يکي از مهمترين و اساسيترين مراحل آمادگي براي کنکور، مهارت در تستزني است؛ زيرا نتيجه يک سال تلاش و کوشش شما داوطلبان عزيز از طريق اين شيوه امتحاني سنجيده ميشود، و به همين دليل لازم است که شما در اين کار نيز مانند ساير مراحل آمادگي براي کنکور، مهارت و آمادگي لازم را داشته باشيد. خيلي از دانشآموزان، امتحانهاي چند گزينهاي (تستي) را از امتحانات تشريحي، آسانتر ميدانند؛ اما تستزني ممکن است که براي برخي از داوطلبان، حتي داوطلباني که تلاش بسياري کرده و خوب مطالعه کردهاند، نيز سخت باشد؛ زيرا تستزني، نياز به مهارت دارد و از طرف ديگر در امتحانات چند گزينهاي، سؤالات زيادي مطرح ميشود که دانشآموزان مجبور هستند براي پاسخ دادن به آنها از مطالب زيادي مطلع باشند.
به احتمال خيلي زياد، بسياري از شما داوطلبان عزيز در خلال مطالعه دروس کنکور، برخي از تستهاي آن را نيز زدهايد و به اين ترتيب با تستزني آشنا هستيد؛ با اين همه، خردادماه از نظر تست زني اهميت خاصي دارد؛ زيرا شما داوطلبان گرامي در هر وضعيتي که هستيد بايد بخشي از وقت و زمان برنامه ريزي مطالعاتي خود را به تستزني که آخرين گام از آمادگي براي کنکور محسوب مي شود، اختصاص دهيد. قبلاً هم اشاره کردهايم که فرقي نمي کند که شما به چه ميزان مطالعه نموده ايد و تعداد دروس و حجم مطالعاتي شما براي کنکور چقدر است؛ مهم اين است که مراحل مختلف آمادگي براي کنکور را تکميل کنيد. تست زني، آخرين مرحله از آمادگي هر داوطلب براي کنکور است؛ در واقع، چه شما يک درس يا چند مبحث از چند درس را براي کنکور مطالعه کرده باشيد و چه همه دروس را، بايد حتماً با توجه به حجم مطالعاتي خود، زماني را به تست زني قبل از کنکور اختصاص دهيد تا مهارت خود را در اين خصوص بالا ببريد و بتوانيد از نتيجه تلاش خود، بهترين استفاده را ببريد.
براي اينکه شما عزيزان در کنکور موفق عمل کنيد، در ايام باقي مانده بايد تمرين تست زني را به شکل جدي در برنامه مطالعاتي خود قرار دهيد. اگر جزو آن دسته از داوطلباني هستيد که تا الان به دليل مرور يا رفع اشکال، وقت چنداني را به تست زني اختصاص نداده ايد، بايد توجه کنيد که به طور کلي در طول دوره آمادگي براي کنکور بويژه در اين ايام، بايد تست زني را اعمال کنيد. اصولاً سه نوع تست زني وجود دارد که بيشتر داوطلبان آنها را به کار ميگيرند؛ البته توجه داشته باشيد که اگر شما جزو آن دسته از داوطلباني هستيد که تا به حال زمان چنداني را صرف تست زني نکردهايد، باز هم ميتوانيد از همين الان شروع کرده و نتيجه خوبي هم بگيريد. اين سه نوع تستزني عبارتند از:
الف- تست آموزشي
تستي که همراه درس حل ميشود و به منظور يادگيري دقيق مطلب است، تست آموزشي ناميده ميشود. در اين مرحله، زمان، زياد مهم نيست و تعداد تستي که در اين مرحله حل ميشود، کم است. تستها هم به صورت طبقهبندي شده و موضوعي است؛ البته در اين مرحله، ابتدا بايد به بررسي تستهاي حل شده پرداخت و سپس حل تست جديد را در دستور کار قرار داد. تست آموزشي در برنامه مطالعاتي بيشتر داوطلباني که مطالعه مستمر و منظمي داشتهاند، از همان ماههاي اول مطالعه اعمال شده است؛ پس در چنين شرايطي، يعني در دوره جمعبندي، مهمترين شيوههاي تستزني، تست تمريني و تست سرعتي است.
