دوره بعد از عيد، دوره خيلي مهمي است؛ به اين دليل که هر چه به کنکور نزديک‌تر مي‌شويم اهميت زماني که در اختيار داريم، بيشتر مشخص مي‌شود. داوطلبان زيادي در سال‌هاي گذشته با يک برنامه‌ريزي اصولي موفق شدند تا از اين ايام بخوبي استفاده کرده و نتايج بسيار قابل ملاحظه‌اي را کسب کنند. روي سخنمان با همه کساني است که قصد دارند پيشرفت تراز و رتبه داشته باشند. مطمين باشيد که با جديت و تلاش و خوب درس خواندن در اين ايام، مي‌توانيد به اين هدف برسيد. گرچه همت و جديت، از مهم‌ترين عناصر پيشرفت شما در اين روزهاي باقي مانده هستند، اما نکات و مسايل ديگري نيز وجود دارند که توجه و پرداختن به آنها باعث مي‌شود تا شما در همين روزهاي باقي مانده به موفقيتي درخور تلاشتان دست يابيد. ما هر ساله با داوطلبان زيادي مواجه مي‌شويم که قبل از عيد دروسشان را بخوبي مطالعه نکرده‌، اما با تلاش فراوان و رعايت همين نکات توانسته‌اند که به موفقيت برسند.
الف- توجه به برنامه‌ريزي و تعادل در آن
يکي از مهم‌ترين اقداماتي که شما به عنوان داوطلب کنکور بايد هميشه به آن توجه داشته باشيد، اين است که ببينيد آيا برنامه‌ريزي شما اصولي و درست است و با نيازها، اهداف و توانايي‌هاي شما مطابقت مي‌کند يا نه. يک برنامه‌ريزي اصولي، مي‌تواند تاثير بسيار زيادي بر موفقيت شما داشته باشد و يک برنامه‌ريزي نادرست و نامناسب مي‌تواند باعث کندي و ضعف شما در آمادگي براي کنکور شود. ما از همه شما دانش‌آموزان و داوطلبان گرامي کنکور خواهش مي‌کنيم که به اين مقوله توجه ويژه داشته باشيد. تمام کساني که در دو ماه و نيم آينده در مدرسه يا در رتبه کنکور پيشرفت مي‌کنند کساني هستند که دچار چند برنامگي نيستند و از برنامه‌اي که چيده‌اند نيز خارج نمي شوند و دقيقاً بر اساس آن پيش مي‌روند.
اگر شما جزو آن دسته از داوطلباني هستيد که برنامه‌ريزي مناسبي داريد و بخوبي و بدون هيچ مشکلي با آن پيش مي‌رويد، برايتان آرزوي موفقيت مي‌کنيم و از شما داوطلبان عزيزي هم که تاکنون برنامه درستي نداشته‌ايد، خواهش مي‌کنيم که از همين الان براي دو ماه و نيم باقي مانده برنامه‌ريزي کنيد. براي اين کار مي‌توانيد از مشاوران يا داوطلبان موفق کمک بگيريد، اما فراموش نکنيد که محور اصلي اين برنامه‌ريزي، خود شما هستيد و اين برنامه بايد طبق روحيات، توانايي‌ها و نيازهاي شما چيده شود. قبل از هر چيز توجه داشته باشيد که چه درس‌هايي را تا الان نخوانده يا کم خوانده‌ايد و در چه درس‌هايي ضعيف هستيد. به بودجه بندي سؤالات کنکور نيز توجه و سعي کنيد تا در اين وقت باقي مانده، درس‌هاي مهم‌تر و بااهميت‌تر را در برنامه خود بگنجانيد. درروزهاي مختلف هم درس‌ها را به طور متعادل بخوانيد. تمام اوقات يک روز را به خواندن يک درس اختصاص ندهيد؛ مثلاًدانش‌آموز گروه آزمايشي علوم تجربي از صبح فقط شروع به مطالعه درس زيست‌شناسي مي‌کند. اين سبک درس خواندن را بقچه‌اي درس خواندن مي‌نامند. توجه داشته باشيد که بايد درس‌هاي محاسباتيرا بين يک ساعت و نيم تا دو ساعتو درس‌هاي عمومي را در حدود يک ساعت مطالعه کنيد.
