبه ذهنی و جسمانی برساند، نیاز به یک هماهنگی کامل در تمام حوزهها دارد. محتوای برنامه درسی شامل تمام برنامههای پرورشی و آموزشی درون مدرسه است که به عهده سازمان پژوهش و برنامه ریزی است و اجرای آن هم توسط عوامل مدرسه و همچنین نظارت کلی توسط مرکز ما است. با متحول شدن محتوای آموزشی کیفیت هم تغییر خواهد کرد. اکنون با سنتی بودن روشهای یاددهی یادگیری روشهای ارزشیابی هم سنتی است، اگرچه این باور را داریم که با تغییر در روشهای سنجش میتوان در روشهای یاددهی تاثیر بگذاریم. امتحانان نهایی سوالات تشریحی دارد که باید دانش آموزان به آنها پاسخ دهند. ما نیز باید تنوع در سوالات را رعایت کنیم تا روش ارزشیابی متحول شود. ارزشیابیها باید عملی رقم بخورد که با دقت و زمان حل خواهد شد زیرا با سرنوشت دانش آموزان سروکار دارد.
در خصوص احیای امتحانات شفاهی چه برنامهای دارید؟
اتفاقا تاکید وزیر آموزش و پرورش بر احیای امتحانات شفاهی است. این امتحانات در فرآیند ارزشیابی مستمر توسط معلم باید در طول سال ورزیدگی را در شاگردان ایجاد کند. اما چون امتحانات نهایی یک امتحان نهایی سرنوشت ساز است و تمام امتحانات باید از یک استاندارد متناسبی برخوردار باشد امکان شفاهی شدن آن وجود ندارد.
نظارت بر امتحانات مدارس خارج از کشور به چه صورت است؟
متاسفانه نظارت بر امتحانات اینگونه مدارس امسال به دلیل محدودیت اعتبار کمرنگ شده است اما به گفته آقای فانی باید یک ناظر امتحان به مدارس بفرستیم تا این ناظرها ضمن نظارت، گزارشهایی از نظام آموزشی آن کشور برای ما بیاورند. همچنین در حال اعزام افرادی به کشور چین هستیم تا نحوه حذف کنکور را بررسی کنند.