ب-تست تمريني
به تستي که بعد از اتمام يک مطلب به منظور رفع اشکال و بر طرف کردن نکات مبهم (تسلط بر دروس) حل ميشود، تست تمريني ميگويند. در اين مرحله، تعداد تست، بيشتر از مرحله قبل است و ميتوان در اين مرحله، تستزني را با زمان هم انجام داد. در حل تست، ابتدا مشخص کنيد که چند تست ميخواهيد حل کنيد و سپس با يک نظم اصولي، شروع به حل تست نماييد. در اين روش اگر مثلاً مي خواهيد در مبحث حرکت فيزيک، 30 تست حل کنيد و حدود 300 تست داريد، هيچ گاه بترتيب شروع به حل تست نکنيد، بلکه مثلاً مضرب ده را حل کنيد؛ يعني تستهاي شماره يک، ده، بيست، سي و همين طور تا آخر؛ به اين ترتيب ميتوانيد هر تستي را حل کنيد. دقت داشته باشيد که در هر نوبت حل تست، تعداد تست ها، دقيقاً برابر تعداد تست در آزمون باشد؛ يعني اگر مثلاً تست شيمي حل ميکنيد، با توجه به اينکه تعداد تست شيمي در آزمون براي رشته رياضي 30 عدد است، تستها را به دسته هاي سي تايي تقسيم کنيد و سپس هر قسمت را حل کرده و پس از بررسي کردن آن به سراغ قسمت بعد برويد.
ج- تست مهارتي
تستي که بعد از اتمام دروس و مرور بخصوص در دوره جمع بندي حل ميشود، تست مهارتي است و به منظور جمعبندي مطالب و افزايش سرعت است؛ پس حتماً بايد با زمان انجام گيرد. در حل تست مهارتي، ابتدا بايد به حل درست و سپس به سرعت حل تست توجه کرد؛ علاوه بر آن، بايد از همين الان خود را عادت دهيد که نگران تعداد تست درست حل شده نباشيد. اگر شما نتوانيد اين نگراني را هم اکنون مهار کنيد، مطميناً اين نگراني در امتحان بخشي از توان و انرژيتان را خواهد گرفت و اجازه نخواهد داد تا شما با فکري متمرکز به تستهاي کنکور پاسخ دهيد. زمان انجام آزمون سراسري، حدود چهار ساعت است؛ پس حتماً سعي کنيد که در همين زمان مشخص شده به تستها پاسخ دهيد. بعضيها به بيش از يک ساعت در يک جا نشستن عادت ندارند و همين امر باعث ايجاد خستگي شده و مفهوم سؤالات را بخوبي درک نميکنند؛ پس يک جا نشستن را هم در هنگام تست زني بخوبي تمرين کنيد.
بعد از اينکه تست مهارتي حل کرديد، حتماً اشکالات خود را مشخص کرده و آنها را رفع نماييد. اگر فکر ميکنيد که در مبحثي بيش از حد غلط داشته يا احساس ميکنيد که در آن مبحث، ضعف داريد، دوباره به سراغ آن مطالب خلاصه شده و مهم آن مبحث رفته و آنها را بخوبي مطالعه کنيد؛ به اين ترتيب خواهيد ديد که تست مهارتي به شما کمک ميکند تا علاوه بر اينکه توان و مهارت تست زني خود را بالا ببريد، بتوانيد به نقاط ضعف خود هم پي برده و بخوبي رفع اشکال کنيد.