به اين نکته نيز توجه داشته باشيد که تعداد زيادي از سؤالات کنکور از بخش دروس مربوط به نيم سال دوم طراحي مي‌شوند. با توجه به اين موضوع و از سوي ديگر با توجه به اينکه دانش‌آموزان عزيز از حدود بيست ارديبهشت وارد دوره امتحانات پايان سال مي‌شوند، حتماً بايد در برنامه ريزي به مطالب درسي نيم سال دوم بيشتر توجه کنيد. همان‌گونه که اشاره کرديم، نبض اين برنامه‌ريزي در دست شماست و اين شما هستيد که بايد تعادل مناسبي را با توجه به وقت، نياز، توانمندي ها و مهارت هايتان، بين درس‌هاي مختلف ايجاد کنيد.
ب- تعادل در مطالعه دروس اختصاصي و عمومي
يکي از موضوعات بسيار مهم، ايجاد تعادل در مطالعهاست. ما معمولاً عادت هاي مختلفي داريم؛ مثلاً معمولاً درس‌هايي را که دوست داريم،بيشتر و درس‌هايي را که به آنها علاقه نداريم، کمتر مي‌خوانيم. اين عادت، عادت غلطياست که برخي از داوطلبان با آن دست به گريبانند. توجه داشته باشيد که کنکور، مطالعه و امتحان علاقمندي‌ها نيست، بلکه امتحاني از همه دروس است، و افراد موفق کساني هستند که علي رغم ميلشان، تعادلي در خواندن همه دروس ايجاد مي‌کنند، و تا آنجايي که برايشان مقدور است، همه دروس، حتي اگر امکان‌پذير باشد، برخي از بخش هاي هر درس را مطالعه مي کنند.
يکي از عوامل موفقيت، ايجاد توازن و تعادل درمطالعه است، اين تعادل،اول با برنامه ريزي شخصي و در قالب ساعات مطالعه‌اي که هر درس دانش‌آموز برايخودش محاسبه مي‌کند، ايجاد مي‌شود. سپس تعادل در مطالعه دروس عمومي و اختصاصي است. در شيوه‌هاي مطالعه و رويکردي که دانش‌آموزان براي افزايش بهره‌وري در مطالعه دارند، يکي از استراتژي‌هاي بسيار مهم، اين است که دانش آموزان در نيم‌سال دوم، خصوصاً ايام عيد و دوره بعد از آن، وقت بيشتري را براي مطالعه دروس متني و همچنين دروس عمومي در نظر بگيرند. خواندن دروس عمومي به جهت اينکه زودبازده‌تر هستند امکاني را فراهم مي‌کند تا در کنکور بتوانيد نتايج بهتري بگيريد و خود اين موضوع، مهم‌ترين دليل است براي اين نکته که تاکيد مي‌کنيم در اين دوره به دروس عمومي توجه بيشتري داشته باشيد؛ البته درس‌هاي عمومي از نظر ماهيت و ساختار فرّار هستند و به همين دليل لازم است که در زمان باقي مانده تا کنکور درس‌هاي عمومي را در مقايسه با قبل بيشتر بخوانيد تا بتوانيد با حضور ذهن بيشتري در آزمون سراسري حاضر شويد. هر چه به پايان سال تحصيلي و کنکور نزديک‌تر مي‌شويم سهم مطالعه‌ درس‌هاي متني که درس‌هاي عمومي نيز از جمله‌ آنهاست، در مقايسه با سال گذشته، افزايش مي‌يابد. دليل اين افزايش، امکان فراموشي بيشتر اين درس‌ها در مقايسه با درس‌هاي محاسباتي است؛ ضمناً اين درس‌‌ها زودبازده‌تر هستند و با آنها مي‌شود راحت‌تر و سريع‌تر وضعيت درسي را بهبود بخشيد.
