محققان دانشگاه صنعتی امیر کبیر با بهره گیری از فناوری نانو، موفق به ساخت پلیمری فوق جاذب شدند. تولید این پلیمرها کم هزینه است و در صنایع مختلفی از جمله پزشکی، کشاورزی و فناوری های پیشرفته نساجی قابل استفاده خواهد بود.

پلیمر پلی آمید یکی از پرمصرف ترین پلیمرهاست که کاربردهای فراوانی در زمینه های مختلف دارد.
ساختار شیمیایی خاص این پلیمر سبب شده که انتخاب گروه مناسب رنگ زاها و نحوه رنگرزی آنها با مشکلات و محدودیت هایی روبرو شود.

در صورت انتخاب نامناسب رنگ زا، مشکلاتی در کسب ثبات عمومی بالا، به خصوص در محدوده رنگ های تیره و سیاه رخ خواهد داد.

اینگونه مشکلات، تولیدکنندگان را به تهیه مواد خام رنگی، ذوب ریسی و تولید پلیمرهای رنگی وادار می کند.

این امر مستلزم امکانات پیچیده و صرف هزینه ای بالاست. محققان در این طرح به دنبال روشی جهت رفع این مشکل و بهبود خواص رنگ پذیری پلیمر پلی آمید بوده اند.

«محمد دودانگه» دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی امیرکبیر و عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان کشور، منشاء اصلی مشکلات رنگرزی پلیمرهای پلی آمید را محدودیت تعداد گروه های آمینی موجود در طول زنجیرهای مولکولی آنها برشمرد.

وی افزود: به نظر می رسد با افزایش تعداد این گروه ها، خواص رنگرزی این دسته از پلیمرها بهبود یابد از این رو در این پروژه تلاش کردیم با بکارگیری دندریمرهای پلی آمید و آمین، تعداد گروه های آمینی موجود در ساختار این پلیمرها به چند برابر افزایش داده شود.

نتایج این طرح، دستیابی به پلیمر پلی آمید سوپر جاذب با هزینه ای پایین و بهره گیری از روشی جدید را فراهم کرده است.

بر اساس گزارش موجود، میزان رنگ پذیری برخی پلیمرهای پلی آمید اصلاح شده به بیش از 30 برابر افزایش یافته است.

این پلیمرها به عنوان پلیمرهای سوپر جاذب قابل کاربرد در صنایع مختلفی از جمله پزشکی و بهداشتی، کشاورزی و نساجی خواهند بود.

به گفته دودانگه، در راستای ساخت و بررسی این پلیمر، در ابتدا دندریمر پلی آمید و آمین (نسل صفر، یک و دو) با استفاده از مواد اولیه اتیلن دی آمین و متیل آکریلات به روش واگرا سنتز شد. سپس پتانسیل آنها در اصلاح پلیمر پلی آمید برای افزایش میزان رنگ پذیری مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور ابتدا دندریمرهای پلی آمید و آمین با 6،4،2 - تری کلرو -5،3،1 - تری - آزین ترکیب شده و مواد حاصل وارد ساختار پلیمر پلی آمید شدند.

وی افزود: بدین ترتیب تعداد گروه های آمینی این پلیمرها افزایش یافته است. برای اثبات این موضوع، پلیمرهای اصلاح شده با ماده رنگزای اسیدی نارنجی 2 با غلظت های مختلف رنگرزی شده و خواص طیف سنجی کالاهای رنگرزی شده و پساب های حاصل از رنگرزی مورد بررسی قرار گرفت.

دودانگه ادامه داد: میزان جذب ماده رنگزای نمونه های اصلاح شده با افزایش چشمگیری روبرو شده است؛ بگونه ای که این مقدار در نمونه ای که از دندریمر نسل دوم برای اصلاح آن استفاده شده است، به بیش از 30 برابر افزایش یافته است. ضمن اینکه ثبات شستشوی نمونه های اصلاح شده بدون تغییر باقی مانده و ثبات نوری آن ها تا حدودی افزایش یافته است.

نتایج این تحقیقات حاصل همکاری محمد دودانگه، دکتر «کمال الدین قرنجیگ» عضو هیأت علمی مؤسسه علوم و فناوری رنگ ایران، دکتر «مختار آرامی» عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر و «سعید آتش روزن دانشجوی کارشناسی ارشد این دانشگاه است و در مجله «دایس اند پیگمنتس» به چاپ رسیده است.