نکتهاي که در اينجا لازم است اشاره کنيم اين است که برخلاف آنچه معمول است و به دانشآموزان گفته ميشود درسي را که بيشتر ميدانيد ابتدا حل نماييد، بايد گفت با روش علامتگذاري و به همان ترتيبِ دفترچه، شروع به حل تست نماييد. اعتقاد مشاوران اين است که هر داوطلب، حداقل دو و حداکثر سه بار، بايستي تستها را مرور کند؛ بنابراين، يک بار خواندن تستها به همان اندازه مضر است که چهار يا پنج بار مرور کردن آنها. دليل آن هم، اين است که در يک بار مرور کردن، داوطلب بي آنکه دست خودش باشد، تعدادي از تستها را که قادر به حل آنهاست، رها ميکند؛ پس اگر از جمله داوطلبان وسواسي هستيد که پيوسته به عقب برميگرديد يا نگران تستهاي قبلي هستيد، حتماً بايد در تست زني اين دوره، خود را عادت دهيد که اين مشکل خود را حل کنيد؛ زيرا زمان در کنکور در دست شما نيست و بايد در مدت تعيين شده به سؤالات پاسخ دهيد؛ در ضمن دقت داشته باشيد که بيش از سه بار، تستها را مرور نکنيد؛ زيرا باعث خستگي شديد و سردرگمي شما خواهد شد.
در تستزني مهارتي، حتماً به نکات زير توجه کنيد تا از همين الان، مهارتهاي تستزني خود را براي کنکور آماده کنيد و بتوانيد از نتيجه تلاش خود، بهترين استفاده را ببريد.
1- هنگامي که به تستي برخورديد که از نظر نکته، بسيار ظريف طراحي شده است يا احتياج به خلاقيت دارد، حتماً آن را با مثلث علامت گذاري کنيد تا در دور بعدي به حل آن مبادرت ورزيد.
2- اگر تستي را به هر دليل غلط حل کرديد يا اصلاً نتوانستيد آن را حل کنيد، به طور حتم آن تست را براي دور بعد علامتگذاري کنيد (يادتان باشد که بيشتر غلطهاي داوطلبان کنکوردر دروس رياضيات و فيزيک، اشتباهات محاسباتي است).
3- يک قانون مهم در تست زدن، اين است که حتي پاسخ تشريحي تستهايي را که درست زدهايد، نيز به طور کامل بخوانيد؛ هر چند تست حل شده از نوع تستهاي تکراري باشد. دليل اين امر، آن است که ممکن است در بعضي از پاسخهاي تشريحي اين تستها شما به راه حلهاي جالبي بربخوريد که يا در زمان شما صرفه جويي کرده يا به فهم بيشتر شما از درس کمک ميکنند.
4- يکي از مشکلاتي که داوطلبان در حين پاسخگويي به سؤالها با آن روبرو ميشوند، کم آوردن وقت و دستپاچه شدن آنهاست. برخي از افراد در کارهايشان سرعت کمتري دارند. اين افراد بنا به دلايلي، ميزاني از وقت خود را هدر ميدهند. اين زمان هاي از دست رفته در برخي از کارها و فعاليت ها، چندان مشهود نيست، ولي در کارهايي چون تست زني و بويژه سر جلسه کنکور، اهميت اساسي دارد. براي برطرف نمودن اين مشکل، بايد سعي کنيد که وقت خود زمانبندي کنيد. اين درست است که بايد در جلسه کنکور تقسيم زمان داشته باشيد؛ اما بدان معنا نيست که براي همه تستها بايد زمان يکسان در نظرگرفت. اگر براي تستي سه دقيقه وقت صرف کرديد، حتماً تستي هم وجود دارد که در ظرف پانزده ثانيه، پاسخ آن را بيابيد. اگر جزو افرادي هستيد که سرعتشان در تستزني کم است، بايد در اين ايام، بيشتر تمرين کنيد و سرعت عمل خود را افزايش دهيد. براي افزايش سرعت عمل ميتوانيد زماني را براي تست زدن اختصاص دهيد و سپس سعي کنيد که در اين فاصله، تعدادي تست بزنيد و پس از آن رفته رفته سعي کنيد تعداد تست هايي را که در اين فاصله زماني ميزنيد، افزايش دهيد.