معمولاً داوطلبان در آغاز سال، هفتاد درصد زمانشان را به مطالعه درس هاي اختصاصيو سي درصد را به دروس عمومي تخصيص مي‌دهند. بعد از عيد،بخش بيشتر مطالعه را باز هم دروس اختصاصي تشکيل مي‌دهد؛ با اين تفاوت که در اين دوره، شما مي بايست در مقايسه با قبل از عيد، زمان بيشتري را براي دروس عمومي در نظر بگيريد. هر چه به کنکور بيشتر نزديک مي‌شويم، با توجه به اينکه درس‌هاي حفظي و متني بايد بيشتر مطالعه شوند، طبيعي است که سهم زمان مطالعاتي آنها بيشتر مي‌شود؛ البته دانش آموزان همواره در تمام مدت تحصيل بايد دروس اختصاصي را بيشتر از عمومي مطالعه کنند؛ مثلاً شصت درصد از زمان را به دروس اختصاصي و چهل درصد را به دروس عمومي اختصاص دهيد؛ نه اينکه فقط درس‌هاي اختصاصي بخوانيد و بعد بگوييد: «درس‌هايعمومي، آسان است. آخر سال، فقط عمومي مي‌خوانم.» کساني که اين اشتباه را مرتکب مي‌شوند، نمي‌توانند در آن روزهاي آخر به نتيجه دلخواه برسند.
اگر شما از جمله داوطلباني هستيد که از ابتداي سال با برنامه ريزي خوب و مناسبي به مطالعه ادامه داده‌ايد، الان هم مي‌توانيد با خيالي آسوده بخوبي بين دروس عمومي و اختصاصي تعادل ايجاد کنيد، اما اگر جزو گروهي هستيد که «کج‌دار و مريز» مطالعه کرده يا اصلاً مطالعه نداشته‌ايد، بايد سعي کنيد که بين دروس عمومي و اختصاصي دست به انتخاب بزنيد، اينکه: کدام دروس اختصاصي و عمومي مهمترند؟ شما کدام يک از دروس را بيشتر بلديد يا در کدام ها ضعف داريد؟ در ميان فصول هر درس، کدام فصل ها بر حسب بودجه بندي سؤالات کنکور مهم‌تر و توانايي شما در اين فصل ها چقدر است و ...؟ وقتي به سؤالاتي از اين قبيل پاسخ داديد با توجه به وقتتان دست به انتخاب بزنيد؛ مثلاً به عنوان يک داوطلب گروه آزمايشي علوم تجربي که شيمي و زبان را تا حدودي مطالعه کرده است، از بين عمومي ها تمرکز بيشتر خود را روي ادبيات و عربي و در دروس اختصاصي روي زيست‌شناسي و فيزيک بگذاريد و سپس وقت خود را به دو قسمت شصت و چهل درصد تقسيم کرده و اين درس‌ها را مطالعه کنيد؛ البته اين يک مورد، يک مثال بود و همان‌گونه که قبلاً اشاره کرديم شما بايد با توجه به اطلاعات و کاستي ها و وقت خود بخوبي برنامه‌ريزي کنيد. بهترين کاري که مي‌توانيد انجام دهيد اين است که در درس‌هاي عمومي و اختصاصي، نقاط قوت آن را مشخص کرده و آنها را حفظ کنيد و نيز براي ساير درس‌هايتان هدف‌گذاري کنيد تا بتدريج آنها را به نقاط قوت تبديل نماييد.