5- يکي از راههاي پر بازده براي افزايش سرعت، اين است که شما در زمان تست زني مهارتي از دو رنگ خودکار، براي زدن تست ها استفاده کنيد؛ بدين صورت که اولاً زمان را به صورت کلي در نظر بگيريد؛ يعني تست ها را پشت سرهم حل کنيد و زمان کل را مد نظر داشته باشيد، ثانياً هنگامي که زمان استاندارد تست هايتان به پايان رسيد، دست از حل کردن آنها نکشيد؛ بلکه فقط رنگ خودکار خود را عوض کنيد. اين کار به شما کمک مي کند که به دو صورت درصد گيري کنيد: يک درصد، شامل کليه جواب تستهاي شماست (رنگ آبي و قرمز) که اين درصد، توانايي شما را بدون در نظر گرفتن زمان نشان ميدهد و نشان از قدرت کلي شما در پاسخگويي به تست ها دارد.درصد دوم، فقط شامل پاسخهاي شما در زمان استاندارد (که همان تستهاي با رنگ خودکار اول ميباشد) است. اين درصد نشان از توان قدرتي- سرعتي شما دارد. نکته مهم اين است که اين درصد در ابتدا ممکن است بسيار پايين باشد، ولي اين امر نبايد مايه دلسردي شما شود، بلکه شما بايد به تحليل و مقايسه اين دو درصد بپردازيد تا بتوانيد قدرت تست زني خود را در زمان استاندارد افزايش دهيد.
6- حفظ کردن فرمول ها در درسهايي چون رياضيات و فيزيک نميتواند در بالا بردن سرعت استاندارد شما کمک کند.
7- اگر جواب تستي را نميدانستيد، در کنار آن تست علامت زده و به سراغ ديگر سؤالات برويد و سپس در صورت اضافه آوردن زمان، به سؤالاتي که به آنها پاسخ ندادهايد، باز گرديد. نکته مهم در سرعت عمل اين است که اگر شما در موقع پاسخگويي، پاسخ سؤالي را فراموش کرده باشيد، ميتوانيد کنار آن سؤال، علامت مخصوصي بزنيد و به بقيه سؤالها بپردازيد و در مرحله آخر که وقت اضافه آورديد با خونسردي و آرامش بيشتر در مورد آن سؤال فکر کنيد.
8- بيشتر دانشآموزان پس از اينکه در دور اول تست زدن خود، تستهايشان را تصحيح مي کنند، چون به تعداد زيادي از سوالات خود پاسخ درستي ندادهاند، به سراغ جزوه يا کتاب کمک درسي ديگري ميروند؛ با اين تصور که با دوباره خواني و يا استفاده از منبعي ديگر مي توانند اکثر تست ها را درست حل کنند؛ اما اگر قرار بود با خواندن تمام و کمال جزوه ها و کتاب هاي کمک درسي رنگين، وقتي سراغ تستها ميرويم بيشتر آنها را درست حل کنيم، ديگر چه نيازي به تست زدن و تمرين اين مهارت بود؟ اگر اين گونه بود، پس مستقيم به جلسه کنکور ميرفتيم و پيروز بيرون ميآمديم. اين طور فکر کنيد که شما اصلاً تست ميزنيد که غلط بزنيد و بايد روحيهتان را حفظ کنيد تا آرام آرام به حد مطلوبتان برسيد. هيچ گاه از اينکه تست بزنيد و آن را غلط حل کنيد، واهمه نداشته باشيد. سعي کنيد که در اين دوران، حتماً اين مهارت را در خود بالا ببريد و خود را در تست ها محک بزنيد، مهارت خود را بالا ببريد و سپس اگر نکتهاي، واقعاً در جزوات و خلاصه هايتان از نظر شما دور شده بود آن را دوباره مرور کنيد؛ البته باز هم به دوباره خواني مطلب به صورت کامل روي نياوريد.