پ- در مطالعه تشريحي و تستي
يکي ديگر از اقدامات مهمي که دانش‌آموزان بايد در دوره بعد از عيد حتماً به آن توجه داشته باشند اين است که بين مطالعه تستي و تشريحي تعادل برقرار کرده و به گونه‌اي پيش بروند که افراط در يکي از آنها به ضرر کردن در ديگري منجر نشود. دانش‌آموزان وقتي مطالب را براي اولين بار مي‌بينند بايد آنها را و به صورت عميقاً تشريحي کار کنند و بيش از هشتاد درصد وقت خود را صرف مطالعه دروس تشريحي کنند و تقريباً بيست درصد به صورت تستي کار کنند. اين موضوع بعد از عيد تا حد زيادي تغيير مي‌کند؛ زيرا در اين هنگام، بيشتر داوطلبان، مباحث درسي را حداقل يک بار خوانده و در حال مرور هستند و از اين زمان مي بايست سهم مطالعه تستي را بمرور افزايش دهند. هر چقدر به سمت کنکور مي‌رويم سهم تستي کار کردن دانش‌آموزان بيشتر خواهد شد، معمولاً در دو ماه آخر، داوطلبان بايد هشتاد درصد براي دروس تستي و بيست درصد براي دروس به صورت تشريحي وقت بگذارند؛ البته، اين موضوع درباره داوطلباني که تا الان بخوبي مطالعه نکرده يا اصلاً مطالعه نداشته‌اند، صدق نمي‌کند. اين گونه از داوطلبان بايد در وضعيت خود بخوبي دقت کنند و ببينند تا چه زماني مي‌توانند به مطالعه تشريحي ادامه دهند. در واقع بايد مطالعه تشريحي تا آنجايي ادامه پيدا کند که مرور خلاصه مطالب و تست‌زني امکان‌پذير باشد؛ چون اگر هر يک از اين موارد حذف شود، به مطالعه شما آسيب مي‌خورد و شما نمي‌توانيد آن طور که بايد از مطالعه خود نتيجه بگيريد. با توجه به اينکه مرحله مرور و تست‌زني براي تثبيت مطالب در ذهن شما و نيز سنجش خودتان لازم است، اگر تازه مي‌خواهيد مبادرت به درس خواندن نماييد باز هم حتماً زمان مناسبي را بسته به حجم مطالعاتي و اطلاعات خود براي مرور و تست زني در نظر بگيريد. در چنين شرايطي، تا حدودي بحث گزينش خواني مطرح مي‌شود؛ يعني مي‌توانيد مباحثي از کتاب‌ها را حذف کنيد؛ به طوري که اگر در برخي از مباحث احساس مي‌کنيد که به آنها تسلّط کافي نداريد يا احساس مي‌کنيد که برخي از مباحث در مقايسه با برخي ديگر از آنها از اهميت کمتري برخوردارند، مي‌توانيد اقدام به حذف آن مباحث کنيد.
سومين تعادل، تعادلي است که بين دروس پايه و پيش‌دانشگاهي بايد ايجاد شود. اگر دانش آموزان اولويت را به برنامه درسي در مدرسه بدهند، بايستي درس‌هاي پايه را هم در کنارش مطالعه کنند؛ اما مهم اين است که ما به همه درس‌ها و همه مباحث توجه کنيم.
ت- تعادل بين دروس پايه و پيش‌دانشگاهي
تعادل ميان دروس پايه و پيش‌دانشگاهي، بسيار مهم است. از آنجايي که بيش از پنجاه درصد سؤالات کنکور مربوط به دروس پايه است، ممکن است اين نگراني براي برخي از دانش‌آموزان به وجود آيد که چگونه مي‌توانند در اين زمان باقي مانده بين دروس پايه و پيش‌دانشگاهي و مطالعه يا مرور و تست‌زني آنها تعادل برقرار کنند. تعادل ميان دروس پايه و پيش دانشگاهي براي همه داوطلبان لازم است: چه کساني که تا الان مطالعه خوبي داشته و چه کساني که نتوانسته‌اند بخوبي مطالعه کنند. فارغ از نگراني، چيزي که شما به آن نياز داريد، درايت و هوشياري در انتخاب يک برنامه‌ حساب‌شده است. اگرچه شما فرصت زيادي نداريد، اما شما داوطلبان عزيز با اولويت‌بندي مي‌توانيد بخوبي کارها را پيش ببريد. حفظ موقعيت و تسلّط بيشتر در درس‌هايي که جزو نقاط قوت شماست بايد در اولويت قرار گيرد. بعداً اگر وقت اضافه آورديد به سراغ درس‌هاي ديگر برويد. هفته نامه خبری و اطلاع رسانی پیک سنجش