9- نکته ديگري که از هم اکنون بايد در تستزني مهارتي دوران جمع بندي به آن توجه داشته باشيد، اين است که شما به طور مثال در دفترچه سؤالات دروس عمومي، تست هاي هر درسي را در کمتر از زمان تعيين شده، ميزنيد و در پايان کار بين شش تا هشت دقيقه وقت اضافه ميآوريد. اين وقت اضافه به اين درد ميخورد که آن را روي يکي از دروس بگذاريد تا بتوانيد درصد آن را بالا ببريد؛ يا ميتوانيد تستهايي را که بين دو گزينه شک داشتيد اکنون با خيالي آسودهتر مرور کنيد و مطمين باشيد که نتيجه مطلوبي خواهيد گرفت. اينکه چطور بتوانيد در کمتر از زمان استاندارد به زدن تست زدن مبادرت ورزيد و اين تکنيک (تکنيک زمان نقصاني) را در آزمون به کار گيريد بسته به اين است که از همين الان مهارت خود را بالا ببريد.
10- در تست زني مهارتي و براي بالا بردن سطح اطمينان خود در کنکور، ابتدا به سؤالاتي جواب دهيد که صد در صد به آنها تسلط داريد؛ سپس به اول برگرديد و سؤالات هفتاد تا سي درصد را جواب دهيد و به همين ترتيب به سؤالاتي بپردازيد که در ابتدا خيال مي کرديد آنها را بلد نيستيد، و در نهايت ميتوانيد به تعدادي از آنها نيز پاسخ دهيد. اين روش پله به پله، روحيه شما را بالا ميبرد و سبب ميشود که به روحيه و اعتماد به نفس بالا که در جلسه آزمون، مهمترين عامل تعيين کننده است، دست پيدا کنيد.
11- در تست زني در دوران جمع بندي، سعي کنيد مفهوم علامت هايي را که کنار هر تست مي گذاريد به خاطر داشته باشيد؛ مثلاً علامت «تيک» را کنار تستهاي زده شده بگذاريد، علامت مثلث را کنار تستهايي که به پاسخ آنها شک داريد و ... يادتان باشد که اين علامتها ميتوانند از يک داوطلب به داوطلب ديگر فرق داشته و کاملاً قراردادي باشند.
12- از همين الان عادت کنيد که از بعضي تستها بگذريد. اين کار نه تنها، نشانه ضعف شما نيست، بلکه بيانگر مهارت و دانش بالاي شماست. اگر بعد از چند سؤال اول يک درس، به خاطر اضطراب يا هر علت ديگري فکر کرديد که قادر نيستيد به سؤالهاي آن درس پاسخ دهيد، سؤالهاي آن درس را کنار گذاشته و به سراغ درس ديگري برويد. پاسخ دادن به سؤالهاي درس ديگر، به شما احساس آرامش و اطمينان خاطر مي دهد و بعد ميتوانيد با آمادگي بيشتر، بار ديگر سراغ سؤالهاي درسي که به خاطر آوردن پاسخ آنها براي مدتي از ذهنتان پاک شده بود، برويد.
در تست زني دوران جمعبندي سعي کنيد که خود را دقيقاً در شرايط کنکور قرار دهيد. يکي از کارهايي که در اين دوران مي توانيد به منظور انجام تمرکز انجام دهيد، آن است که قبل از شروع پاسخ دادن به هر سؤال، تمام سؤالها را نخوانيد؛ زيرا اين امر، تمرکز شما را کاهش ميدهد. قبل از شروع پاسخ دادن به هر سؤال، آن را با دقت بخوانيد و سعي کنيد ابتدا دقيقاً بفهميد که چه موضوعي در سؤال مطرح شده است؛ زيرا اعتقاد بر اين است که حدود پنجاه درصد از جواب تست ها در خود سؤال پنهان است.
علی سلیمانی * هفته نامه خبری و اطلاع رسانی پیک سنجش